بزرگترین تکیه قزوین میزبان تعزیه های باشکوه محرم

خبرگزاری مهر- گروه استانها: فرارسیدن ماه محرم در کنار برگزاری مراسم سوگواری و عزاداری عاشقان حسینی فرصت مناسبی برای اجرای نمایش دینی و مذهبی تعزیه است.

تعزیه به معنای متعارف، نمایشی است که در آن واقعهٔ کربلا به دست افرادی که هریک نقشی از شخصیت‌های اصلی را برعهده دارند، نشان داده می‌شود.

این نمایش نوعی هنر مذهبی و سنتی ایرانی - شیعی و بیشتر درباره کشته‌شدن حسین بن علی و مصائب اهل بیت است.

تعزیه «یا تعزیت» به معنی سوگواری، برپایی یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت، امر کردن به صبر و پرسیدن از خویشان درگذشته، خرسندی دادن و در برخی مناطق ایران مانند خراسان به معنای مجلس ترحیم است.

اما آنچه به عنوان تعزیه مشهور است گونه‌ای از نمایش مذهبی منظوم است که در آن عده‌ای اهل ذوق و کار آشنا در جریان سوگواری‌های ماه محرم و برای نشان دادن ارادت و اخلاص به اهل بیت، طی مراسم خاصی بعضی از داستان‌های مربوط به واقعهٔ کربلا را پیش چشم تماشاچیان بازآفرینی می‌کنند.

درتعزیه چون اهمیت خواندن هنرمندانهٔ اشعاربیش از روش اجرا و نمایش واقعه‌هاست، آن را در قیاس با روضه‌ خوانی تعزیه ‌خوانی نیز گفته‌اند.

قزوین مهد هنر تعزیهٔ

هنر تعزیه، در طول زمان تغییراتی را به خود دیده‌ اما هنوز هم در ردیف اصیل‌ترین و پرسابقه ‌ترین هنرهای ایرانی و اسلامی مردمان ایران است و در استان‌های مختلف ایران از شمالی‌ترین شهرهای خراسان و آذربایجان تا جنوبی‌ترین شهرهای سیستان و اهواز از پهنهٔ کویر تا حاشیه‌های زاگرس، البرز و قزوین از دریای خزر تا خلیج فارس در ایام ماه محرم، برگزار می‌شود.

شاخص‌ترین وجه نمایشی در این دوره تعزیه است و شهر قزوین یکی از مهم‌ترین کانون‌های تعزیه خوانی بوده است.

مشهورترین این تعزیه‌خوان‌ها ملاعبدالکریم جناب قزوینی، یکی ازمشهورترین چهره‌های موسیقی دردوره قاجار و استاد آواز، اقبال آذر است؛ البته چهره‌های دیگری هم چون ابوالحسن اقبال آذر و میرزا حسن ثقفی، نیز در این دوره حضوری جدی دارند.

نسخه‌های اشعار این نمایش مذهبی در سراسر ایران تفاوت کمی با هم دارند و مردم از اول ماه محرم همه‌ ساله به مناسبت سالروز این واقعه، در شهرها و روستاهای ایران، مساجد و تکایا را با قالی و قالیچه آذین می‌بندند و دیوارها و منبر را سیاه‌پوش می‌کنند.

تا چند سال قبل، شبیه‌خوانی و تعزیه‌خوانی از هفتم محرم در میادین و صحن حیاط حسینیه‌ها و تکایا در شهرستان‌ها معمول بود و شبیه‌خوان‌ها که برای این کار تعلیم یافته بودند، کار خود را با طبل، شیپور و کرنا در محل تعیین‌شده آغاز می‌کردند.

مردان از یک سو و زنان از سوی دیگر، کم‌کم جمع می‌شدند و به تماشای مراسم شبیه‌خوانی و تعزیه‌خوانی می‌ایستادند و معمولاً یک یا چند ریش‌سفید، مأموریت راهنمایی مردم و حفظ نظم محیط برگزاری تعزیه را بر عهده داشتند.    

تعزیه در قزوین با قدمتی دیرین با داشتن تعزیه خوانانی شاخص و مطرح نیازمند مکانی شایسته برای اجرایی باشکوه و انتقال پیام عاشورا به نسل آینده است.

در پنجمین شب ماه محرم همزمان با ایام سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) ویاران باوفایش با حضور علی رحمانی فرماندار شهرستان آبیک و اهالی روستای یانس آباد بخش مرکزی کوهپایه شهرستان آبیک تعزیه طفلان مسلم در تکیه صاحب الزمان (عج) این روستا برگزار شد.

علی رحمانی فرماندار آبیک در حاشیه این مراسم به خبرنگارمهر گفت: تعزیه نمایشی است از وقایع یک بخش از تاریخ که توسط هنرمندان این هنر تصویرکشیده می شود که می تواند مربوط به واقعه کربلا؛ واقعه کوفه و طفلان مسلم و موضوع کاروان اسرای کربلا به کوفه به شام باشد که به صورت نمایش ونمادین برای مردم علاقه مند به اهل بیت وعصمت طهارت (ع) بازگو می شود.

وی افزود: این حرکت تاثیر بسزایی درجامعه دارد چرا که تعزیه خوانان با نقش آفرینی نزدیک به وقایع وشبیه خوانی به شناخت جامعه به این وقایع مهم و تاریخی کمک می کند.

نظر علی ایوبی یکی ازتعزیه خوانان این روستاکه نقش بسزایی در ساماندهی این هنر تاریخی در روستا دارد با بیش از ۵۰ سال سابقه در اجرای نقش های مخالف و موافق خان در این خصوص می گوید: روستای یانس آباد واقع در بخش مرکزی(کوهپایه) شهرستان آبیک با جمعیتی بیش از۸۰۰ نفر در قالب ۲۰۰ خانوار با فرهنگ آداب اسلامی که بیش از ۹ شهید گرانقدر و ۳ آزاده سرافراز، ۳ جانباز تقدیم انقلاب کرده یکی از مهدهای مهم تعزیه دراستان با بیش از صد سال سابقه است که تعزیه در این روستا توسط بزرگانی که درحال حاضر درجمع ما نیستند به یادگار مانده است.

وی همچنین از ساخت بزرگترین تکیه شبیه خوانی دراین روستا به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع با سکوهای تماشاگر با گنجایش سه هزار نفری در دو طبقه با اعتباری بالغ بر۶۰۰ میلیون تومان توسط خودیاری مردم خبرداد و گفت: هر ساله مصادف با ایام سوگواری سالار شهیدان از اول ماه محرم به مدت ۱۱ شب تعزیه توسط شبیه خوانان بومی برای اهالی محل و منطقه به نمایش درمی آید و همچنین در۲۸ صفر و بیست و یکم ماه مبارک رمضان این مکان هم شاهد برپایی نمایش تعزیه برای علاقمندان است.

ایرج کریمی دیگر تعزیه خوان این روستا که سابقه ۵۵ ساله دراین هنر دارد گفت: مراسم تعزیه در این روستا در بین مردم جایگاه ویژه ای دارد و ازصد سال پیش این هنر توسط مرحوم حاج الهیار بختیاری(ناصح) درروستا به اجرا درآمده و رونق یافته که این هنرمذهبی و دینی به صورت سنتی وقایع تاریخی کربلا و دیگرحوادث مختص به مظلومیت اهل بیت وعصمت طهارت(ع) را به طور نمادین و شبیه سازی به معرض نمایش عموم درمی آورد.

کریمی شبیه خوان ۶۰ ساله روستای یانس آباد بیان کرد: در هنر نمایش تعزیه افراد عاشق و دوستدار اهل بیت با ذوق فراوان و آگاهی و شناخت از فنون آن برای نشان دادن ارادت خود به اهل بیت با اجرای نمایش های خاص از داستان های واقعه مربوط به واقعه کربلا برای مردم این وقایع را باشبیه سازی به طور زنده و گویا معرفی می کنند.

باب الله شیخی دیگر هنرمند هنر سنتی و تاریخی تعزیه دراین روستا هم گفت: بیش از۶۰ سال است که در این امر مهم درحال خدمت هستم که همیشه به نسخه خوانی توجه کرده ام تا اشعاری برای مردم از سوی تعزیه خوان گفته شود که برگرفته از وقایع مهم تاریخی و اهداف مهم کربلا باشد تا تاثیر مثبت را برمخاطب داشته باشد.

وی گفت: تعزیه با فرهنگ این روستا عجین شده و مردم روستا با کمک های مالی و معنوی خود در برپایی این هنرسنتی و مذهبی نقش مهمی دارند و علاوه برعلاقه مندی به تعزیه اقدام به برگزاری علم گردانی در روستا می کنند و یا از روستا تا امام زاده هادی(ع) همین روستا که یکی از نوادگان امام موسی بن جعغر (ع) است طی می کنند.

 کمتر کسی را می توان یافت که به مراسم تعزیه بیاید و بدون جاری شدن اشک از چشمانش و تحولی روحی محل اجرا را ترک کند.

براستی کدام هنر را در ایران و اقصی نقاط جهان سراغ می توان گرفت که عده ای عاشقانه و خالصانه وبا هزینه کردن شخصی نمایش را اجرا کنند تا نهضت و حادثه ای تاریخی برای انتقال پیامی دینی و اخلاقی به نسل های آینده با بهترین شکل و اجرایی هنرمندانه در مقابل چشمان هزاران بیننده در فضایی زنده و تاثیرگذار در سینه های تاریخ بماند و یاد امام حسین (ع) را زنده نگه دارد.

 تعزیه نمایش برآمده از عمق باورهای دینی و اعتقادات دینی انسان هایی خالص و مومن است که نهضت عاشور را برای ابد در اذهان و دلهای پاک شیفتگان حسینی ماندگار خواهد کرد.