نقش عشایر در اقتصاد مقاومتی و مشکلات پیش رو

عشایر استان لرستان با یک میلیون و500هزار راس واحد دامی و ظرفیت تولید 25 درصد از پروتئین ، 12 هزارتن گوشت قرمز، 29 هزار تن شیر، یکهزار و 32 تن پشم، 17 تن عسل ، 18 تن روغن حیوانی و حدود پنج درصد از صنایع دستی از جمله الگوهای موفق در عرصه اقتصاد مقاومتی محسوب می شوند اگر چه با برخی موانع و مشکلات نیز دست به گریبان هستند.
تولیدات عشایر استان لرستان علاوه بر تامین پروتئین و لبنیات این عده از جامعه 84 هزار خانواری ، نیاز دیگر مردم استان و کشور به این محصولات را نیز تامین می کند و این در حالی است که هزینه هایی که جامعه عشایری بر دولت تحمیل می کنند به مراتب از جمعیت شهرنشین بسیار کمتر است.
بدون شک توانمندسازی جامعه عشایری کشور و از جمله عشایر استان لرستان برای افزایش میزان تولیدات خود در چارچوب یافته های علمی و همچنین ایجاد زیرساخت های مناسب برای تسهیل در زندگی عشایری می تواند نقش عشایر را در تحقق اقتصاد مقاومتی پررنگ تر کند.
در حال حاضر عشایر استان لرستان با مشکلاتی در مسیر زندگی خود دست به گریبان هستند که غفلت از این مشکلات می تواند نقش آنها را در عرصه تولید که مبتنی بر استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های درونی این بخش از جمعیت استان است کمرنگ تر کند.
یکی از عشایر استان لرستان معتقد است: وقتی عشایر با مشکلاتی مانند بالا بودن هزینه های خرید علوفه و داروی دام ، راههای صعب العبور و مصائب تامین آب شرب مواجه هستند زندگی به این شیوه دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
توکل علیپور می گوید: هزینه های تولیدات لبنی و پروتئینی به دلیل بالا بودن هزینه های علوفه و واکسیناسیون دام بالاست و همین مسئله موجب شده که دخل و خرج عشایر با هم توازنی نداشته باشد.
وی اشاره می کند که در شهریور ماه سال گذشته 185 راس دام خود را به علت بروز بیماری اکتیما و تب برفکی از دست داده و در هر حال حاضر تنها 17 راس دام سبک برای او باقی مانده است.
علیپور می گوید: با این تعداد دام، کوچ به قشلاق و مناطق گرمسیری برای او صرفه اقتصادی ندارد.
وی همچنین گفت: سال گذشته مدیرکل امور عشایر استان از دام های تلف شده بازدید کردند و بر اساس مکاتبات صورت گرفته قرار شد که 300 میلیون ریال تسهیلات با بهره چهار درصد برای جبران خسارت به من پرداخت شود که انتظار داریم پرداخت این تسهیلات تسریع یابد.
یکی دیگر از عشایر استان لرستان که در سایت عشایری ازنا سگوند شهرستان خرم آباد اسکان یافته معتقد است که عشایر با وجود سختی ها و مصائب متعددی که با آنها دست به گریبان هستند اما سهم خود را در عرصه تولید و کمک به اقتصاد کشور با اتکا به ظرفیت های درونی که دارند به خوبی ایفا کرده اند.
سید فرهاد قاسمی می گوید: به عنوان مثال هر خانوار پنج نفره عشایر با 100 راس دام سبک علاوه بر تحمل بسیاری از سختی ها و مشکلات زندگی عشایری مانند خرید هر تانکر آب شرب به مبلغ 500 هزار ریال، تردد در مسیر های صعب العبور، بالابودن هزینه های حمل و نقل دام و علوفه و خرید هر واکسن آنتروتوکسمی به مبلغ 500 هزار ریال، در ماه بین 10 تا 15 میلیون ریال درآمد دارد و این به ازای سختی ها هزینه بسیار ناچیزی است.
وی معتقد است که بروز خشکسالی ها در سالهای اخیر بر سختی ها و مشکلات عشایر دامن زده و موجب شده که عشایر برای تامین علوفه مورد نیاز دام خود با مشکل مواجه شوند.
قاسمی با انتقاد از عملکرد اداره کل دامپزشکی لرستان به علت عدم اختصاص داروهای مورد نیاز عشایر به میزان کافی اضافه کرد: وجود داروهای تقلبی و تاریخ مصرف گذشته در بازار آزاد و فروش این داروها با قیمت گزاف به عشایر بر مشکلات پیش روی این قشر دامن زده است.
وی می گوید: بر اثر وقوع سیلاب های سال گذشته بخش زیادی از مسیر کوچ عشایر استان از بین رفته و همین مسئله موجب شده که عشایر در مسیرهای مال رو با مشکل مواجه شوند.
معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایری استان لرستان در رابطه با طرح های در دست اجرا در راستای افزایش زایش در بین دام های عشایر می گوید: طرح همزمانی جفت گیری و لقاح مصنوعی با هدف افزایش تعداد زایش در بین 6 هزار راس دام عشایر استان در حال اجراست.
ابراهیم جاپلقی با بیان مزیت های این طرح افزود: هم لقاح و هم زایش در بین دام های عشایر به صورت همزمان انجام شده که اجرای این طرح بیماری های مقاربتی در بین آنها کاهش می یابد و احتمال افزایش دوقلویی زایی در بین دام ها نیز افزایش می یابد.
معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایری لرستان گفت: لقاح مصنوعی و زایش همزمان دام ها از یک سو فرآیند پرواربندی دام را تسهیل کرده و از سوی دیگر این امکان را ایجاد می کند که آبستن و زایش دام متناسب با نیاز بازار انجام شود.
جاپلقی اظهار کرد: در فاز پرواربندی دام چون عشایر استان از توان مالی برخوردار نیستند به همین دلیل زمانی که وزن دام آنها به 30 تا 35 کیلوگرم می رسد اقدام به عرضه آنها در بازار می کنند و این ضرر اقتصادی بالایی برای جامعه عشایری دارد.
وی اضافه کرد: برای جلوگیری از فروش زودهنگام 25 هزار و 245 هزار راس دام عشایر استان به 570 خانوار عشایر استان تسهیلات پرواربندی پرداخت شده است.
به گفته وی در این راستا با پرداخت مبلغی به عنوان سرمایه در گردش و همچنین اختصاص علوفه مدت دار به عشایر از طریق اتحادیه عشایر استان و شرکت های تعاونی از فروش بخشی از دام های نورس و جوان عشایر جلوگیری شده است.
جاپلقی بیان کرد: اختصاص تسهیلات پرواربندی به دام عشایر در جهت حفظ منابع طبیعی استان نیز موثر است چون که با پرداخت این تسهیلات دام در یک سیستم بسته پرواربندی شده و از ورود آن به مراتع جلوگیری می شود.
وی خاطرنشان کرد: پیش از این دام های سبک استان با استفاده از علوفه ای که علوفه گاوی بوده و هیچ ارزش غذایی برای دام سبک نداشت تغذیه می شدند اما از خرداد سال 95 با راه اندازی سه کارخانه تولید کنسانتره در زاغه، کوهدشت و پلدختر جیره علمی کنسانتره در بین دام های سبک شیری و پرواری عشایر توزیع می شود.
معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایری استان لرستان گفت: ظرفیت تولید سه کارخانه تولید کنسانتره در استان 2 هزار تن بوده و این میزان نه تنها نیاز دام عشایر به کنسانتره بلکه نیاز بخشی از دام های روستائیان را نیز تامین می کند.
جاپلقی افزود: بهترین کنسانتره دام سبک در کارخانه های تولید کنسانتره استان تولید و همین عامل موجب شده که فروش این محصول با استقبال خوب عشایر و روستائیان مواجه شود.
وی اضافه کرد: با راه اندازی کارخانه های تولید کنسانتره نیاز دام عشایر استان به این محصول رفع شده و نیازی به واردات کنسانتره از دیگر استانها نیست.
جاپلقی بیان کرد: تولید گیاهان دارویی در منابع طبیعی استان لرستان از جمله طرح های اقتصاد مقاومتی است که در راستای توانمندسازی عشایر در سطح 100 هکتار از اراضی استان با مشارکت عشایر اجرا می شود.
وی در رابطه با روند کشت گیاهان دارویی و نمونه های مختلفی از انواع گل محمدی در مزرعه تحقیقاتی سایت عشایری ازنا افزود: در این سایت تحقیقاتی که زمین آن متعلق به یکی از عشایر منطقه است شش گونه گیاه دارویی از جمله دو گونه آویشن، زعفران، زوفا، رزماری و موسیر با همکاری سازمان تحقیقات کشاورزی و اداره کل امور عشایری استان کشت شده است.
معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایری استان لرستان گفت: همچنین پنج نوع گل محمدی در این مزرعه تحقیقاتی کشت شده و در حال حاضر سازگاری این گونه ها با محیط و عطر آنها در حال ارزیابی است.
وی ابراز امیدواری کرد که با توسعه کشت گیاهان دارویی در مناطق عشایری استان زمینه درآمدزایی جدیدی برای عشایر فراهم شود.
معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایری استان لرستان با اشاره به اینکه عشایر برای اینکه بتوانند نقش خود را در عرصه تولید و اقتصاد به خوبی ایفا کنند باید زیرساخت ها از جمله راه دسترسی مناسب و آب شرب مورد نیاز آنها تامین شده و از طرفی تسهیلات کم بهره بلندمدت در اختیار آنها قرار گیرد گفت: در حال حاضر تسهیلات با بهره 14 درصد به عشایر پرداخت می شود که این میزان بهره با توجه به توان مالی عشایر بالاست و ضرورت دارد که کاهش یابد.
جاپلقی اظهار کرد: پیش بینی شده که امسال، 469 میلیارد و 580 میلیون ریال تسهیلات بانکی جهت ایجاد اشتغال و افزایش راندمان تولید در سطح جامعه عشایری استان پرداخت شود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه سیلاب های سال گذشته به 700 کیلومتر از راههای عشایری استان خسارت وارد کرده، افزود: راه شکافی در سطح نیمی از راههای خسارت دیده استان انجام شده اما به دلیل کمبود اعتبار مرمت این راه ها انجام نشده است.
معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایری استان لرستان گفت: بسیاری از مناطق عشایری در بخش های پاپی شهرستان خرم آباد، بخش زز و ماهرو و بشارت شهرستان الیگودرز نیز هنوز انجام نشده و عشایر راه دسترسی ندارند.
جاپلقی با بیان اینکه عشایر استان لرستان تاکنون درخواست راه شکافی به مسافت 200 کیلومتر در مناطق عشایری را ارائه کرده اند البته نیاز عشایر به راه شکافی بیش از این است، اضافه کرد: به طور میانگین برای هر کیلومتر راه شکافی 350 میلیون ریال اعتبار نیاز است.
وی به اجرای طرح راه شکافی در منطقه عشایری صفر آباد شصت پا کبود به طول 45 کیلومتر اشاره کرد و افزود: با اجرای این طرح که در حال اجراست بخش پاپی شهرستان خرم آباد و بخش زز و ماهرو شهرستان الیگودرز به هم متصل شده و یکهزارو200 خانوار عشایر منطقه از مسیر دسترسی مناسب بهره مند می شوند.
معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایری استان لرستان گفت: منطقه عشایری صفرآباد شصت پا کبود در یک موقعیت صعب العبور قرار دارد و تاکنون 48 نفر از عشایر این منطقه بر اثر مارگزیدگی و دیگر بلایا فوت کرده اند.
جاپلقی اظهار کرد: با بهره برداری از طرح راه شکافی منطقه عشایری صفرآباد شصت پا کبود زمینه برای بهره مندی عشایر این منطقه از نعمت برق، آموزش و رونق کشاورزی فراهم می شود.
به گفته وی در مجموع 11 طرح اقتصاد مقاومتی شامل طرح های های راه شکافی، آبرسانی به شش کانون عشایری ، تبدیل 10 هکتار از اراضی دیم به آبی و اسکان دائم 35 خانوار عشایر در علی آباد شهرستان الیگودرز در سال 95 در مناطق عشایری استان لرستان اجرا می شود.
جاپلقی اظهار کرد: اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح های عمرانی در قالب طرح های اقتصاد مقاومتی 24 میلیارد و 800 میلیون ریال است.
وی همچنین با بیان این که با اجرای طرح های آبرسانی 200 خانوار عشایر استان از نعمت آب آشامیدنی بهره مند می شوند ، گفت: 500 میلیون ریال نیز برای تبدیل اراضی دیم عشایر استان به اراضی آبی پیش بینی شده است.
جاپلقی در ادامه با بیان اینکه عشایر در عرصه اقتصاد مقاومتی پیشگام هستند، افزود: در این راستا عشایر لرستان کمتر از پنج درصد از جمعیت استان را تشکیل داده اما 25 درصد از پروتئین مورد نیاز استان را تامین می کنند و این یکی مصادیق اقتصاد مقاومتی است.
7266/6060
خبرنگار: احمد تلوری**انتشاردهنده: محمد علیدوستی