مهد کودک‌ها در گذر زمان

نخستین مراکز نگهداری کودکان سال 1129 شمسی (1750 میلادی) در کشور اتریش شکل گرفت. این مراکز در کنار کارگاه‌های تولیدی و در ساعات کاری زنان کارگر، حمایت و نگهداری کودکان را به عهده می‌گرفتند. در سال 1219 (1840 میلادی) براساس طرحی از «فریدریش فروبل» اولین کودکستان با نام kindergarten به معنای «باغ کودک» با هدف و ساختار نوین در آلمان ساخته شد؛ در مهدکودک‌های جدید، آموزش در کنار بازی گنجانده شده بود که به مرور از لحاظ کیفی و کمی پیشرفت کرد. تشکیل اتحادیه شغلی مربیان مهدکودک، وضع قوانین مربوط به تاسیس، برنامه‌ریزی، اداره، نظارت و مراقبت‌های تربیتی، تغییر در ساختار ظاهری و فضا و مسائل آموزشی از جمله پشتیبانی‌هایی است که زمینه گسترش مهدکودک‌ها را فراهم‌تر ساخت.

قابل‌توجه است که از سال 1264 تا سال 1291 (1885 تا 1912) تعداد مهدکودک‌ها در اتریش بیش از چهار برابر شد. از سال 1299 (1920 میلادی) به بعد، در اروپا ساختار مهد کودک‌ها در اروپا کم‌کم تغییر کرد و سیاست‌گذاری‌های کلان به مهدكودك‌های همراه با آموزش متمایل شد در این سال‌ها بیشتر پایتخت‌های جهان دارای مهدكودك بودند و برنامه‌ریزی‌ها بسیار دقیق‌تر صورت می‌گرفت. تفکیک گروه‌های سنی، تهیه اسباب بازی‌های مفید برای هر گروه، تنظیم کلاس‌های ژیمناستیک و تدریس موسیقی از جمله این برنامه‌ها بود. با گذشت زمان، گردانندگان دولتی، رقیبان سرسختی پیدا کردند. بخش خصوصی مثل كلیساها، انجمن‌های مذهبی، موسسات درمانی، كارگاه‌ها و اشخاص خصوصی كه شرایط لازم را داشتند، اقدام به تاسیس مهدکودک می‌کردند. البته همیشه یك «انجمن حمایتی» در منافع این مهدها همكاری می‌كرد که در سیاست‌گذاری‌ها نقش مهمی داشت. در ایران اولین مهدکودک را مسیونرهای مذهبی و اقلیت‌های دینی سال 1298 در تهران احداث کردند. سال 1303 جبار باغچه‌بان در تبریز «باغچه اطفال» را تاسیس کرد و چند سال بعد (1307) كودكستان دیگری در شیراز دایر کرد. از آن پس مهد کودک تبدیل به یک نهاد اجتماعی و فرهنگی شد. طبق آمار ثبت‌شده سال 1322 در سراسر كشور تنها تعداد 7 كودكستان وجود داشت؛ در حالی كه سال 1331 به 74 و سال 1351 به 431 مرکز گسترش یافت. بنا به آمار امروزه بیش از 14 هزار مهد کودک در کشور وجود دارد. در کشورهای پیشرفته اکنون مهدهای الکترونیک شکل گرفته است که از طریق اینترنت کودک را با برنامه درخواستی والدین سرگرم می‌کنند و آموزش‌های مورد نظر والدین را به آنان می‌دهند.