همراهی مردم در سرشماری اینترنتی بیش از پیش بینی ها/ ارتقای اعتماد اجتماعی مهمترین نیاز جامعه امروز

به گزارش ایرنا، روند برگزاری سرشماری عمومی نفوس و مسکن از سال 1335 در کشور ایران آغاز و تا سال 1385 هر 10 سال یک بار، به طور مرتب در استان های مختلف برگزار می شد که از سال 1390 ، هفتمین دوره این سرشماری پس از تصویب مجلس شورای اسلامی برای نخستین بار به صورت پنج ساله برگزار شد و از آن به بعد این روند ادامه یافته است.
امسال نیز پس از گذشت پنج سال سرشماری هشتم در سراسر کشور برگزار شد.
مهمترین ویژگی این دوره سرشماری، برنامه ریزی مسئولان برای اجرای بخشی از آن به صورت اینترنتی بوده که این امر موافقان و منتقدانی نیز داشت.
برخی از صاحب نظران بر این اعتقاد بودند که زیرساخت های سرشماری اینترنتی هنوز فراهم نیست و اجرای سرشماری به این نوع نمی تواند موفقیت آمیز باشد ولی عده ای دیگر اعتقاد داشتند که این امر می تواند مانوری خوب برای دریافت میزان توجه مردم به مشارکت عمومی باشد که این امر با توجه به گستردگی اینترنت پرسرعت در کشور به ویژه شهرهای بزرگ، مناسب به نظر می رسد.
به منظور بررسی روند اجرایی سرشماری نفوس و مسکن در کشور و آذربایجان غربی و همچنین بررسی کارشناسی همراهی مردم در شهرهای مختلف استان، میزگرد ویژه ای با حضور مسئولان و اساتید دانشگاه در ایرنا مرکز ارومیه برگزار شد.

** روند برگزاری سرشماری اینترنتی و حضوری به زبان آمار؛ همراهی مردم بیش از پیش بینی ها
اردشیر یوسف زاده قائم مقام مدیر اجرایی سرشماری نفوس و مسکن در آذربایجان غربی در این میزگرد با قدردانی از حضور پرشور مردم در این سرشماری گفت: طبق برآورد، قرار بود 35 درصد خانوارها در کشور و 27 درصد خانوارها در استان در سرشماری اینترنتی نفوس و مسکن شرکت کنند که هر دوی این آمار، بیشتر از پیش بینی ها بود و در استان شاهد مشارکت 34 درصدی بودیم.
وی اضافه کرد: این پیش بینی ها بر اساس ضریب نفوذ اینترنت و برای مدت 21 روز انجام شده بود، که مشارکت مردم در این مدت بسیار قابل توجه بود.
وی اظهار کرد: در آذربایجان غربی شهرستان های ماکو، سردشت و شوط صاحب بیشترین مشارکت شدند که این امر نیز قابل ملاحظه است.
قائم مقام مدیر اجرایی سرشماری نفوس و مسکن در آذربایجان غربی با اشاره به سرشماری بیش از 2 میلیون و 400 هزار نفر تا پایان هفته گذشته در استان گفت: همراهی مردم در این مرحله ازسرشماری بسیار خوب بود و آمارگیران نیز برنامه ریزی خوبی را به ویژه برای دریافت اطلاعات خانوار در روستاها انجام داده اند.
ندا عبدی مسئول کمیته اطلاع رسانی ستاد سرشماری نفوس و مسکن آذربایجان غربی با قدردانی از همراهی خوب رسانه ها در اجرای سرشماری نفوس و مسکن گفت: اصحاب مطبوعات مشارکت بسیار خوبی در راستای آشنایی مردم با سرشماری و اهداف آن داشتند و توانستند زمینه مشارکت زیاد مردم را فراهم کنند.
وی افزود: در روزهای ابتدایی سرشماری اینترنتی، روند نامناسب همراهی مردم را شاهد بودیم ولی با ادامه روند اجرا، مشارکت بهتر شد تا اینکه در روزهای پایانی به اوج خود رسید.
شفیع بهرامیان استاد دانشگاه نیز در این خصوص گفت: رتبه آذربایجان غربی در برگزاری سرشماری اینترنتی با توجه به ضریب نفوذ اینترنت پرسرعت، خوب و راضی کننده بود و علاوه بر آن، سواد رایانه ای نیز در این استان پایین است که این امر، ارزشمند بودن مشارکت مردمی را می رساند.
وی افزود: یکی از مهمترین مواردی که موجب شد مردم به ویژه در شهرهای بزرگ از جمله ارومیه مشارکت زیادی نداشته باشند، عدم اطلاع آنها از محرمانه بودن اطلاعات و الزام مردم به پاسخگویی به ماموران سرشماری است که این امر باید از طریق انواع رسانه ها به صورت گسترده منتشر می شد ولی ما شاهد این امر نبودیم.

*** علل استقبال کم مردم در شهرهای بزرگ از جمله ارومیه از سرشماری اینترنتی و حضوری
اردشیر یوسف زاده گفت: یکی از مهمترین علت های مشارکت پایین مردم در شهرهای بزرگ ، ضعیف بودن اراده مردم به همکاری در فعالیت های مختلف است و در سرشماری اینترنتی و هم در سرشماری حضوری، شاهد غایب بودن بیشتر مردم شهرهای بزرگ نسبت به شهرهای کوچک هستیم.
وی افزود: مشارکت پذیری مردم در برنامه های مختلف اجتماعی در شهرهای کوچک و حتی روستاها بسیار بیشتر از شهرهای بزرگ است و ما این را به عینه در مرحله حضوری و اینترنتی سرشماری امسال دیدیم.
وی اظهار کرد: البته میزان تاثیرگذاری مشارکت مردم شهرهای بزرگ از جمله ارومیه در ارتقای مشارکت استان بسیار بیشتر از شهرهای کوچک و روستاهاست به طوری که پیشرفت یک درصدی در ارومیه، میزان مشارکت استانی را نیم درصد ارتقا می دهد.
شفیع بهرامیان استاد دانشگاه در حوزه علوم ارتباطات اجتماعی نیز با اشاره به فعالیت نامناسب رسانه ملی با توجه به اقبال بیشتر مردم به این رسانه گفت: در بهترین شرایط بیش از 2 میلیون نفر، مخاطب روزنامه ها و خبرگزاری ها در کشور نیستند ولی صدا و سیما، در شرایط مساوی چندین برابر کل روزنامه ها و خبرگزاری ها مخاطب دارد و باید از این ظرفیت بیشتر استفاده می شد.
وی افزود: رسانه ها از جمله رسانه ملی علاوه بر تشویق مردم به حضور پرشور در سرشماری، باید برای ارتقای باور و اعتماد ملی نیز تلاش کنند که این امر بسیار با اهمیت است.
وی اضافه کرد: علاوه بر رسانه ها، آموزش و پرورش هم نقش تاثیرگذاری در جلب مشارکت مردمی در فعالیت هایی نظیر سرشماری دارد چراکه میلیون ها دانش آموز و صدها هزار فرهنگی در آن فعالیت می کنند که ظرفیت بسیار بزرگی است.
وی اظهار کرد: از این فرصت در سرشماری اینترنتی و حضوری به خوبی استفاده نشد.
استاد دانشگاه های ارومیه یکی دیگر از عوامل مشارکت کم مردم در شهرهای بزرگ را ضعف در اعتماد اجتماعی عنوان کرد و ادامه داد: موضوع اعتماد اجتماعی در بین مردم، موضوع بسیار مهمی است که در طرح های مختلف ملی باید به آن توجه شود.
بهرامیان گفت: یکی دیگر از علت های مشارکت کم مردم در برخی شهرها، موضوع عقلانیت وبری است که بر این اساس، مردم شهرها به ویژه شهرهای بزرگ، محاسبه گر تر بوده و مردم روستاها محاسبه گری کمتری دارند و بر این اساس، مشارکت مردم روستا بیشتر از شهر است.
وی افزود: در کشور ما بر خلاف کشورهای پیشرفته دنیا، منافع فردی بر منافع اجتماعی ترجیح داده می شود که این امر بر روی مشارکت افراد در بسیاری از طرح های اجتماعی از جمله سرشماری نفوس و مسکن و طرح هدفمندی یارانه ها تاثیر بسزایی دارد و این روند باید اصلاح شود.

*** نقش رسانه ها در اجرای هرچه بهتر سرشماری؛ قابل قبول بود ولی می توانست بهتر باشد
اردشیر یوسف زاده قائم مقام مدیر اجرایی سرشماری نفوس و مسکن در آذربایجان غربی در این میزگرد با اشاره به اینکه طبق قانون باید همه دستگاه های اجرایی در اجرای سرشماری همکاری کنند، گفت: انتظار ما این بود که صدا و سیما در سطح ملی و استانی، همراهی بیشتری در این خصوص داشته باشند.
وی افزود: اصلی ترین اصل این است که همه ما باید توجه ویژه ای به اعتمادسازی اجتماعی داشته باشیم و دراین راستا، رسانه ها نقش بیشتری دارند.
وی اضافه کرد: مردم باید اطلاع داشته باشند که تا زمانی که در سرشماری شرکت نکنند، اطلاعات اجتماعی نیز غلط خواهد بود و این امر در برنامه ریزی های آینده کشور، بسیار تاثیرگذار است.
شغیع بهرامیان استاد دانشگاه های ارومیه نیز با تاکید بر اینکه می توانست ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات روانی راه اندازی شود، اظهار کرد: باید زمینه ای فراهم شود تا مدیریت افکار عمومی بیشتر از دیگر رسانه ها بر عهده دولت باشد تا بتواند از این طریق بر افکار عمومی تاثیر بگذارد.
وی گفت: موضوع مهم در حوزه افزایش نقش رسانه ها در ارتقای مشارکت اجتماعی، نظریه آگهی خدمت عمومی است.
وی افزود: طبق نظریه آگهی خدمت عمومی در کشورهای پیشرفته دنیا، اصحاب رسانه برای خدمت به عموم مردم، آگهی هایی را بدون نگاه به کسب درآمد در رسانه خود منتشر می کنند حال آنکه این امر به هیچ وجه در کشور ما رواج ندارد و همه آگهی ها بدون توجه به میزان منفعت عمومی، با دریافت هزینه منتشر می شود.
ندا عبدی مدیر روابط عمومی سازمان برنامه و بودجه و مدرس دانشگاه نیز در این خصوص گفت: اجرای طرح سرشماری اینترنتی در سال جاری، املایی بود که نوشته شد و باید بدانیم که املای نانوشته نیز غلط ندارد.
وی افزود: باید توجه داشته باشیم که هم در حوزه همراهی رسانه ای، هم در بخش همراهی نهادهای اجرایی و هم مشارکت مردمی، تجربه های خوبی در سرشماری اینترنتی امسال به دست آمد که می شود در آینده مورد استفاده قرار گیرند.
وی اضافه کرد: بدون شک در آینده شاهد ارتقای کمی و کیفی رسانه ها در استان خواهیم بود که می تواند زمینه ارتقای شاخصه های همکاری در موارد مختلف اجتماعی را در کشور و استان فراهم کند.
با همه این تفاسیر، سرشماری اینترنتی امسال به پایان رسید و سرشماری حضوری نیز رو به پایان است ولی می توان گفت که روند مشارکت مردم به ویژه در روستاها و شهرهای کوچک، درس های زیادی را برای شهروندان شهرهای بزرگ به ویژه مراکز استان ها داد و موجب شد تا میزان مشارکت پذیری حداکثری مردم نیز نمایش داده شود.
آنچه که مسلم است باید این تجربه خوب، برای دوره های آینده و اجرای برنامه های با مبنای مشارکت اجتماعی در سال های آینده نیز مورد استفاده قرار گیرد تا بتوان روزی به عنوان نخستین کشور دنیا، سرشماری را به طور کامل به صورت اینترنتی انجام داد.
2093**گزارش از: صابر چهرقانی