قرض بدون بهره حکم اسلام است/ نتیجه رفتار ما با حکم الهی حرمت ربا

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله حائری شیرازی در خصوص مسئله ربا در بانک های جمهوری اسلامی پیام مهمی صادرکرده که متن آن در پی می آید؛

قال الله تبارک و تعالی: «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حتی یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ.» ۱

در نظرم آمده بود که بعد از سال‌ها حصر خانگی آقایان، وقت آن است که رحمتی شود و این حصر پایان یابد و شکافی که متوقعین رفع حصر را جدا می‌کند بهم آید که آیۀ فوق و روایت «تَخَلَّقُوا بِأَخْلَاقِ اللَّه» ۲ نظرم را عوض کرد.

هر علتی از افکار، اعمال و اخلاق، که نعمتی را از انسان سلب می‌کند، تا انسان آن علت را تغییر ندهد، محال است آن نعمت را خداوند به او برگرداند. آقایان باید از «دعوت مردم به ریختن در خیابان» تغییر کنند تا رفتار با آنها تغییر کند.

وقتی فکر می‌کنم در رابطه با «بانک‌ها»، «خشکسالی» و «تبدیل باران به مصیبت» درمی‌یابم که اینها، نتیجه رفتار ما با حکم رباست. ما بانکداری «بدون قرض» را بانکداری «بدون ربا» نامیدیم و صحت آن را به خدا نسبت دادیم.

امام راحل به مسئولان بانک‌ها فرموده بودند: «کاری کنید پول کار نکند، در اسلام پول کار نمی‌کند.» امام پول کار کردن را به «خدا» نسبت نداد، به «ناچاری و بیچارگی» مربوط کرد و فرمود: «هرگاه مجلس امری را تصویب کند و شورای نگهبان تایید کند کسی نباید مخالفت کند.» شورای نگهبان نیز نه به دلیل «احکام اولیه» بلکه به دلیل ضرورت و اضطرار و «احکام ثانویه» قانون بانکداری را تایید کرد.

احکام ثانویه هم مثل احکام اولیه از اسلام است اما نباید فراموش کنیم که «قرض بدون بهره» جزء اسلام است و بانکداری فعلی «بانکداری بدون قرض» است. وقتی دانشمندان و مردم باور کنند و بپذیرند، که بانک داری فعلی بانکداری حلال است و اینکه در بانک‌های ما پول کار می‌کند، خداوند آن را امضا کرده و تایید نموده است و مسئله ضرورت و اضطرار نیست، ما با خدا بدرفتاری کرده‌ایم و مصداق این آیه‌ایم: «وَمَنْ یَکْسِبْ خَطِیئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِینًا.» ۳

خداوند مبرا است از اینکه «پول کار کردن» را امضا کرده باشد. گناه بهتان زدن به خداوند، بالاتر از اصل گناه نباشد کمتر نیست. در حال حاضر به ادعای بانک‌های کشور، تورم یک رقمی و حداکثر ۹ درصد است. چرا سود تسهیلات بانکی هجده درصد است؟ خواهند گفت که این ۹ درصد اضافی، کارمزد است. اگر یک بازاری ۹ درصد روی قرضی که به کسی می‌دهد سود بگیرد و بگوید کارمزد است، شما می‌گویید حکم خداست که حلال است؟ یا می‌گویید رباست؟ اگر این کار حلال است پس ربایی که حرام است چیست؟ آن یک درهم ربا دادن یا ربا گرفتن که آن گناه کذایی را دارد کدام است؟ ۴

جمهوری اسلامی و علماء عظیم الشان، محبوبان خداوند هستند ولی «إِنَّ اَللَّهَ یُحِبُّ اَلْعَبْدَ وَ یُبْغِضُ عَمَلَهُ.»۵  خداوند دشمن می‌دارد کسی که گرفتن کارمزد اینچنینی برای قرض را حلال می‌کند. اگرچه حلال کننده از دوستان خدا باشد. خداوند نعمت خود را حبس می‌کند تا دوستان او آنچه مغضوب اوست ترک کنند و محال است بدون ترک آن عمل ناشایست توسط دوستان، خداوند نعمت را آزاد کند. این قرآن کریم و این شما: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّارًا یُرْسِلِ السَّمَاء عَلَیْکُم مِّدْرَارًا وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَل لَّکُمْ جَنَّاتٍ وَیَجْعَل لَّکُمْ أَنْهَارًا.» ۶

آیا همه خشکسالی‌ها طبیعی، اقلیمی و جغرافیایی است؟ آیا این اتفاقات مربوط به تغییرات آب و هوایی جهانی است؟

آیا امکان ندارد دوستان خدا، مرتکب امری شوند که بارندگی به موقع و نافع آنها، کم شود و ضررهای بارندگی افزایش یابد؟ آیا امکان ندارد دوستان خدا امری که برای خداوند عظیم است جدی نگیرند و خدا بر آنها نپسندد که در غفلت بمانند و برای رفع غفلت ایشان، نعمت باران را حبس کند و یا با خسارت همراه نماید؟

اگر چنین احتمالی ولو به احتمال ضعیف ممکن باشد به دلیل عظمت محتمل، باید جدی گرفته شود و به قول بعضی بزرگان متاسفانه جدی گرفته نشده است.

اگر حبس نعمت و یا همراهی آن با مصیبت بدلیل سهل انگاری در امر عظیمی که عظیم‌تر از آن قابل تصور نیست باشد، تا هر زمان آن سهل انگاری تغییر نکند، حبس نعمت نیز تغییر نخواهد کرد. نماز باران هم در چنین مواردی موثر نیست چون نماز باران، تغییر نیست. «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حتی یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ.» ۷
والسلام

پاورقی:
۱ . خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند. سورۀ رعد، آیۀ ۱۱.
۲ . بکوشید که به اخلاق خدا متخلّق شوید. بحار الأنوار، ج ‌۵۸ ص ۱۲۹.
۳ . کسی که خطا یا گناهی مرتکب شود، سپس بیگناهی را متهم سازد، بار بهتان و گناهِ آشکاری بر دوش گرفته است. سورۀ نساء، آیۀ‌ ۱۱۲.
۴ . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: یک درهم ربا نزد خداوند عزّوجلّ بدتر از هفتاد بار زنا با محارم در خانه خداست است. من لا یحضره الفقیه : ۴/۳۶۷/۵۷۶۲.
۵ . همانا خداوند بنده‌ای را دوست اما کردار او را دشمن می‌دارد. خطبۀ ۱۵۳ نهج البلاغه.
۶ . به آنها گفتم: «از پروردگار خویش آمرزش بطلبید که او بسیار آمرزنده است. تا بارانهای پربرکت آسمان را پی در پی بر شما فرستد و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغهای سرسبز و نهرهای جاری در اختیارتان قرار دهد! سورۀ نوح، آیۀ ۱۰-۱۲.
۷ . خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند. سورۀ رعد، آیۀ ۱۱.‌