خاستگاه تندروی‏‎های مذهبی از زبان مدیر حوزه‎های علمیه کشور

آیت‎الله اعرافی عصر امروز در دومین کنفرانس اسلام و حقوق بشردوستانه بین‎المللی، گفت: هدایت جامعه بشری به سمت سعادت و صلح، نیازمند گفتمان اسلامی است. یعنی باید تئوری و نظریه حقوق بشردوستانه و حقوق جنگ را مورد مداقه و توافق قرار دهیم.

این استاد حوزه اظهار کرد: بیش از 100 گزاره جدی فقهی در خصوص محدودیت‎های بروز جنگ وجود دارد که بخشی از آن عناصر، زمانی است که بشر را از رفتن به سمت جنگ و خصومت پرهیز می‎دهد و یا در فرض وجود جنگ، آن را محدود می‎کند.

   وی گفت: محدودیت‎هایی که در عرصه رزمندگان و جنگ‌آوران وجود دارد از جمله محدودیت‎های اسلام در این زمینه است؛ در منطق فقهی ما حتی اگر جنگ عادلانه‎ای شکل گیرد نیز، در اولین محور شاهد محدودیت هستیم یعنی نمی‎توان همگان را به جنگ فراخواند که در فقه ما مورد توجه واقع شده است.

مدیر حوزه‎های علمیه بیان کرد: از دیگر محدودیت‎های فقه در عرصه انگیزه‎های جنگ است؛ در منطق و فقه اسلام، جنگ و دفاعی ارزش دارد که از انگیزه الهی برخیزد؛ در این منطق حتی برای دشمن نیز حرمت و کرامتی قائل شده است.

  عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: از دیگر محدودیت‎های اسلام می‎توان به حرمت غیر جنگ‌آوران اشاره کرد و اسلام برای این افراد حصر بسیار جدیدی قائل است و به غیرنظامیان، زنان و کودکان جایگاه خاصی قائل شده است.

این استاد حوزه اظهار کرد: محدودیت‎های دیگر شامل محیط طبیعی و زیست انسان‎ها است که این محیط زیست و حتی محیط فرهنگی مورد توجه منابع فقهی ماست؛ آب‌ها، درختان و منابع عمومی در فقه ما مورد توجه واقع شده‌اند.

وی گفت: محدودیت دیگر، محدودیت زمانی است که در زمان‎های معین نباید جنگی انجام شود؛ همچنین آغاز و انجام جنگ‎ها نیز از منظر اسلام مورد توجه واقع شده است؛ عنصر دیگر، ابزارها، سلاح‎ها و شیوه‎هایی است که در اینجا شاهد محدودیت‎هایی هستیم که در منابع به آن اشاره شده است.

مدیر حوزه‎های علمیه بیان کرد: در اسلام نقشه دفاعی و جنگی وجود دارد که عناصر مختلف محدودیت‎زا قرارداده شده است و اگر در حقیقت این نگاه جامع اسلامی را استخراج کنیم، قطعا بخشی از آن مرتبط با زیست اجتماعی و فرهنگی و انسان‎های درگیر در جنگ، چه رزمنده و چه دشمن و انسان‎های دیگری که در جنگ خسارت می‎بینند، هستند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: اگر این مجموعه در کنار هم قرار گیرند، به قوانین و اصول پایه‎ای در اسلام دست پیدا می‎کنیم؛ این مجموعه قواعد و قوانین نشان‌دهنده چند اصل بسیار مهم است که در اسلام اصل بر صلح است و جنگ به‌رغم ضرورتی که دارد یک استثناء به شمار می‎رود.

این استاد حوزه اظهار کرد: اصول دیگر شامل این اصل است که جنگ نباید بر اساس انتقام‌جویی و تعدی انجام شود بلکه باید بر اساس احقاق حق و انگیزه درست انجام شود و نکته دیگر آن‌که جنگ هیچ وسیله‎ای را توجیه نمی‎کند.

وی گفت: نکته دیگر آن‌که در جنگ، باید کرامت انسانی را چه برای خود و چه دشمن و حیوانات و محیط زیست و محیط فرهنگی و اجتماعی رعایت کرد.

مدیر حوزه‎های علمیه بیان کرد: در این زمینه فقها و مجتهدان جوان حوزه باید به بسط این مبحث و نگاه به ابعاد جدید این مقوله نیز بیفکنند و در این زمینه قدم‎های جدی‏‎تری بردارند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: باید در عرصه فقهی و حقوقی، اخلاقی و کلامی و فلسفی جریان داشته باشیم و این معارف بلند را با نگاه نو و ادبیات جدید به جامعه بشری عرضه کنیم.

این استاد حوزه اظهار کرد: در این‌جا باید گفت که جهان اسلام و فقه و اخلاق اسلام که پیشگام این حوزه‎های فقهی و حقوق بشردوستانه است درگیر مشکلات فراوان شده است.

 و ی گفت: مشکلاتی که امروز در جهان اسلام شاهد هستیم و این‌که در مناطقی شاهد شکل‌گیری حرکات تروریستی و تندروی‏‎های بی‎جا شده ‏ایم که هم درگیری‎های ناصوابی انجام شده است و حقوق اسلامی و موازین مهم فقهی زیرپا گذاشته می‎شود، از دید ما دارای دو خاستگاه جهالت و کج فهمی‎های درون جهان اسلام و دیگری توطئه دشمنان است.

مدیر حوزه‎های علمیه بیان کرد: تحمیل ظلم بزرگی چون رژیم غاصب اسراییل در منطقه زمینه خشونت‎ها را ایجاد کرده است؛ در زمینه حل مشکلاتی چون رژیم اسراییل معتقد هستیم باید با دکترین انتخابات، مسئله اسراییل حل شود ولی وقتی به این دکترین تن ندهند طبیعی است که این قصه سرآغاز مسایل جدید می‎شود که با مقاومت مشروع دنبال خواهد شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: برای اینکه جامعه بشری را به سمت سعادت و صلح هدایت کنیم، باید به گفتمان اسلامی سوق پیدا کنیم؛ یعنی باید تئوری و نظریه حقوق بشردوستانه و حقوق جنگ را مورد مداقه و توافق قراردهیم؛ به‌رغم وجود کنوانسیون‎ها و توافقات موجود، باید در پردازش نو از این تفاهم‌نامه‌ها قدم‎های جدی‏تر برداریم و در گام نخست ادیان الهی و حوزه و متفکران دانشگاهی و علمی جهان باید به یک حرکت جدی‎تری در تفاهم علمی و منطقی دست بزنند.

این استاد حوزه اظهار کرد: باید در پرتو همین اصول و توافق، به فرهنگ‌سازی و ترویج بهتر دست بزنیم؛ گام دیگر آن است که در رعایت این موازین حقوق بشردوستانه باید نهادهایی را به میدان بیاوریم که قابل اعتماد باشند.

وی گفت: قدرت‎هایی که به دنبال نقش‌آفرینی در این صحنه هستند نباید جزو همین قدرت‎های متجاوز باشند و سابقه اشغالگری و تجاوز نداشته باشند.

مدیر حوزه‎های علمیه بیان کرد: گفتمان انقلاب اسلامی در پرونده خود هم مقاومت را در حد اعلی دارد و در عین حال هم تعدی، تجاوز و زیرپاگذاشتن مرزهای حقوق بشردوستانه اسلامی امری ناروا به شمار می‎آید.

23219