وقف فرهنگی عالم البرزی در 300 سال پیش

حسین عسکری، پژوهشگر فرهنگ و تاریخ البرز روز شنبه به خبرنگار ایرنا گفت: در تقویم کشورمان هفتم تا شانزدهم آذر، دهه وقف نامگذاری شده است و روز آخر دهه وقف امسال (سه شنبه 16 آذر)، به نام روز وقف و علم و فناوری نامگذاری شده است.
وی با بیان اینکه از جمله دراین بخش، وقف کتاب و دیگر اقلام فرهنگی است، اظهار داشت: این وقف ها به همت عالمان دین و دانشمندان مسلمان، با هدف شکوفایی و ارتقای فرهنگ اسلامی و رشد علمی مسلمانان انجام شده است.
وی گفت: ملا محمدجعفر جوستانی طالقانی از مشاهیر استان البرز است که در وقفی جالب و کم سابقه، در سال 1146 هجری قمری، همه کتاب ها و نوشت افزارهای خود همانند قلم، دوات و دیگر اسباب ملایی را وقف کرد.
عسکری افزود: از این قبیل وقف نامه ها در تاریخ ایران دوره اسلامی، بسیار است، اما این وقفنامه عالم البرزی به طور خاص، دارای نکات ارزشمندی است.
وی بیان داشت: در آغاز این وقف نامه، مقدمه ای در اهمیت وقف برای وضعیت آدمی پس از مرگ درج شده، مرگی که برای همه مقدّر است با این عبارت زیبا: 'هر فردی از افراد انسان را جامه حیات این جهانی کندن و به امر علایق جسمانی از دوش افکندنست'.
این پژوهشگر البرزی گفت: این واقف خیراندیش معتقد بود که این وقف است که پس از مرگ به کار آدمی می آید.
عسکری ادامه داد: میرزا محمد صادق مرجانی طالقانی در ربیع الاول 1146 این وقف نامه فرهنگی را کتابت کرده است.
وی اظهار داشت: دکتر رسول جعفریان پژوهشگر و عضو هیات علمی دانشگاه تهران اخیرا در کانال تلگرامی خود، برای نخستین بار متن کامل این وقفنامه را به شرح زیر منتشر کرده است:
'هو الواقف علی السرایر و الضمایر. أحمد و اُصلی علی اَحمده و آله، و بعد: باعث بر تحریر این سطور شرعیه آنست چون به حکم آیه کریمه وافی هدایه « کُلُّ مَنْ عَلَیْها فانٍ» [الرحمن: 26]‏ هر فردی از افراد انسان را جامه حیات این جهانی کندن، و به امر علایق جسمانی از دوش افکندنست. پس چیزی که از دست حوادث از تصرف آن کوتاه و در کوچه تنگ و تار مرگ آدمی را شمع راه می تواند شد و دستگیر، ساحت پر وحشت إِذا بَلَغَتِ التَّراقِیَ [قیامت :26] می تواند بود، از آن جمله وقف است که حاصل آن بعد از خراب بدن در گلشن احوال، آناً فآناً جاریست. بنابرین، حضرت فضیلت و کمالات دستگاه حقایق و معارف آگاه زبده العلماء، و زینه الاتقیاء، آخوندی مولوی مولا محمدجعفر خلف المرحوم المغفور رضوان آرامگاه، کهف الحاج حاجی محمد مقیم جوستانی الاصل من محال طالقان، وقف نموده این کتاب ارشاد را، مع جمیع کتابهای خود، حتی قلم و دوات، و آنچه به اسباب ملایی نامند، مع جزوکش ها و قطعه ها و مِسطرها و غیرذلک، وقف اولاد ذکور نمود، اولاً ملا امان الله و ملا علی المعین، سیوجد بطناً بعد بطن، و نسلاً بعد نسل، لاجل نفسه لثواب تعالی و طلباً لمرضاته، وقفا خاصّاً صحیحاً شرعیاً بحیث لا یباع و لایورث، و لا یوهب و لایرهنه، علی أن یرث الله هو خیر الوارثین. بسم الله الرحمن الرحیم، فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَی الَّذینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیم‏. العاصی بنده کمترین ‏محمد صادق مرجانی فی شهر ربیع الاول سنه 1146.»
6156/ 6155 خبرنگار: نوشین طهماسبی** انتشار دهنده : محمد عزیزپور