موافقان و مخالفان تنفس جنگل به جای آمار دقیق، حرف‌های احساسی می‌زنند

مجلس شورای اسلامی به‌تازگی با بررسی جزئیات برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، با بندهای الف و ب ماده 48 این لایحه موافقت کرد که بر اساس آن طرح‌های جنگل‌داری و بهره‌برداری صنعتی از جنگل‌های شمال طی سه سال نخست برنامه ششم تعیین تکلیف و سپس متوقف شود.
ماده 48 این لایحه دولت را موظف کرده است برای حفاظت از محیط‌ زیست اقداماتی انجام دهد؛ از جمله بر اساس بخش اول بند الف این ماده، به منظور ارتقای سطح صیانت و حمایت از جنگل‌های کشور دولت موظف است: تمام قراردادهای مدیران طرح‌های جنگل‌داری را که منقضی شده یا می‌شود، تمدید نکرده و قراردادهای طرح‌های جنگل‌داری باقیمانده، زمان‌دار و در دست اجرا را طی سه سال نخست برنامه ششم تعیین تکلیف کند به نحوی که پس از سال سوم برنامه هیچ‌ گونه قرارداد طرح‌های جنگل‌داری و بهره‌برداری صنعتی و تجاری با مجریان وجود نداشته باشد.
در قسمت دوم بند الف نیز آمده است که بودجه لازم برای حفاظت از جنگل و مهار ناپایداری در بودجه سنواتی پیش‌بینی خواهد شد.
مصطفی عبدالله‌پور روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: توقف بهره‌برداری از جنگل در شمال کشور، از سال‌ها قبل در محافل مختلف دانشگاهی و مدیریتی و کارشناسی، مطرح بود و امثال بنده که بیش از 40 سال است در این وادی هستم نمی‌توانم بی‌اعتنا و ساکت باشم.
وی اظهار داشت: بنده بدون موضع‌گیری موافق یا مخالف، همواره از دو طرف که گاه با خصومت با هم رفتار و سرمایه اجتماعی و اعتماد مردمی را مخدوش می‌کنند این سؤال را داشته‌ام که آیا ارزیابی علمی و عملی برای اثبات موافقت و مخالفت خود دارند یا نه.
مدرس مجتمع منابع طبیعی کلارآباد ادامه داد: آیا تاکنون ارزیابی کمی و کیفی برای موافقت یا مخالفت منتشر شده است؟
عبدالله‌پور تأکید کرد: برای مثال آیا جنگل‌های داخل طرح‌های جنگل‌داری با خارج مناطق اجرای طرح مقایسه شده و آیا جنگل‌های تحت حفاظت و مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، با جنگل‌های دارای طرح به صورت کمی و کیفی مقایسه شده است؟
مدیرکل سابق دفتر جنگل‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بیان کرد: اگر این مقایسه انجام شده است، از موافقان و مخالفان می‌خواهم پاسخ دهند که مقدار قاچاق چوب، آتش‌سوزی، خسارت دام، درصد تاج‌پوش (canopy)، تنوع زیستی، وضعیت کمی و کیفی، شروع سیل، در داخل طرح‌های جنگل‌داری بیشتر است یا در خارج آن؟
وی گفت: همچنین باید به صورت علمی بیان شود در بخش حفاظت‌ شدهٔ جنگل‌های اَرَسباران واقع در استان آذربایجان شرقی و حتی در جنگل‌های کِشَندی (mangrove forests) در سواحل جنوبی و همچنین در جنگل‌های زاگرس که متأسفانه طرح‌ جنگل‌داری ندارند وضع حفاظت بهتر از جنگل‌های هیرکانی است یا نه.
عبدالله‌پور یادآور شد: در جنگل‌هایی که چند دهه در آن طرح جنگل‌داری اجرا شده نظیر لووه در شهرستان گالیکش در استان گلستان و حتی در طرح‌هایی همچون کارسنگ‌رود مازندران که جنگلشان مخروبه است، باید موضوعاتی همچون حفاظت، احیا، توسعه، فعالیت‌های غیر قانونی، قبل و بعد از اجرای طرح با هم مقایسه شود.
مدرس مجتمع منابع طبیعی کلارآباد با اشاره به امکان برداشت حداکثر یک میلیون متر مکعب چوب از جنگل‌های هیرکانی در طرح‌های جنگل‌داری اظهار داشت: با توجه به تجربیات 50 سالهٔ اجرای طرح‌های جنگل‌داری و تشکیلات و سازمان‌دهی شکل گرفته، باید روشن شود که با اجرای تنفس جنگل، اموری همچون حفاظت، احیا، توسعه، نگهداری سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در گذشته، محل تأمین اعتبار، چگونه خواهد بود.
مدیرکل سابق دفتر جنگل‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور افزود: بر اساس آمار رسمی، دامداران و جنگل‌نشینان سالانه در حدود پنج میلیون متر مکعب چوب برای سوخت و ساختمان از جنگل برداشت می‌کنند که گویا در سال‌های اخیر کاهش یافته است.
عبدالله‌پور ادامه داد: این برداشت، بر خلاف برداشت در طرح‌های جنگل‌داری و به صورت غیر سامانمند است یعنی در مکان‌هایی از جمله اطراف دامسراها و روستاها بهره‌برداری می‌شود که جنگل توان بازسازی ندارد.
وی با اشاره به وجود 45 مکان انباشت زباله در جنگل‌های هیرکانی و آلودگی خاک و رودها، خواستار تعیین تکلیف این وضعیت در طرح تنفس جنگل شد.
مدرس مجتمع منابع طبیعی کلارآباد تأکید کرد: اگر تصمیم به توقف بهره‌برداری از جنگل‌های هیرکانی بعد از روشن شدن سؤالات مذکور گرفته شده، تصمیمی درست است ولی اگر بدون بررسی و ارزیابی چنین تصمیمی گرفته شده، امری احساسی است و در سال‌های آینده دوباره ناقدان جدید آن را نقد خواهند کرد.
مدیرکل سابق دفتر جنگل‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور پیشنهاد کرد: نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و هیأت دولت، برای مراتع و جنگل‌های خارج از شمال که با چند برابر ظرفیت، بهره‌برداری می‌شود و مبدأ بسیاری از سیل‌ها و ریزگردها است فکری بکنند تا علاوه بر تنفس جنگل و مرتع، مشکل تنفس ساکنان این مناطق هم حل شود.
وی ادامه داد: همچنین برای رودهای آلودهٔ شمال کشور و تنفس آبزیان و تبدیل رودِ شهرگذر زرجوبِ رشت به «زهرجوب» چاره‌ای بیندیشند و با مقایسه طرح‌ها، بودجه و اعتبارات را با اولویت در جایی هزینه کنند که از نظر اقتصادی و اجتماعی و محیط زیستی، بهره‌وری بیشتری دارد.
تهیه و تدوین و اجرای طرح‌های جنگل‌داری از سال 1338 در جنگل‌های شمال آغاز شد و هم اکنون از مساحت یک میلیون و 967 هزار هکتاری این جنگل‌ها، یک میلیون و 400 هزار هکتار دارای طرح جنگل‌داری است و در یک میلیون و هفتاد هزار هکتار، طرح اجرا می‌شود که 48 هزار هکتار آن غیر تولیدی و حفاظتی است.
خبرنگار: شهاب رویانیان**انتشاردهنده:سید محسن حسن نیا
7517/ 1602/1899