مقایسه جایگاه ایران در دنیا و جهان اسلام/ رشد ۲۴ برابری کمیت علم

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمد جواد دهقانی با بیان این مطلب افزود: از آنجا که یکی از اهداف پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نشر و ترسیم نقشه علمی حوزه های مختلف علم در کشورهای جهان اسلام (OIC) و نیز ارزشگذاری کمی و کیفی مولفه های مختلف تولید علم درسطح کشور و کشورهای اسلامی است، لزوم توسعه روابط این پایگاه با این کشورها اجتناب ناپذیر است.

سرپرست ISC اظهار داشت: روند رشد ۱۵ ساله کل مدارک علمی ثبت شده دنیا در پایگاه بین المللی Web of Science (WOS) و مقایسه آن با کشورهای اسلامی و نیز جمهوری اسلامی نشان می دهد که روند رشد مدارک در دنیا ۸۷ درصد و در کشورهای اسلامی ۶۳۸ درصد و در جمهوری اسلامی ایران ۲۰۶۷ درصد در طول دوره ۱۵ ساله ( ۲۰۱۵-۲۰۰۰) بوده است.

وی افزود: این امر نشان می دهد که میزان رشد در کشورهای اسلامی ۷ برابر میزان رشد دنیا و برای ایران بیش از ۲۴ برابر رشد علمی دنیا بوده است.

دهقانی افزود: بررسی جایگاه دنیا، کشورهای اسلامی و ایران در تولیدات علمی در ۶ حوزه موضوعی مختلف: علوم کشاورزی، فنی و مهندسی، علوم پزشکی و سلامت، علوم انسانی، علوم طبیعی و علوم اجتماعی نشان می دهد که میزان رشد کشورهای اسلامی و بخصوص ایران در پانزده سال اخیر در مقایسه با دنیا نیز قابل توجه است.

وی یادآور شد: در حوزه علوم کشاورزی میزان رشد دنیا برابر با ۸۱ درصد در حالی که در کشورهای اسلامی این میزان ۴۳۳ درصد و در ایران ۱۵۳۵ درصد بوده است.

سرپرست ISC ادامه داد: در حوزه مهندسی و فنی میزان رشد دنیا در ۱۵ سال برابر با ۲۳۸ درصد و برای کشورهای اسلامی ۱۰۵۳ درصد و برای ایران ۳۷۵۳ درصد است. درحوزه موضوعی علوم انسانی رشد علم دنیا منفی یک درصد ولی در کشورهای اسلامی این میزان رشد برابر با ۱۰۵۳ درصد و برای ایران ۵۷۵۰ درصد بوده است.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه علوم پزشکی و سلامت میزان رشد تولیدات علم در دنیا برابر با ۷۹ درصد و برای کشورهای اسلامی ۵۲۳ درصد و برای ایران ۲۴۶۴ درصد؛ در حوزه علوم طبیعی میزان رشد علم در دنیا ۷۳ درصد و در کشورهای اسلامی ۵۸۰ درصد و ایران  ۱۴۹۲  درصد و در نهایت در حوزه علوم اجتماعی میزان رشد علم دنیا برابر با ۸۳ درصد و در کشورهای اسلامی ۹۵۳ درصد و ایران ۱۴۱۶ درصد بوده است.

دهقانی افزود: همچنین میزان تولیدات علم دنیا در تمامی حوزه های موضوعی رشد ۸۷ درصد بوده درحالی که این میزان برای کشورهای اسلامی برابر با ۶۳۸ درصد و برای ایران ۲۰۶۴ درصد بوده است و این به معنای آن است که میزان رشد علم در کشورهای اسلامی بیش از ۷ برابر دنیا و میزان رشد تولید علم ۲۴ برابر دنیا است.

سرپرست ISC اظهار داشت:  لازم به ذکر است که سهم تولید علم کشورهای اسلامی در سال ۲۰۰۰ برابر با ۱.۸ درصد بود که در سال ۲۰۱۵ به ۷.۲ درصد یعنی ۴ برابر افزایش یافته است. همچنین سهم تولید علم ایران در دنیا در سال ۲۰۰۰ برابر با ۰.۱ درصد بود که در سال ۲۰۱۵ به ۱.۵ درصد یعنی ۱۵ برابر افزایش یافته است.

وی خاطرنشان کرد: تعداد مدارک یاکمیت تولید علم تنها یکی از شاخص های رشد و توسعه علمی  کشور بوده و رشد کمیت تولید علم از شروط لازم برای توسعه علمی است، اما شرط کافی نیست.

دهقانی یادآور شد: در توسعه علمی توجه و تاکید به سایر شاخص ها از جمله  کیفیت تولیدات علمی و استنادات، مشارکت و دیپلماسی علمی، اثر گذاری فنآورانه علم، اثر گذاری نوآورانه علم و اثرگذاری اقتصادی علم اهمیت زیادی دارد. بنابراین تکیه صرف به کمیت تولید علم باعث توسعه علمی نخواهد شد.