آشنایی با انواع مسمومیت‌ها و راهکارهای پیشگیری از آن‌ها

در اين مدخل مهم‌ترين راه‌هاي ورود سموم به بدن راه خوراكي، تنفسي، پوستي و تزريقي، عنوان و شايع‌ترين علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها، بيش از مقادير درماني ذكر شده است.

‏ايجاد استفراغ در فرد مسموم، هميشه بهترين راه خارج كردن سم از بدن نيست. همچنین باید ‏از خوراندن مايعات به فرد مسمومي كه بيهوش است خودداري كرد.

• مسمومیت ناشی از داروها و مواد مخدر

*شايع‌ترين علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها بيش از مقادير درماني است. بهترین کار برای پیشگیری از خوردن دوز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو می باشد.

*بروز مسمومیت توسط برخی از داروها هرچند ممکن است منجر به مرگ نشود ولی مقادیر بالای این داروها می‌توانند منجر به صدمات دائمی کبد و کلیه فرد مسموم شود.

*همیشه داروها را مطابق با توصیه پزشک یا داروساز مصرف كنيد.

*در برخورد با فرد مسموم غیر هوشیاری که در کنارش بسته‌های داروی خورده شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردی خود و عدم القاء استفراغ در این فرد، بسته‌های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید.

*سكته‌هاي قلبي و مغزي، تشنج، نارسايي كبد، كليه و تخريب سلول‌هاي مغزي و عضلاني از عوارض مسموميت با قرص اكستازي و شیشه مي‌باشند.

*آيا مي‌دانيد مصرف همزمان مواد مخدر با برخي از داروهاي خواب آور و آرام بخش،  مي‌تواند سبب بروز مسموميت‌هاي شديد و حتي مرگ در فرد مصرف كننده شود؟

• بروز مسموميت‌ها در کودکان

*مواد شيميايي، شوينده و سفيد كننده را در منزل در كمدهاي داراي قفل و دور از ديد و دسترس كودكان قرار دهيد.

*بلع باطري در كودك مي‌تواند با عوارض جدي همراه باشد. در اين موارد كودك را سریعاً به يك مركز درماني منتقل كنيد.

*از نگهداری شربت متادون در داخل یخچال و در کنار بقیه نوشیدنی‌ها خودداری كنيد.

*مسموميت اتفاقي در اثر بلع نفت در كودكان بسيار خطرناك است. در صورت بلع نفت توسط كودك هر چه سريع‌تر او را به نزديك‌ترين مركز درماني منتقل كنيد.

*اگر کودکی نفت را ببلعد کشنده نیست ولی اگر کودک وادار به استفراغ شود این امر می‌تواند منجر به مرگ وی شود.

• مسمومیت با گاز منوکسید کربن

*منوكسيد كربن گازي بي‌رنگ، بي‌بو و بدون طعم و غير محرك است كه در اثر سوختن ناقص سوخت‌ها حاصل مي‌شود.

*علايم تماس طولاني با منوكسيد كربن، سردرد، گيجي، ضربان شدید شقیقه‌ها، وزوز گوش و خواب آلودگي است. در ادامه تماس، فرد مسموم دچار تهوع، استفراغ، تپش قلب، كاهش هوشياري، آسیب دائمی عصبی، کما و مرگ شود.

*سرد بودن لوله دودکش بخاری، دلیل بر خارج نشدن دود و گاز سمی است.

*استفاده از آب گرمکن نفتی یا گازی و یا دستگاه پکیج در داخل محیط حمام و یا محیط‌های کوچک دربسته می‌تواند منجر به سوخت ناقص و مسمومیت با گاز شود.

• مسموميت‌هاي ناشي از مواد غذايي و گياهان سمي

*از مصرف كنسروهايي كه در قوطي آنها آثار نشت، برآمدگي و فرو رفتگي و زنگ‌زدگي مشاهده مي‌شود، خودداري كنيد.

*نوعي از مسموميت غذايي موسوم به " بوتوليسم" از كشنده‌ترين انواع مسموميت‌هاست. این سم در مواد غذایی که در شرايط نامناسب و غير بهداشتي تهيه و نگهداري شوند ايجاد مي‌شود.علايم آن به صورت تاري ديد، دوبيني، افتادگي پلك، نداشتن توانايي حركتي، سختي در بلع، اختلال تكلم و يبوست ظاهر مي‌شود.

*مسموميت با گياهاني مانند خرزهره، ديفن باخيا، گل انگشتانه، آزالیا، شوکران و كرچك مي‌تواند كشنده باشد.

*مسموميت با قارچ‌هاي سمي بسیار خطرناک است. از مصرف قارچ‌هايي كه نوع آنها را نمي‌شناسيد، جداً خودداري كنيد.

*برخی از داروهای گیاهی در صورت مصرف بیش از حد یا نابجا می‌توانند مسمومیت‌های منجر به مرگ ایجاد كند.

*بخور اوکالیپتوس در صورتی‌که به اشتباه خورده شود، حتی در مقادیر کم (یک قاشق) می‌تواند کشنده باشد. از القای استفراغ در مسمومیت با این فرآورده خوداری كرده و مصدوم را سریعاً به بیمارستان منتقل كنيد

• مسموميت با سموم دفع آفات و مواد شيميايي و شوينده

*در هنگام استفاده از فرآورده‌هاي شيميايي و سموم مختلف، برچسب روي بسته‌بندي را مطالعه كرده سپس مصرف كنيد.

*در هنگام استفاده از مواد شيميايي و فرآورده‌هاي شوينده و پاك كننده پنجره‌ها را باز كنيد تا هوا به خوبي در محيط جريان داشته باشد.
*از اختلاط مواد شيميايي مانند جوهر نمك و جرم بر با فرآورده‌هاي سفيد كننده جداً خودداري كنيد. بخارات و گازهاي ناشي از اين اختلال بسيار سمي و خفه كننده است.

*در صورت تماس سموم دفع آفات با پوست، ناحيه آلوده را با مقادير فراوان آب و صابون شستشو دهيد.

* علايم و نشانه‌هاي مسموميت با برخي از سموم مي تواند به صورت تاخيري ظاهر شوند.

*در صورت تماس پوست و يا چشم با مواد اسيدي و يا قليايي، پوست و چشم را با مقادير فراوان آب شستشو داده و هرگز از مواد قليايي و يا اسيدي جهت خنثي‌سازي استفاده نكنيد.

*در صورت بلع مواد با خاصيت خورندگی مانند اسيدها و قلياها، هرگز بيمار را وادار به استفراغ نكنيد. اين كار مي‌تواند سبب وخيم شدن وضع بيمار شود.

*در منازل قدیمی، لوله‌های آب سربی و رنگ مورد استفاده در چارچوب و دیوار که حاوی سرب است می‌تواند منجر به مسمومیت با سرب شود. مسمومیت با سرب می‌تواند از طریق تنفس و یا خوردن ذرات معلق سرب موجود در هوا، خاک و یا آب صورت گیرد.

*برخی از لوازم آرایش خصوصاً غیر استاندارد و حتی سرمه، حاوی مقادیر بالای سرب است که لازم است از مصرف آنها خودداری کنید.

*لحظات اوليه پس از بروز مسموميت، براي نجات فرد مسموم،  حياتي است. بنابراین بلافاصله پس از برخورد با ‏موارد ‏مسموميت براي دريافت اطلاعات صحيح با شماره تلفن 1490 یا 190 و يا 115 ‏تماس ‏بگيريد.