«اُموفاجیا» تم انتقام دارد/ آیین قربانی کردن در یونان باستان

به گزارش خبرنگار مهر، نمایش «اُموفاجیا» که توانست در اولین دوره از جشنواره مونولوگ «موندا» عنوان اثر برگزیده هیات داوران را کسب کند از ۲۳ شهریورماه هر شب ساعت ۱۸:۱۵ در تماشاخانه «دا» اجرا می‌شود.

«اُموفاجیا» در اولین دوره از جشنواره مونولوگ «موندا» که با همکاری خانه نمایش دا و مرکز هنرهای نمایشی برگزار شد توانست در کنار کسب عنوان اثر برگزیده هیات داوران، رتبه نخست کارگردانی را هم برای عرفان خلاقی به همراه آورد.

عرفان خلاقی سرپرست گروه تئاتر «رخداد» که پیش از این نمایش «بی‌چگونگی» را مرداد و شهریورماه ۹۴ در مکتب تهران روی صحنه برده بود، توانست با «اُموفاجیا» علاوه بر کسب رتبه نخست کارگردانی، نامزدی بهترین بازیگری زن را نیز برای سمن مهدوی تنها بازیگر این اثر به دست آورد.

خلاقی در مورد مفهوم نام و وجه تسمیه این نمایش گفت: «اُموفاجیا» به آیینی در پیش از دوران طلایی دموکراسی یونان باستان ارجاع دارد. آیینی که در معابد پرستش دیونیزوس (خدای تاکستان، شراب، شور و جذبه عارفانه در نزد یونانیان قدیم) انجام می شده و بر عهده کاهنه هایِ زنِ این معابد بوده است. دریدن پوست قربانی و تناول گوشت و خونش با هدف یکی شدن با خدای دیونیزوس امری رایج بود چراکه گمان می‌کردند سوژه قربانی نزدیک‌ترین فرد به شخص خدا در لحظه مواجهه با اوست و تناول سریع گوشت و خون گرم آنان را هرچه بیشتر به خدایان نزدیک‌تر می‌کند. به مرور و در طول زمان و تغییر آداب و دین اقوام، گوشت انسان جای خود را به گوشت حیوان و خام‌ خواری جای خود را به پخته‌ خواری داد.

نویسنده و کارگردان نمایش «بی چگونگی» در مورد منابع الهام یا مراجع مکتوب خود برای نوشتن «اُموفاجیا» توضیح داد: ابتدا باید بگویم که این متن، قسمت سوم از سه‌گانه‌ «تَن» از گروه تئاتر «رخداد» است. قسمت یکم این مجموعه شهریورماه سال گذشته با نام «بی‌چگونگی» در سالن اجرای مکتب تهران روی صحنه رفت که با استقبال خوب مخاطبان همراه شد. قسمت دوم این سه‌گانه «آسیفال» (بی‌سری) خواهد بود که در برنامه اجرایی گروه تئاتر رخداد قرار دارد. «اُموفاجیا»، «بی چگونگی» و «آسیفال» هر سه با مفهوم «تَن» پیوندی تنگانگ دارند. در نوشتن مونولوگ «اُموفاجیا» از دو مرجع مکتوب بهره گرفته شده است. نخست آیینِ «اُموفاجیا» و مفهوم قربانی در آن که مورد اشاره قرار گرفت و در کنار نیای اسطوره‌ای آن که اسطوره آفرینش یونانی‌ است. دوم نگاهی به نمایشنامه «توئستس» نوشته سنه‌ کا خطیب، سیاستمدار و نویسنده روم باستان که مطابق سنت تراژدی های رومی برگرفته از متنی یونانی است. این دو منبع شبکه ای معنایی با نشانه‌شناسی اسطوره‌ای در نمایش «اُموفاجیا» پدید آورده که در کنار جستاری از ژرژ باتای فیلسوف و مردم‌شناس فرانسوی قرن بیستم با نام «شست پا» کامل می‌شود اما آن چه مخاطب روی صحنه خواهد دید فضایی معاصر شده و زنانه است که تم انتقام، هسته مرکزی آن را تشکیل داده است. 

مترجم مقاله «درباره خودنگاره ۱۹۴۶ آنتونن آرتو» نوشته سوزان سونتاگ در پایان در مورد رویکردش به مونولوگ و شیوه کارگردانی‌اش در «اُموفاجیا» اظهار کرد: نظر شخصی من این است که مونولوگ هم مانند هر گونه تئاتری دیگری لاجرم باید واجد عناصر تئاتریکال اعم از میزانسن، طراحی نور، طراحی لباس و طراحی صحنه باشد؛ چیزی که گاهی اوقات به نظر می رسد در اجرای مونولوگ فراموش و به روایت کردن داستان از زبان یک بازیگر محدود شده است.

عوامل مونولوگ «اُموفاجیا» عبارتند از نویسنده، طراح و کارگردان: عرفان خلاقی، بازیگر: سمن مهدوی، آهنگساز: هومن قویدل و مجتبی تقوایی، طراح نور و صحنه: عرفان خلاقی، گروه کارگردانی: مرتضی محمدی و حسام حسینی، طراح گریم: بهناز باقری، ساخت ویدئو: اردلان عباسی و خالد الطنجی، طراح پوستر و بروشور: سعید رضوانی، عکس: امین نعمتی، تبلیغات مجازی: مهدی رستگاریان و روابط عمومی و مشاور رسانه ای: نرگس کیانی.

این نمایش از ۲۳ شهریورماه هر شب ساعت ۱۸:۱۵ در تماشاخانه دا واقع در میدان فاطمی، ابتدای خیابان گمنام، خیابان جهان‌مهر، پلاک ٢٦ روی صحنه خواهد رفت و بلیت این نمایش در سه روز اول اجرا با ۳۳ درصد تخفیف برای عموم و در تمامی اجراها با ۳۳ درصد تخفیف برای دانشجویان تمامی رشته ها و هنرجویان آموزشگاه‌های هنری به قیمت ۱۰ هزار تومان خواهد بود.