گرمی بازار دلالی مرکبات در مازندران

به گزارش ایرنا ، زندگی بخش زیادی از جمعیت بیش از یک میلیون خانواری ساکن مازندران همچنان وابسته به تولیدات کشاورزی به شیوه سنتی است و مرکبات بعد از برنج از میان 72 نوع محصول کشاورزی استان از اهمیت خاصی به لحاظ درآمدزائی برای روستائیان برخوردار است.
بررسی میدانی خبرنگاران ایرنا از شهرستان های مختلف استان بویژه قائمشهر به عنوان پایتخت مرکبات مازندران ، بابل و ساری نشان می دهد که اختلاف قیمت خرید هر کیلوگرم نارنگی رقم ' انشو ' و ' یافا ' و یا پرتقال رقم تامسون و یا ' بیروتی ' در دست فروشی ها و بازارهای روز دارای اصالت روستائی با مغازه های شهری حدود 2 تا چهار هزار تومان است.
هم اکنون قیمت هر کیلوگرم نارنگی به صورت دست فروشی در حاشیه جاده ها و یا پیاده روها شهری و همچنین بازارهای روز یکهزار تا یکهزار و 500 تومان است ولی در میوه فروشی های شهری بسته به موقعیت مکانی مغازه یا چینش آن سه هزار تا سه هزار و 500 تومان عرضه می شود.
قیمت هر کیلوگرم پرتقال هم به صورت دست فروشی 2 هزار و 500 تا سه هزار تومان است ولی همین میوه در مغازه ها تا پنج هزار تومان عرضه می شود.
هر کیلوگرم پرتقال سر درخت در حال حاضر حدود هزار تا یکهزار 500 تومان و به صورت یکجا در ورودی میادین بار استان کمتر از 2 هزار تومان توسط دلالان خریداری می شود.
** فرار از دلال
سید هاجر موسوی ، بانوی بابلی است که در بخش لاله آباد این شهرستان باغ مرکبات دارد . او هر روز چند جعبه نارنگی یا پرتقال را در پیاده روی کنار ایستگاه مسافربری شهر بازار می کند تا حاصل دسترنج خود و خانواده اش را به دلالان ندهد.
این بانوی زحمتکش مازندرانی به خبرنگار ایرنا گفت : این روزها بهترین نارنگی را کیلوئی یکهزار و 700 تومان به مشتریان می فروشم و آخر وقت هم اگر میوه ها به فروش نروند ، به نصف قیمت حراج می زنم .
وی در پاسخ به این پرسش که چرا مرکبات را به صورت یکجا سر باغ نمی فروشد ، افزود : دلال ها قیمت پائین می خرند و برای ما باغداران خرده پا که فروش مرکبات مهم ترین راه درآمد و زندگیست ، به صرفه نیست .
او ادامه داد : از آنجائی که سرما نارنگی را فاسد می کند، باید هر چه زودتر کنده شده و به فروش برسد و از سوی دیگر با توجه به این که در سال های اخیر کاشتن چند درخت پرتقال و نارنگی در همه خانه های روستائی در کنار کشاورزی و باغداری مرسوم شده ، خود به خود تولید زیاد شده و دلالان هم از این وضعیت سواستفاده می کنند.
این بانوی باغدار گفت : اعتقادم بر این است که مرکبات باغم را خودم به صورت دستفروشی عرضه کنم و به جای این که سودش را به دلال ها بدهم ، بخشی از آن را خودم بر می دارم و بخش دیگر را با ارزان فروختن بار و حراج در آخر وقت به مردم و افراد نیازمند می دهم .
با این وصف این بانوی مازندرانی هم معتقد است که باید برای محصول مازاد مرکبات مازندران چاره اساسی اندیشیده شود.
** تولید مازاد ، به کام دلال
در مازندران 170 هزار هکتار باغ مرکبات شامل پرتقال ، نارنگی و کیوی وجود دارد و سالانه 40 درصد نیاز کشور به مرکبات هم از همین باغ ها تامین می شود.
از آنجائی که بیش از 70 درصد تولید مرکبات مازندران مازاد بر مصرف داخل استان است و باید به استان های دیگر ارسال و یا به خارج از کشور صادر شود ، دلالان به عامل اصلی تعیین قیمت این میوه تبدیل می شوند.
میزان ذخیره سازی مرکبات توسط باغداران و خریداران مازندران در سال حدود 450 هزار تن بر آورد می شود که به اعتقاد کارشناسان بازار ، بیش از نیمی از این میزان برای عرضه در آستانه عید نوروز است.
بسیاری از دلالان سهم عمده ای از ذخیره سازی غیر رسمی مرکبات شب عید را هم به خاطر داشتن نقدینگی و نیاز باغداران خرده پا در اختیار می گیرند و در این مورد به صورت شبکه ای و گروهی عمل می کنند .
سختی و حساسیت نگهداری مرکبات هم عامل دیگری است که سبب می شود تا باغداران عنان بازار این میوه را به دست دلالان بسپرند و خود به اندک درآمد ناشی از آن رضایت دهند و راه را برای منفعت بری کلان آنان باز بگذارند.
** ذخیره سازی سنتی ، پاشنه آشیل
آن دسته از باغدارانی که نیاز به نقدینگی ندارند ، خود بخشی از مرکباتشان را برای عرضه در شب عید ذخیره می کنند ، ولی شیوه سنتی برای محصولی که دوامش در شرایط عادی حداکثر 2 هفته است ، سبب بر جای ماندن ضایعات فراوان می شود.
بر اساس برآوردهای غیررسمی ، باغداران همه ساله دستکم یک پنجم از محصول مرکبات را به صورت سنتی برای مصرف شخصی و یا فروش در روزهای نزدیک به عید نوروز در انبارهای سنتی ذخیره می کنند.
اوایل ماه فروردین دور ریختن انبوه مرکبات فاسد شده در حاشیه رودخانه ها ، جاده های روستائی و مزارع مازندران ، پاسخگو نبودن این شیوه از نگهداری را فریاد می زند ، اگر چه کشاورزان چاره ای ندارند و پائیز دوباره این چرخه معیوب را با اعتقاد بر این که صرفه در ندادن میوه به دست دلالان است ، تکرار می کنند.
با این وصف بیشتر باغداران و روستائیان محصول را به صورت یکجا و سر درخت به دلالان می فروشند و میدان را برای ترکتازی آنان باز می گذارند.
** صادرات ، تنها راه قطع دست دلالان
مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی مازندران معتقد است تنها راه چاره برای حل مشکل مازاد تولید مرکبات استان ، صادرات است.
حمزه میانکاله به خبرنگار ایرنا گفت : صد درصد مرکبات مازندران به صورت تازه خوری مصرف می شود و قابلیت آبگیری ندارد.
وی با اظهار این که ضایعات نارنگی و پرتقال مازندران در چند سال اخیر با نوسازی باغ ها به حداقل رسیده است، افزود : در حال حاضر 150 واحد سورتینگ و بسته بندی با انبار های فنی در استان وجود دارد.
مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت : هر چند در بخش بسته بندی هنوز به استاندارد های بازار جهانی دست نیافته ایم ،اما وضعیت سورتینگ ها و انبار های فنی مناسب است.
وی توضیح داد : از آنجائی که مرکبات مازندران به صورت تازه خوری مصرف می شود، ایجاد بازارهای خارج از کشور برای این محصول ضروری است.
** ساماندهی ذخیره سازی نیاز شب عید
یکی از روش های کمک به باغداران در سال های اخیر ، ذخیره سازی ساماندهی شده مرکبات استان برای نیاز شب عید از سوی نهادهای وابسته به دولت بوده است .
معاون فنی و بازرگانی تعاون روستایی مازندران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : بر اساس تصمیم هیات دولت امسال شرکت تعاونی روستایی استان مباشر خرید و ذخیره پرتقال شب عید کشور شده است.
داریوش آقاپور اضافه کرد : هر چند مقدار خرید و قیمت پرتقال آن هنوز ابلاغ نشده است ، اما شرایط برای خرید و ذخیره سازی این میوه فراهم است.
وی با بیان اینکه نیاز پرتقال شب عید کشور حدود 40 تا 45 هزار تن است، خاطر نشان کرد : به طور یقین با اجرای خرید و ذخیره سازی این میوه ،بازار دلالی این محصول در استان تا حدودی ساماندهی می شود.
پارسال حدود 35هزار تن پرتقال شب عید در مازندران از سوی شرکت تعاونی روستایی خریداری، ذخیره سازی و در استان های کشور توزیع شد.
ذخیره شب عید تنها شامل پرتقال می شود و نارنگی و کیوی را در بر نمی گیرد و این یعنی این که همچنان باغداران مرکبات با مشکل مازاد تولید مواجهند و دلالان همچنان یکه تاز این میدان هستند.
خبرنگار : سید رضا هاشمی کرویی ** انتشار دهنده : حسن فلاحتی
6990/1654