عربستان سعودی در آستانه ورشکستگی / راه‌ حل کجاست؟

فوربز در مطلبی نوشت: سقوط بهای نفت خام، عربستان سعودی را متضرر کرده است. حال پرسشی مطرح می‌شود که سعودی‌ها برای خارج شدن از این معضل چه انتخاب‌هایی پیش رو دارند.

"کریستین لاگارد" -- رئیس صندوق بین‌المللی پول – در سفرش به ریاض، یک پاسخ بدیهی به این پرسش داد. وی گفت عربستان نیاز دارد روش‌های جدیدی برای افزایش درآمدها بیابد و به این ترتیب اتکایش بر فروش نفت را کاهش دهد.

وی همچنین افزود این کشور باید مخارج دولتی را تا حد ممکن کاهش دهد. لاگارد گفت: "هماهنگی‌های لازم آغاز شده اند و دولت عربستان مخارج را کنترل کرده و در حال افزایش درآمدها است. این اقدامات باید در میان‌مدت نیز افزایش یابد."

هنگامی که بهای نفت خام از بشکه‌ای 115 دلار در اواسط تابستان سال 2014 به 40 دلار کنونی رسید، صندوق ذخیره ارزی عربستان – به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان -- دچار شدیدترین آسیب شد. در پی سقوط بهای نفت، کسری بودجه عربستان سعودی رکوردشکن شد؛ به طوری که در سال گذشته میلادی، این کشور با کسری بودجه 98 میلیارد دلاری دست و پنجه نرم کرد. حال، پیشبینی می‌شود این رقم تا پایان سال جاری میلادی به 87 میلیارد دلار کاهش یابد. صندوق‌های ذخیره ارزی این کشور نیز همچنان در وضع نامناسبی قرار دارند.

این کشور مجبور شد برای نخستین بار، اوراق قرضه بین‌المللی به ارزش 17.5 میلیارد دلار را برای فروش ارائه دهد. سعودی‌ها همچنین ناچار شدند برنامه‌های ریاضتی -- مانند کاهش حقوق کارمندان دولت -- را برای اقتصادشان در نظر بگیرند.

در اوایل سال جاری، مقامات سعودی اعلام کردند قصد دارند اتکای اقتصاد کشورشان به نفت را کاهش دهند. محمد بن سلمان – جانشین ولیعهد عربستان – گفت این کشور برنامه‌های اصلاحاتی بنیادی را در دست بررسی دارد. وی همچنین بر پایان دادن به آنچه "اعتیاد خطرناک به نفت" خوانده است، تاکید کرد.

بخشی از این برنامه‌ها، فروش سهام شرکت ملی نفت عربستان – آرامکو – را شامل می‌شود. گزارش‌ها حاکی اند عرضه اولیه سهام شرکت آرامکو قرار است در سال 2018 انجام شود. محمد بن سلمان همچنین گفت بخشی از برنامه‌های اصلاحاتی این کشور بر افزایش نقش زنان در جامعه تمرکز خواهد کرد.

علاوه بر این، درآمدهای حاصل از فروش سهام شرکت آرامکو می‌تواند برای سرمایه‌گذاری‌ها در شرکت‌ها و پروژه‌های دیگری در خارج از این کشور استفاده شود.

محمد بن سلمان همچنین گفت برنامه‌های جدید عربستان، افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد از 40 درصد کنونی به 60 درصد، و کاهش نرخ بیکاری از 11 درصد به 7.6 درصد را شامل می‌شود.

چند هفته پیش، "محمد التویجری" – معاون وزیر اقتصاد عربستان – در یک برنامه تلویزیونی گفت: "درصورتی که شرایط اقتصاد جهانی بدون تغییر باقی بماند و عربستان سعودی در عملکرد اقتصادی‌اش اصلاحاتی انجام ندهد، این کشور در 3 تا 4 سال آینده دچار ورشکستگی خواهد شد."

علی‌رغم ادعاهای سعودی‌ها مبنی بر کاهش اتکا به نفت، این کشور همچنان به روند گذشته‌اش ادامه می‌دهد. این کشور اعلام کرد در ماه ژوئیه (31 روز منتهی به 10 مرداد) تولیدات نفتش را به سطح بی‌سابقه 10.67 میلیون بشکه در روز افزایش داده است. از آن هنگام، این کشور سعی کرده است سطح تولیدات نفتی‌اش را کاهش دهد؛ اما همچنان ارقام در سطح بسیار بالایی قرار دارند.

با این‌حال، اقدامات دیگری که موجب کاهش هزینه‌های دولت عربستان می‌شود، به وسیله مقامات این کشور اعلام نشده اند و ممکن است هرگز اعلام نشوند. یکی از این مسائل، نقش عربستان در جنگ یمن است. این درگیری برای عربستان سعودی ماهانه صدها میلیون دلار هزینه به همراه دارد و همچنین حس بیزاری از این کشور را در منطقه افزایش داده است.

باشگاه خبرنگاران جوان