انواع عَلَم

قدیمی‌ترین علم‌های ایرانی در موزه توپکاپی استانبول نگهداری می‌شود. شاید این علم‌ها - که نمونه‌ای از علامت و نشان قبایل مختلف ایرانی است - در عصر حکومت ترکمن‌های آق‌قویونلو و قره‌قویونلو وجود داشته و دسته‌های سیاسی و مذهبی از آنها استفاده می‌‌کرده‌اند. این علم‌ها از غنایم جنگی است و پس از تصرف شهر تبریز توسط سپاهیان عثمانی، شاه سلیم آنها را به استانبول منتقل کرد. یک علم هم در موزه مرکزی آستان قدس رضوی است که قدمت آن به قرن ۱۳ هـ.ق می‌رسد و در شهر اصفهان ساخته شده است. به غیر از علم فلزی چند نوع علم در تکایا و جلوی دسته‌های ایران به کار می‌رود:

عَلَم چوبی:فرمی است شبیه به سرو که معمولا روی آن را با پارچه‌ای مشکی می‌‌پوشانند و در بالای آن یک تیغه علم، پنجه یا قبه وصل کرده و پارچه‌های رنگی نیز به آن می‌‌آویزند.

عَلَم کردی:طرز کار روی این علم و تزئینات آن شبیه به علم چوبی است با این تفاوت که از چوب یک تکه ساخته می‌شود و به اصطلاح تو پر است.

عَلَم جریده:از چوب یک تکه ساخته می‌شود ولی باریک ونقاشی‌ها در تزئینات آن ساده‌تر از دو نوع دیگر است و در روستاهایی که از نظر مالی در مضیقه‌اند، معمولا از علم جریده استفاده می‌شود.