برگزاری جشن خانه سینما در ایزولاسیون رسانه‌ای

گروه فرهنگ و هنر:«جشن خانه سینما» یک عنوان پرطمطراق برای برگزاری مراسمی است که سالانه همزمان با روز ملی سینما از سوی خانه سینما برگزار می‌شود. این جشن پیش از این یکی از رویدادهای معتبر هنری – سینمایی در ایران به شمار می‌رفت که جوایز آن برای آثار برگزیده از اهمیت بالایی برخوردار بود. اما به مرور زمان و با نزدیک شدن به دوره‌های اخیر، انتقادها از روند برگزاری این جشن، عدم استقلال آن و محفلی و ایزوله شدنش بیشتر شده است. امسال و همزمان با اعلام جزئیات شیوه برگزاری هجدهمین دوره برگزاری جشن خانه سینما، انتقادهای گسترده کارشناسان به تغییرات شتابزده و عجیب و غریب این رویداد اوج گرفت.

تغییرات عمده این جشن در حالی بود که کمال تبریزی کارگردان فیلم «امکان مینا»، مسوولیت دبیری هجدمین دوره را بر عهده داشت. این تغییرات که باعث شده تا جشن خانه سینما هرچه بیشتر به یک دورهمی شبیه باشد تا یک جشن مستقل سینمایی، بیش از هر چیز انتقادهایی جدی درباره روند آنچه «واگذاری امتیاز پوشش تصویری و خبری» عنوان شده در پی داشته است.  سایت سینما ژورنال در این باره نوشت:‌«درحالیکه مانند ضیافت روز خبرنگار سازمان سینمایی، ضیافت روز سینمای این سازمان هم بدون دعوت از رسانه‌های منتقد و مستقل برگزار شده است و این امر اعتراضات بسیاری را موجب شده، ایجاد انحصار در پوشش ویدئویی مراسم جشن خانه سینما نیز با اعتراضات رسانه‌های فعال در این حیطه روبه‌رو شده است.» این سایت همچنین از قول سردبیر رسانه تصویری «تی.وی.پلاس»‌ مدعی شد: «در حالي‌كه فقط يك روز تا برگزارى جشن باقى مانده به ما اعلام كردند اجازه تهيه گزارش تصويرى از مراسم را نداريد. چرا؟! چون انحصار فيلمبردارى مراسم از طريق جناب شاهسوارى رئيس خانه سينما به يكى از سايت‌ها فروخته شده. عجب! چطور حق انحصارى به مجموعه‌اى اين‌قدر پنهانى و دقيقه نودى فروخته مى‌شود بدون اينكه به ديگرانى كه واجد شرايط هستند، اعلام شده باشد؟!».

این در حالی است که بسیاری از رسانه‌های مختلف از ابتدای شهریور ماه امسال برای پوشش خبری این مراسم با گروه روابط عمومی این جشن هماهنگ شده بودند؛ اما در کمال تعجب یک روز مانده به برگزاری جشن اعلام شد که صرفا «رسانه‌هایی که.... تشخیص بدهد اجازه پوشش خبری جشن را دارند»! اصطلاح «اجازه پوشش خبری» پیش از هر چیز یادآور نشست‌های سری و محرمانه است و بعید است که یک جشن سینمایی معمولی نیاز به اجازه یک شخص خاص داشته باشد. مسوولان روابط عمومی این جشن در پاسخ به سوال خبرنگاران در این باره اعلام کردند: «اصلا اینجا مافیای قاچاق مواد مخدر است، کاری نمی‌شود کرد، تمام.». برخوردهای عجیب و غریب مسوولان برگزاری این جشن که از سوی کمال تبریزی انتخاب شده‌اند، موجب شگفتی و تعجب بسیاری شده است. حال باید دید که چه اتفاقی در این جشن افتاده که در لحظات پایانی رسیدن به برگزاری مراسم این چنین راه پوشش رسانه‌ای بسته شده است.

همه چیز بایکوت رسانه‌ها نبود

یکی از تصمیمات تعجب برانگیز تیم برگزار کننده این جشن، جدا کردن دو نوع فیلم ویدئویی و سینمایی از یکدیگر بود. کیوان کثیریان، روزنامه نگار و دبیر جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینما، در انتقاد از این تصمیم عجیب و غریب گفته بود: « با پیشرفت چشمگیر تکنولوژی در سال‌های اخیر، عملا تفکیک فیلم ویدئویی و سینمایی، بی‌معنا است و در شرایطی که با یک موبایل هم می‌توان فیلم سینمایی حرفه‌ای ساخت، سختگیری روی نوع پروانه ساخت و نمایش و ایجاد محدودیت برای فیلم‌ها با قید پروانه سینمایی و ویدئویی چه محلی از اعراب دارد؟ فیلم فیلم است. آنچه می‌تواند فیلم‌ها را از هم متمایز کند، کیفیت آنهاست. چه بسا یک فیلم کوچک تجربی جمع و جور که با یک دوربین موبایل ساخته شده به مراتب از یک فیلم بزرگ و پرخرج و پردبدبه، فیلم بهتری باشد!

نکته دیگر اینکه مگر دیگر فیلمسازی سی و پنج میلیمتری هم داریم که بخواهیم ویدئویی و سینمایی جدا کنیم؟... فکر کنید فیلم «ممیرو» در بیش از 10 جشنواره جهانی پذیرفته می‌شود، در جشنواره‌ای مثل بوسان جایزه بهترین فیلم می‌گیرد و اینجا به‌دلیل «پروانه ساخت ویدئویی» از حضور در جشن باز می‌ماند، چون اساسا به عنوان یک فیلم به رسمیت شناخته نمی‌شود!» نکته قابل توجه در این باره درک کلاسیک تیم برگزار کننده این جشن از سینما و عدم آشنایی با تکنولوژی‌های نوین ارتباطی بود. افزون بر ایجاد تمایز میان دو گونه ویدئویی و سینمایی که دورانش خیلی وقت است که سپری شده، تیم رسانه‌ای و روابط عمومی جشن هم از بسیاری روزنامه نگاران خواسته بودند که برای حضور در این جشن به دفتر روابط عمومی این جشن در محل خانه سینما رجوع کنند! اتفاقی که دست کم در سی، چهل سال اخیر و به واسطه رشد رسانه‌هایی از قبیل فکس، تلفن، پست‌الکترونیک و... کمتر شاهدش بودیم.

نقد نگاه مدیران جشن هجدهم به هنر و تجربه

اما این همه ماجرا نبود. رویکرد این جشن به سینمای هنر و تجربه هم خود حدیث مفصلی داشت. امیرحسین علم الهدی، مدیر گروه هنر و تجربه در واکنش به نگاه مدیران جشن خانه سینما به هنر و تجربه و حذف ‌آن از جشن گفته بود: «این نوع تصمیم‌گیری متولیان جشن خانه سینما نشأت‌گرفته از تحلیل‌نکردن منطقی‌شان از عملکرد این روزهای سینمای ایران است.»  برگزارکنندگان جشن از اکران عمومی در ابتدا تعریفی داشتند، تعریف متناقض و متغیری بود. گویا از نظر برگزارکنندگان، اکران در یک سینمای خاص مهم‌تر از اکران در سینمای دیگر به‌حساب می‌آمد. کثیریان در انتقاد از این تعریف گفت: «معنای ساده اکران عمومی یک فیلم چیست؟ یک فیلم با کسب مجوز رسمی لازم، در سالن تاریک روی پرده به نمایش درآید و مردم با خرید بلیت فیلم را بر پرده ببینند. حالا اینکه اکران در فلان سالن با اکران در بهمان سالن تفاوت دارد، دیگر از آن حرف‌هاست. وزارت ارشاد رسما به فیلم‌های مخاطب خاص مجوز می‌دهد و تازه در اکران، حمایتشان هم می‌کند، بعد خانه سینما اکران این فیلم‌ها را اکران عمومی نمی‌داند!»

تناقض عملکرد جشن سینما با حرف وزیر

این در حالی بود که یک‌شنبه شب وزیر ارشاد درمراسم روز ملی سینما با تاکید بر لزوم استقلال کار دو شورای پروانه ساخت و نمایش، گفت: به هیچ فرد و گروهی اجازه دخالت در شورای پروانه ساخت و نمایش را نمی‌دهیم. از همه هنرمندان و کسانی که مجوز دارند کاملا دفاع می‌کنیم و من دست همه سینماگران متعهد را می‌بوسم.این در حالی است که مدیران جشن خانه سینما و تیم برگزاری آن از طرفی پروانه نمایش ارشاد را ملاک قرار می‌دهند (برای فیلم‌هایی که نامزد می‌شوند) و از طرف دیگر پروانه نمایش ارشاد را قبول ندارند (برای فیلم‌هایی که موردنظرشان نیستند)... به گفته کیوان کثیریان: «آخر تناقض!»