سید حسن خمینی: سبک زندگی امام راحل تبیین زندگی ائمه(ع) در افق امروز است

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی جماران، حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی در دیدار دبیر، کارشناسان و دبیران استانی شورای فرهنگ عمومی و شرکت کنندگان در همایش ملی سبک زندگی با بیان اینکه اولین سئوال در خصوص این حوزه، «چیستی سبک زندگی» است، اظهار کرد: این واژه که به سختی می توان به تعریف مشترکی از آن دست یافت، عمر زیادی ندارد و برخی روانشناسان اجتماعی آن را انتخاب کرده اند.
وی تصریح کرد: البته مفهوم سبک زندگی همواره در فضای عمومی علم، فرهنگ و اندیشه وجود داشته، اما ابداع این واژه بدان جهت است که یکسری مطالب و خواسته ها در یک قالب دسته بندی شوند؛ البته در اصطلاحات حوزوی تعبیر زیّ طلبگی سابقه طولانی دارد که ظاهراً همان سبک زندگی روحانیون را بیان می کرده است.
سیدحسن خمینی با بیان اینکه مفهوم سبک زندگی دچار این بحران درونی است که افراد مختلف تصورات متفاوتی نسبت به مصادیق آن دارند، افزود: «آزادی انتخاب» از اصول مهمی است که همه آن را به عنوان یکی از ارکان سبک زندگی قبول دارند و اساسا یکی از دلایل تازگی این مفهوم آن است که انسان ها وقتی توانستند سبک زندگی خود را انتخاب کنند سبک های مختلف زندگی پدید آمد، در حالی که تا پیش از شکل گیری مفهوم سبک زندگی، تفاوت مشرب در جوامع وجود نداشت و افراد مانند هم زندگی می کردند، اما وقتی این امکان فراهم می آید و مردمان تصمیم می گیرند که به گونه های دیگر زندگی کنند سبک های مختلف در زندگی شکل می گیرد؛ در اینجاست که موضوع تفاوت نسلی هم پدید می آید چرا که نسل ها امکان انتخاب سبک های دیگر زندگی را پیدا می کنند.
وی اظهار کرد: اگر بر سر مفهوم سبک زندگی به تفاهم رسیدیم، سپس این سئوال مطرح می شود که «کدام سبک زندگی خوب و کدامین آنها بد است؟» برای پاسخ به این سئوال باید بدانیم که مطلوبیّت هر امری در قیاس با هدف آن تعریف می شود، بدین معنا که گرچه برخی امور دارای حسن و قبح ذاتی هستند اما وقتی اشیاء تبدیل به ابزار می شوند بر اساس هدف، باید آنها را ارزش گذاری کنیم و لذا باید ببینیم که هر سبک زندگی برای کدامین هدف تعریف می شود و آیا می تواند آن را تحصیل کند، تا سپس بتوانیم در مورد آن قضاوت کنیم.
وی تصریح کرد: به شدت محتاج آن هستیم که برای خوب یا بد بودن نوع نگاه یا فضا تشخیص دقیقی از ارزش های حاکم داشته باشیم.
یادگار امام راحل در ادامه این بخش از سخنان خود گفت: برای ما به عنوان کسانی که ائمه(ع) را به عنوان معصومین و اسلام را به عنوان تعیین کننده ارزش ها قبول داریم و قواعد ارزشی خود را از این چارچوب اخذ می کنیم اصول روشنی وجود دارد.
به گفته وی، اما وقتی سبک زندگی ائمه را بیان می کنیم باید توجه کنیم که ما به دنبال آن هستیم تا بفهمیم که اگر آن بزرگواران امروز و در این مکان بودند چگونه زندگی می کردند؟ و برای امروز ما چه دستورالعملی دارند؟ چرا که عوامل زمان و مکان نقش خود را در تغییر ابزار برای رسیدن به هدف به صورت پررنگ ایفا می کنند و خود را به ما دیکته می کنند و ما نمی توانیم نسبت به اتفاقاتی که در تاریخ و جغرافیای ما رخ می دهد بی تفاوت باشیم.
وی به بیان مثال هایی در مورد نقش عنصر زمان و مکان در تغییر سبک های زندگی پرداخت و گفت: زمانی نگاه غالب اینگونه بود که زنان هرچه کمتر در عرصه اجتماع حضور پیدا کنند تطابق بیشتری با سبک زندگی مورد نظر اسلام وجود دارد، اما در آستانه انقلاب اسلامی امام راحل نقطه مقابل این وضعیت را بیان می کنند، البته باید توجه داشت که این امر باعث نمی شود که اصل حجاب و عفاف و عدم اختلاط محرم و نامحرم از بین برود، بلکه صرفا سبک عمل به آن تغییر می کند چرا که شرایط زمانه عوض شده است.
وی مسأله موسیقی را دیگر نمونه این این امر خواند و اظهار کرد: در حالی که در زمان های گذشته نسبت به موسیقی نگاه مثبتی وجود نداشت، اوایل انقلاب گروهی می گفتند مگر می شود رادیو باشد اما موسیقی از آن پخش نشود؟ در همین راستا نیز طی سالهای بعد از آن، بحث فقهی موسیقی حلال(غیر مطرب) را امام مطرح کردند.
یادگار امام راحل در ادامه، به بیان نمونه ای دیگر از تحول در سبک زندگی پرداخت و افزود: در مورد موضوع تحصیل زنان، تا زمانی صرفا تحصیل تا سطح مکتبخانه پذیرفته شده بود اما بعدها حضور آنان در دانشگاه هم مورد پذیرش قرار گرفت که طبعا بحث اشتغال را هم در پی دارد.
وی سپس با اشاره به تفاوت سبک رفتاری ائمه(ع)، یادآور شد: با توجه به نقش زمان و مکان در انتخاب سبک های مختلف زندگی، در بحث های کلامی گفته می شود که اگر هر کدام از ائمه به جای یکدیگر بودند مانند دیگری عمل می کردند.
سید حسن خمینی با بیان اینکه سبک زندگی در مکان ها و زمان های مختلف قطعا یکسان نیست زیرا وسیله رسیدن به هدف در اماکن و زمان های مختلف متفاوت است، روایاتی را از معصومین(ع) بیان کرد و گفت: برای ما که شخصیتی چون امام خمینی(ره) را در دوره خود داشته ایم، پاسخ دادن به این سئوال که اگر ائمه(ع) امروز حضور داشتند چگونه زندگی می کردند، دشوار نیست؛ چرا که اگر آنان بودند آنگونه زندگی می کردند که شاگردشان امام راحل زندگی کرد.
وی در تبیین سبک زندگی امام خمینی(ره) افزود: سبک زندگی حضرت امام تبیین زندگی همه ائمه(ع) در افق امروز است و هیچ دوگانگی میان آنها وجود ندارد.
یادگار امام راحل با تأکید بر اینکه سبک زندگی مطلوب باید دنیا و آخرت انسان را تأمین کند، گفت: باید ببنیم که امام خمینی(ره) برای جوان امروز چه سبک زندگی را تعریف می کنند، البته این نکته را هم توجه داشته باشیم که سبک زندگی امام راحل در هشتاد سالگی مانند جوان بیست ساله نیست و آنچه مدنظر قرار می دهیم نظر امام در مورد سبک زندگی جوانان است، نه اعمالی که خود امام در سنین آخر عمر انجام می دادند.
وی به بیان مثالی در این مورد پرداخت و گفت: همسر امام راحل بیان می کردند که از وقتی امام را به یاد می آورم نماز شب می خواندند اما در عین حال می بینیم که امام خمینی(ره) توصیه چنین کاری را به کودکان و نوجوانان نداشتند و در عین حال تأکید ویژه روی نمازهای واجب و ورزش برای نوجوانان داشتند.
سید حسن خمینی یادآور شد: آن سبک زندگی که از بازشناسی امام انتظار داریم به دست آوریم، این است که امام به عنوان یک مرجع تقلید و ادامه دهنده راه معصومین(ع) در دنیای امروز در مورد سبک زندگی جوانان، زنان و غیره چه نگاهی دارند و اینجاست که نیاز به بازشناسی اندیشه امام پیدا می شود.
وی ادامه داد: برای بازشناسی این تفکر و سبک زندگی نیازمند متخصصانی هستیم که قواعد کلی اندیشه امام راحل را استخراج کنند.
یادگار امام راحل سپس به بیان اجمالی برخی مولفه های مهم سبک زندگی امام خمینی(ره) پرداخت و گفت: تعریف رابطه با خدا و اختصاص دادن بخشی از زندگی به عبادت و به ویژه تأکید بر معنویت شریعت محور، رابطه مهربانانه و دلسوزانه با مردم و با یکدیگر، رابطه منطقی با طبیعت و غیره از بخش های مهم سبک زندگی است که توسط هر انسانی باید رعایت شود.
سید حسن خمینی مهم ترین بخش در سبک زندگی اسلامی را «تعریف درست رابطه آدمی با خویش» و مشخص ساختن هدف و توجه به تناسب وسیله و نوع زندگی با دستیابی به هدف ذکر کرد و «نظم» و «آرامش» را دو رکن مهم این بخش دانست.
6139//1625/1772
خبرنگار: محمد بیدارمنش - انتشار دهنده: مجید ملازاده