تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی هفت تپه

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علی زلقی اظهار کرد: حفاری های محوطه باستانی هفت تپه به آغاز دهه 40 بر می گردد که با شکل گیری و توسعه کشت وصنعت های بزرگ همچون کشت و صنعت هفت تپه بخش وسیعی از اراضی این منطقه تسطیح شد.
وی افزود: با تسطیح اراضی بخشی از طاق هلالی یک مقبره مشخص شد که این مساله دلیلی برای شروع کاوش های هفت تپه توسط عزت الله نگهبان بود که به مدت 14 فصل تا سال 1357 ادامه داشت.
زلقی گفت: پس از یک وقفه طولانی با ایجاد پایگاه میراث فرهنگی چغازنبیل و هفت تپه در سال 1379، مطالعات باستان شناسی هفت تپه در چهارچوب بررسی و کاوش گسترده در سطح شهر توسط بهزاد مفیدی از سال 1381 شروع و تا کنون نیز تداوم داشته است.
این باستان شناس تصریح کرد: در کاوشه ای اخیر سعی شد با استفاده از روش های جدید همچون بررسی های ژئوفیزیک (فیزیک زمین) محوطه در سطح وسیع، وسعت آثار معماری هفت تپه و گستردگی و ارتباط آنها با همدیگر مطالعه و شناسایی شود.
به گفته وی، این کاوش ها به خوبی نشان می دهد، که هفت تپه یکی از مهمترین شهرهای باستانی مربوط به فرهنگ عیلام در جنوب غربی ایران است که در کنار شوش بعنوان پایتخت عیلامی ها، در اواسط هزاره دوم قبل از میلاد به عنوان یکی از مراکز مهم سیاسی اقتصادی در شمال خوزستان به شمار می رفته است.
وی افزود: به رغم نیم قرن کاوش و مطالعات باستان شناختی بر روی این شهر و تهیه نقشه گستردگی محدوده آن، هنوز محدوده عرصه و حریم آن تصویب نشده است و این مساله باعث بروز مشکلات زیادی نسبت به دخل و تصرف در این محوطه شده است.
زلقی با اشاره به گستردگی محوطه باستانی هفت تپه گفت: سعی شد با استفاده از نتایج کاوش های گذشته و روش های مختلف و جمع بندی آنها نسبت به تعیین عرصه و حریم هفت تپه اقدام شود که یکی از این روشها استفاده از نتایج بررسی های ژئوفیزیکی است.
این باستان شناس افزود: علاوه بر این، به منظور بررسی دقیق وضعیت توپوگرافی منطقه پیرامون هفت تپه از روش مطالعه عکس های هوایی کرونا و مقایسه آنها با عکسهای ماهواره ای جدید استفاده شد.
به گفته وی، به منظور درک بهتر از وضعیت گسترش شهر هفت تپه، بررسی های پیمایشی ای نیز انجام شد تا از این طریق بتوان اطلاعات جمع آوری شده را با وضعیت کنونی مقایسه و ارزیابی کرد و همچنین برای اطمینان از وجود یا فقدان آثار در بعضی از محدوده ها تعداد 16 گمانه حفر شد.
زلقی با اشاره به عوامل تخریب این اثر باستانی گفت :با شکل گیری کشت و صنعت و کاغذپارس هفت تپه، در عرصه محوطه باستانی هفت تپه و تپه ابوفندوا شاید بتوان یکی از آسیب رسانترین مداخلات صورت گرفته بر روی محوطه باستانی هفت تپه را ساخت منازل سازمانی کوی ایلام و هاوایی توسط کشت وصنعت هفت تپه دانست.
وی گفت: در واقع کوی ایلام و هاوایی در قلب محوطه باستانی هفت تپه ساخته شده اند، کوی ایلام با وسعت حدود 30 هکتار و کوی هاوایی حدود 13 هکتار است که در مجموع، مساحتی حدود 45 هکتار از محوطه باستانی هفت تپه را تصرف کرده اند.
زلقی افزود: در مرکز کوی مسکونی ایلام، دقیقا یکی از تپه های محوطه های باستانی هفت تپه قرار دارد که امروزه منبع آب بر روی آن ایجاد و بخشی از آن نیز درختکاری شده، در گوشه جنوب شرقی کوی ایلام یکی دیگر از تپه های باستانی هفت تپه قرار دارد و علاوه بر این، گسترش و تغییر کاربری منازل مسکونی، گسترش تسطیح اراضی، تغییر چشم انداز منطقه بواسطه ایجاد کارخانه ها و شهرک های صنعتی از تهدیدات اصلی این محوطه باستانی به شمار می رود.
وی گفت: این دو شهرک کاملا به اشتباه بر روی محوطه باستانی هفت تپه ساخته شده اند و از آنجایی که ساخت آنها به بیش از 50 سال پیش بر می گردد، نه تنها باید از هر گونه ساخت و ساز جدید یا گسترش ساخت و سازهای موجود جلوگیری کرد، بلکه ضروری است با تعامل با کشت و صنعت هفت تپه نسبت به آزادسازی و واگذاری این دو شهرک به پایگاه چغازنبیل و هفت تپه اقدام شود.
فراهنگ ** 3079 ** 1071