هنرمندان از گالری‌ها عقب مانده‌اند/ خطر در کمینِ آثار هنری

به گزارش خبرنگار ایلنا، این روز‌ها افتتاح گالری‌های جدید یکی از تازه‌ترین و داغ‌ترین موضوعاتی است که در اخبار هنرهای تجسمی به گوش می‌رسد و هر هفته شاهد افتتاح یک گالری جدید هستیم. این مسئله اگرچه اتفاق بسیار خوبی است اما باید دید افتتاح این گالری‌ها که به مدد فروشگاه‌ها و کافی‌شاپ‌ها مخاطب را جذب می‌کنند؛ چه اندازه در ترویج هنر معاصر و معرفی هنر تجربی به مخاطب موثرند؟

رزیتا شرف‌جهان (مدیر گالری طراحان آزاد) درباره آغاز به کار گالری‌های تازه در هفته‌های اخیر، اظهار کرد: معتقدم باید این موضوع را مثبت ارزیابی کنیم چراکه هر چه تعداد مراکز فرهنگی و هنری در یک شهر بزرگ بیشتر باشد اتفاق خوبی است، البته ممکن است گالری‌داری برای کسانی که به تازگی شروع می‌کنند کار ساده‌ای بیاید و بعد از مدتی با برپایی یک یا دو نمایشگاه این مراکز تعطیل شوند؛ این موضوع هیچ ایرادی ندارد چراکه درنهایت رویکرد بسیار خوبی‌ست که باعث معرفی هرچند مقطعی هنر می‌شود.

مدیر گالری طراحان آزاد با بیان اینکه این گالری‌ها عمدتا بر محور تجارت شکل می‌گیرند؛ گفت: امروزه بیشتر گالری‌ها علاوه براینکه جنبه سرگرمی دارند؛ باعث معرفی هنر معاصر می‌شوند که از یکسو بسیار مثبت است و ازسوی دیگر بیشتر بر اقتصاد محوریت دارد.

او تاکید کرد: مسئله مهم این است که گالری‌داران کم‌تجربه چه اندازه می‌توانند هنر کشور و هنرمندان جوان را در مسیر صحیح قرار دهند و تنها رویکرد تجاری صرف به هنر نداشته باشند چراکه تجارت همانگونه که برای هنر ضروری‌ست؛ خطرناک هم هست.

شرف‌جهان بیان کرد: یکی از راه‌هایی که می‌توان مانع بروز این خطر شد؛ وجود جایگزین‌هایی برای این مسئله است. ایجاد مراکزی مانند مراکز مستقل و تجربی تا بتواند هنر تجربی را حمایت کند و تنها حول محور خرید و فروش تمرکز نداشته باشد.

او با اشاره به معیارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اخذ مجوز گفت: در گذشته ازجمله معیارهای وزارت ارشاد این بود که متقاضی یا فارغ‌التحصیل یک رشته هنری باشد یا به صورت تجربی در این رشته فعالیت داشته باشد اما بعد‌ها صاحبان خیلی از گالری‌هایی که کار را آغاز می‌کردند؛ این دو معیار را نداشتند و ممکن بود تنها به این دلیل که گالری‌دار تجربه کارهای تجاری دارد، وارد این عرصه شده باشد.

این فعال هنرهای تجسمی با بیان اینکه معیارهای دقیقی امروز برای بازگشایی گالری وجود ندارد، گفت: بهتر است معیارهای مشخصی تدوین شود و در تدوین این معیار‌ها نیز از نظرات کار‌شناسان این حوزه یعنی انجمن‌های هنری، ‌گالری‌دارانی که سال‌هاست در این حیطه مشغول فعالیت بوده و البته الگوی سالمی در این زمینه هستند همچنین از هنرمندان مستقل استفاده کنند تا با معیارهای صحیح‌تری مجوز داده شود و شاهد بازگشایی گالری‌هایی که صرفا بر مبنای تجارت شکل می‌گیرند؛ نباشیم.

شرف‌جهان با بیان اینکه افزایش تعداد گالری‌ها باعث رقابت در این عرصه می‌شود، تصریح کرد: رقابت بین گالری‌داران باعت می‌شود کارهای بهتری ارائه شده و معرفی هنرمندان بیشتری را شاهد باشیم. خوشبختانه این مسائل در بیست سال اخیر بسیار بهتر شده اما باید این موضوع را درنظر بگیریم که در مقابل روند افزایشی گالری‌ها؛ این همه هنرمند شاخص نداریم تا بتوانیم هر هفته آثار شاخصی را ارائه دهند.

او با بیان اینکه باید به جوان‌ها نیز میدان داده شود، خاطرنشان کرد: معتقدم امروزه به کارهای تجربی میدان داده نمی‌شود. ما در خیلی از گالری‌ها آثار هنرمندان جوان را می‌بینیم اما تمام این هنرمندان از الگوهایی تبعیت می‌کنند که بازار به آن‌ها دیکته می‌کند و این باعث خستگی مخاطب می‌شود چراکه از لحاظ مفهوم، مدیا و... نکته تازه‌ای ندارد و هدایت شده به سمت کالایی شدن و در جهت مارکت پیش می‌رود.

او با بیان اینکه مخاطب از تکرار خسته شده، ادامه داد: مدیا می‌تواند تنوع داشته باشد و این تنوع در کارکردش در جامعه بسیار موثر باشد به‌طور مثال مدیای ویدیو می‌تواند با مخاطب ارتباط بهتری برقرار کند.

مدیر گالری طراحان آزاد با طرح این مسئله که باید به فکر حل این مشکل باشیم، گفت: نمی‌توان این موضوع را با تصویب و تعیین مقررات و ضوابط برطرف کرد چراکه این موضوع باعث دستوری شدن و اعمال سلیقه‌ می‌شود. این مسئله چیزی نیست که از طرف نهاد یا ارگان و سازمانی به گالری‌دار دیکته شود بلکه معتقدم از طرف مخاطب این مشکل حل می‌شود.

شرف‌جهان ادامه داد: وقتی در طی نمایشگاه‌های متعدد مخاطب کمتر می‌شود گالری‌دار به این فکر واداشته می‌شود که علت این کاهش مخاطب برای چیست. معتقدم یک طرف این قضیه هنرمند است و یک طرف مخاطب و از همه مهم‌تر سیاستگذاران بازار هنر است که چگونه سطح هنر را تنزل می‌دهد و خود را به یک سطح عمومی نزدیک می‌کند.

او با تاکید براینکه بیش از ۸۰ درصد گالری‌ها بر محور خرید و فروش هنر اداره شده و بهترین هنرمند هم که وارد این گالری‌ها می‌شود تبدیل به هنرمند بازاری می‌شود؛ بیان کرد: امیدوارم سیاست‌هایی از طرف وزارت ارشاد یا وزارت علوم در دانشگاه‌ها اعمال شود تا از هنر تجربی بیشتر حمایت شده و فرصت‌هایی ایجاد شود تا هنرمندان جوان هم بتوانند نمایشگاه‌ یا ورکشاپ‌ برگزار کنند چراکه نمی‌توان این موضوع را فقط از گالری‌داران انتظار داشت.

شرف‌جهان در پایان گفت: در دهه ۶۰ و در زمانی که ما دانشجو بودیم تنها موضوعی که برای ما اهمیت نداشت مسئله خرید و فروش بود و اصلا این موضوع محلی از اعراب برای ما نداشت اما امروز همه چیز تغییر کرده و جوانان از به فروش نرفتن آثارشان گلایه دارند در حالی‌که ما سال‌ها کار نمی‌فروختیم و فقط برای خودمان کار می‌کردیم و به فروش فکر نمی‌کردیم. دانشجویی که امروز فارغ‌التحصیل می‌شود دوست دارد از این طریق امرار معاش داشته باشد البته این‌‌ها نکات بسیار خوبی است اما اینکه برچه اساسی این اتفاق می‌افتد و چه بهایی برای آن پرداخت می‌شود قابل تامل است.