سه راهکار برای مبارزه با قاچاق

دنیای اقتصاد:معاون سازمان جهانی گمرک می‌گوید: قبل از سفر به ایران فکر نمی‌کردم گمرک این کشور تا این حد در پیاده‌سازی برنامه‌های مبتنی بر آی‌تی پیشرفت کرده باشد.

«سرجیو موجیکا مونتس» درخصوص سامانه جامع امور گمرکی و الکترونیکی شدن رویه‌ها در گمرک ایران در گفت‌وگو با نشریه گمرک ایران اظهار می‌کند: فکر می‌کنم که مدرنیزاسیون و توسعه گمرک الکترونیکی ایران در سطح مطلوب انجام شده و اقدامات انجام شده در امور توسعه سیستم‌های گمرکی ازجمله پنجره واحد و مدیریت خطر بسیار خوب بوده و مولفه‌های اصلی پیاده شده و شما می‌توانید سرویس خوبی به شهروندان و تجار ارائه دهید.

با توجه به اینکه یکی از اقدامات سازمان جهانی گمرک، ارائه کمک‌های فنی و خدمات آموزشی به گمرکات عضو این سازمان است، این مقام مسوول درخصوص چگونگی انجام این کمک‌ها در سازمان جهانی گمرک عنوان می‌کند: کار سازمان ما ارائه کمک به اعضای WCO در جهت دست یافتن به عملکرد خوب در فعالیت‌های اصلی‌شان یعنی جمع‌آوری درآمدها، تسهیل تجارت و سلامت جامعه است. ما دریافته‌ایم که ظرفیت‌سازی جزو لاینفک کارآیی و تاثیرگذاری سازمان جهانی گمرک است. ما استانداردها، ابزارها و برنامه‌هایی را در زمینه مدرن‌سازی تدارک می‌بینیم، ولی اگر اعضای ما نتوانند به درستی این برنامه‌ها را در فعالیت‌های روزمره‌شان پیاده‌سازی کنند، طبیعی است که تاثیرات لازم را نخواهند داشت.

وی می‌افزاید: ما تسهیلاتی را در قالب کمک‌های فنی و ظرفیت‌سازی به تمام اعضایمان ارائه می‌دهیم و سه رویکرد را در این زمینه مدنظر قرار می‌دهیم که اولین آن واقعیت‌های موجود است. یعنی اینکه با توجه به استانداردهای بین‌المللی، در حال حاضر چه داریم و تا کجا پیش رفته‌ایم. دوم اینکه ما به کشورهای عضو کمک می‌کنیم تا به یک موفقیت علمی دست یابند و سوم اینکه برای اجرای طرح عملیاتی در کنار اعضای خود هستیم و در پایان این مراحل را ارزیابی می‌کنیم تا ببینیم تا چه حد به اهدافمان دست یافته‌ایم. از سویی با توجه به پیاده‌سازی گمرک دیجیتال و الکترونیک در ایران، موجیکا مونتس به اقداماتی که ایران می‌تواند برای تسهیل بیشتر تجارت صورت دهد، می‌گوید: در واقع سه موضوع وجود دارد که در زمینه توسعه فناوری اطلاعات برای ما حائز اهمیت است. موضوع اول سیستم جامع گمرکی است. ایران در این زمینه سیستم کاملی دارد که تمام رویه‌های گمرکی را دربر می‌گیرد. موضوع دوم بحث پنجره واحد است که در مورد ایران این طرح بسیار تاثیرگذار است و تمامی سازمان‌های مرتبط به یکدیگر متصل شده‌اند. همچنین مدیریت خطر که برای شناسایی محموله‌های پرخطر در گمرک اهمیت بسیار زیادی دارد و می‌توان به وسیله آن تسهیلات لازم را برای تجارت قانونی فراهم کرد. به عقیده وی، گمرک ایران در زمینه مدرنیزاسیون خوب عمل کرده و به همین دلیل توصیه می‌کند همچنان به همکاری با سازمان جهانی گمرک و اتصال به آن ادامه دهد. آنچه ما انجام می‌دهیم برقراری ارتباط بین‌المللی است و شما نیز می‌توانید تجربیات خودتان را با کشورهای دیگر به اشتراک بگذارید. ما هنوز کشورهایی را داریم که در انتظار دریافت تجربیات خوب هستند.

یکی از برنامه‌هایی که گمرک ایران طی این سال‌ها اجرا کرده برنامه کمک به فعالان مجاز اقتصادی (AEO) است که باعث شده خدمات زیادی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان ارائه شود. معاون سازمان جهانی گمرک در این خصوص می‌گوید: ایران در طول سال‌های گذشته در این زمینه عملکرد خوبی داشته و به تعدادی از شرکت‌ها گواهی داده‌ و همین‌طور با برخی کشورها در این زمینه در جست‌وجوی انعقاد موافقت‌نامه است. تسهیلاتی که برای تجارت فراهم می‌کند، شامل کشورهای دیگر هم می‌شود. توصیه من به گمرک ایران این است که همچنان به WCO متصل بماند.

وی در پاسخ به اینکه راهکارهای WCO برای یکپارچه‌سازی اطلاعات در بحث مبارزه با قاچاق چیست، اظهار می‌کند: راهکار جادویی در این زمینه یعنی مبارزه با قاچاق وجود ندارد. در این زمینه همه باید همکاری کنیم تا به یک نتیجه خوب برسیم. در مرحله اول کشورهای همسایه باید بر میزان همکاری‌های دوجانبه بیفزایند و اقدامات مشترکی انجام دهند. دوم اینکه برای مدیریت مرزی خود یک سیستم مناسب داشته و با سازمان‌های دیگر مرزی مثل پلیس همکاری نزدیک داشته باشند. این سازمان‌ها اطلاعات خوبی دارند که می‌توانند با گمرک هم به اشتراک بگذارند و در کل می‌توان از این طریق مبارزه خوبی با قاچاق داشت و اینها شاه‌کلیدهای مبارزه با قاچاق هستند.

وی درخصوص نقش گمرک در جذب سرمایه‌گذار خارجی نیز اعتقاد دارد: گمرک در سه‌ محدوده می‌تواند مشارکت داشته باشد که اولین محدوده تسهیل تجارت است. بدیهی است اگر کشورهای عضو WCO بتوانند هزینه‌ها را کاهش دهند و استانداردها را اعمال کنند، بیشتر می‌توانند در رقابت اقتصادی شرکت کنند. دومین مساله جمع‌آوری درآمدها است که اگر به‌طور صحیح انجام شود و افزایش یابد، می‌توان برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها مثل بزرگراه‌ها، فرودگاه‌ها و ... از آن استفاده کرد و در نتیجه موجب رقابت‌پذیری بیشتر کشور می‌شود و مساله سوم امنیت است که مساله بزرگی است. کشورها اگر نتوانند حداقل امنیت را فراهم کنند، جذب سرمایه هم نخواهند داشت. سه‌مساله ذکر شده یعنی تسهیل تجارت، جمع‌آوری درآمد و برقراری امنیت از وظایف گمرک است و می‌تواند تعیین‌کننده میزان جذب سرمایه‌های خارجی باشد.