اشتراک گذاری بیش از 10 هزار نسخه کتاب و راه اندازی سامانه نجم

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، بیش از دو سال از آغاز دور جدید فعالیت های مدیریت جدید در نهاد کتابخانه های عمومی می گذرد، در این مدت فعالیت های مختلفی در زمینه ترویج کتاب و کتابخوانی انجام شده است؛ تکریم کارکنان، برگزاری دوره های آموزشی مشاوره کتابدار، مدرسه تابستانی و مدرسه اینترنتی خواندن از آن جمله است.
نظرسنجی از کتابداران برای خرید منابع، راه اندازی وب سایت ویژه نابینایان، ساخت دهها کتابخانه جدید و نوسازی سیستم های گرمایشی و سرمایشی بخشی از فعالیت های انجام شده است.
فعالیت هایی که بستر مناسبی را برای ارتقای سطح مطالعه در کشور فراهم کرده است.

** تکریم کارکنان
نهاد کتابخانه ها در دوره مدیریت جدید، با انضباط مالی توانست بهبود قابل توجهی در حقوق و مزایای کتابداران نهادی، انجمنی، روستایی و خدماتی صورت دهد، از ماهها پیش نیز برنامه ریزی خاصی برای بهبود وضعیت در سال 1395 طراحی و مقدمات اجرایی و حتی منابع مالی آن پیش بینی شد که بر این اساس افزایش حقوق کارکنان نهاد، همزمان با مصوبه مجلس شورای اسلامی برای افزایش حقوق دریافتی کارکنان دولت اعمال شد، هر چند بهبود معیشت کارکنان تا وضع مطلوب فاصله دارد.
اما بر اساس قانون بودجه 1394 افزایش 14 درصدی حقوق در احکام جدید لحاظ شد و فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته بین 40 تا یک میلیون ریال بر اساس جداول مصوب هیئت دولت که برای هر منطقه ضریب مربوطه و میزان افزایش را اعلام کرده، به حدود دو هزار نفر از کتابداران و همکاران اختصاص یافت.
همچنین موانع اجرایی بهره مندی کارکنان مناطق مرزی برطرف شد و فوق العاده مناطق مرزی (بر اساس شهرها و مناطق مصوب دولت) از ابتدای سال 1394برای کارکنان این نوع مناطق محاسبه و پرداخت شد.

** تخصیص بیش از هشت میلیارد ریال در قالب وام
یکی دیگر از اقدامات مهم در زمینه بهبود معیشت کارکنان نهاد، تخصیص بیش از هشت میلیارد ریال به صورت کمک به صندوق‏های وام 29 استان است تا کارکنان نهاد بتوانند از تسهیلات آن طبق مصوبات جدید بهره مند شوند.
در سال 94 مقدمات ترمیم حقوق کارکنان انجمنی و روستایی که کمتر از میزان متناسب با بیمه کامل دریافتی داشتند، مراحل اصلاح قرارداد به انجام رسید و حقوق این افراد با رقم جدید محاسبه و از ابتدای مهر ماه 94 پرداخت شد.
ارتباط مستقیم با بدنه نهاد از طریق پست الکترونیک، سفرهای استانی، تبریک روز تولد همکاران از فعالیت هایی بود که در دوره مدیریت جدید پیگیری شد؛ این ارتباط نزدیک با بدنه نهاد حتی گاهی به دلیل عدم رعایت سلسله مراتب سازمانی مورد انتقاد واقع شد.
دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در گفت وگویی به این انتقادها پاسخ داد و گفت: بر اساس دستورات دینی، توصیه های امیرالمومنین علی(ع)، حکم اخلاق و شیوه های نوین مدیریتی، آگاهی از آنچه در رده های مختلف سازمان می گذرد برای مدیران اصلی نه تنها عیب نیست، بلکه ضرورت است، بویژه در نهادی چون نهاد کتابخانه ها که وسعت آن در اقصی نقاط کشور گسترش می یابد، بنابراین در این سطح انتقادی وارد نیست.
علیرضا مختارپور افزود: ارتباط با نیروی انسانی که سال های زیادی با سختی ها و امکانات موجود و وضع معیشتی نامناسب تلاش کرده اند، به نوعی دلجویی از آنان محسوب می شود که از منظر شرعی، عقلی و اخلاقی امری پسندیده است.
وی ادامه داد: درباره ایمیل های مستقیم همکاران، ممکن است عده ای از عدم رعایت سلسله مراتب ناراضی باشند، اما ایمیل ها مضامین متفاوتی دارد، در برخی پیشنهاداتی ارزنده ارائه می شود که در نهاد به کار گرفته شده، بنابراین به بهبود امور کمک می کند.
بر اساس این گزارش، بیش از 50 هزار ایمیل توسط دبیر کل نهاد به صورت شخصی بررسی و به آنها پاسخ داده شده است.
تماس با کتابداران برای تبریک سالروز تولد و آگاهی از مسائل و مشکلات در سال 94 ، تماس با کتابخانه ها و آگاهی از وضعیت کتابخانه ها و همچنین 23 سفر استانی و دیدار با کتابداران از جمله فعالیت هایی است که برای تکریم کتابداران و کارکنان نهاد، به انجام رسیده است.

** خرید 150 میلیارد ریال کتاب و نشریه
یکی از اقدامات معاونت توسعه و کتاب خوانی نهاد در سال 1394، خرید دو هزار و 500 عنوان کتاب در یک میلیون و 550 هزار نسخه، از 300 ناشر بود که به کتابخانه های عمومی سراسر کشور ارسال شد.
این اتفاق در حالی رخ داد که کتابداران نقشی اساسی در انتخاب عناوین داشتند که با برگزاری نظرسنجی از کتابداران، نیازهای موضوعی کتابخانه ها دریافت و منابع مورد نیاز خریداری شد.
در این نظرسنجی بیشترین نیاز موضوعی اعلام شده به ترتیب در زمینه کودک و نوجوان و ادبیات بود.
همچنین در سال 94، 150 میلیارد ریال برای خرید کتاب و نشریه، اختصاص یافت هرچند در مقایسه با سال های گذشته گستره عناوین بیشتری را شامل شده اما به دلیل افزایش قیمت کتاب و نشریات مبلغ پرداختی نهاد پایین تر از متوسط سال های گذشته بود.
ضمن اینکه در سال گذشته، 101 کتابخانه جدیدالتاسیس تجهیز و به خانواده نهاد کتابخانه های عمومی کشور اضافه شده بود.
در حالیکه کتابخانه های عمومی تنها بستر رساندن نشریات به مخاطبان دور دست ترین نقاط کشور هستند، نهاد کتابخانه ها با خرید یک میلیون و 150هزار نسخه نشریه از بیش از 150 عنوان در موضوعات مختلف گامی مهم در این زمینه برداشته است.
با توجه به اینکه کتابدار آخرین و مهم ترین حلقه ارتباط نهاد و مخاطب است، در سال های 93 و 94 تعداد 9 دوره مشاوره کتابدار با هدف ارتباط مؤثر کتابدار و مخاطب و نیز آشنایی با آثار از طریق استفاده از ظرفیت های داخلی نهاد و برای تکمیل فرآیند کاری ارسال منابع برگزار شد که رضایت حداکثری کتابداران را به دنبال داشت.

** تولید بیش از هزار نسخه کتاب برای بخش نابینایان
ورود نهاد به حوزه های جدید منابع یکی دیگر از اقدامات در سال 94 است که با فعال کردن مراکز تولید کتاب بریل در قم و تبریز، بیش از هزار نسخه کتاب در 54 عنوان تولید و طی سه نوبت به کتابخانه ها ارسال شد.
علاوه بر این، اجرای طرح جامع گروه های خاص که شامل ایجاد و توسعه بخش های ناشنوایان، معلولین جسمی - حرکتی و معلولین ذهنی است، به صورت آزمایشی در تعدادی از کتابخانه های کشور در حال اجراست و طی آن کتابخانه به منظور استفاده این چهار دسته از مخاطبان بهسازی و منابع موردنیاز آنها تامین شده است.
با توجه به اینکه موضوع مجموعه سازی نیازمند یک سند مدون و قابل اتکا در تمام مراحل است، در دومین نشست هم اندیشی اساتید کتابداری و مسئولان نهاد ویرایش اولیه سند مجموعه سازی مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اساتید هم ضمن استقبال از اهتمام نهاد به تدوین این سند راهبردی نظرات اصلاحی و تکمیلی خود را بیان کردند.
اجرای این سند که ملاک های انتخاب منابع در آن درج شده به مطلوب شدن هرچه بیشتر مجموعه کمک می کند.

** راه اندازی نجم
راه اندازی و رونمایی سامانه نرم افزار جامع منابع (نجم) در سال 1395 که طراحی آن از سال 94 آغاز شد، از دیگر فعالیت های مهم نهاد است، این سامانه به ساماندهی فرآیند ارتباط معرفی کنندگان آثار اعم از ناشران و پدیدآورندگان، اعضا و کتابداران، کارشناسان سراسر کشور و سایر قشرهای مرتبط با اداره کل منابع می پردازد و بخش های مختلف ارزیابی، خرید، نظرخواهی، توزیع و... در آن دیده شده و حاوی اصلاحات لازم در فرآیندهای کاری تأمین منابع است.
این سامانه با پرهیز از انجام بررسی های چند باره، بانک اطلاعاتی خوبی از بررسی های کارشناسانه از آثار منتشره در کشور و سرانجام میزان امانت آنها در کتابخانه های عمومی در اختیار می گذارد.
پیگیری تأمین منابع برای گروه های مختلف از جمله قومیت ها و مذاهب بویژه اهل تسنن در سال 95، تهیه مجموعه مناسبی از 150 عنوان از کتاب های اهل تسنن، ایجاد، توسعه و تجهیز بخش های کودک به عنوان یک سیاست راهبردی در نهاد و ورود قالب هایی جدید مانند اسباب بازی و چندرسانه ای به بخش کودک کتابخانه ها از اقدامات معاونت توسعه کتاب و کتاب خوانی نهاد است.
اجرای طرح مجموعه سازی مشارکتی، مشارکت هفت هزار نفری کتابداران و اعضا در انتخاب نشریات، اهدای 500 هزار نسخه کتاب از محل کمک های مردمی به کتابخانه های عمومی کشور، اشتراک گذاری بیش از 10 هزار نسخه کتاب از دیگر این فعالیت هاست.

** برگزاری بیش از یکهزار نشست کتابخوان
نشست های کتاب خوان یکی از فعالیت های ترویجی نهاد کتابخانه های عمومی کشور است که در سال 94 مورد استقبال فراوانی قرار گرفت، این نشست ها به منظور به اشتراک گذاری کتاب های خوانده شده و با هدف ترویج و تبلیغ مطالعه در قالب معرفی کتاب برگزار شد که در آن اقشار مختلفی شرکت کردند.
بر اساس آمار منتشر شده تا پایان سال گذشته، بیش از یک هزار و 200 نشست در سطح ملی، استانی، شهرستانی، مدرسه ای و ویژه برگزار و در آنها 10 هزار و 990 نسخه کتاب به اشتراک گذاشته شد.
پنج نشست ملی ویژه اقشار خاص، 141 نشست عمومی، 277 نشست فرعی، 778 نشست مدرسه ای و 12 نشست کودک.

** نامگذاری سال 95 به نام «سال خواندن»
با آغاز سال 95 و نام گذاری این سال در نهاد کتابخانه های عمومی کشور به نام سال خواندن، نشست های کتاب خوان سمت و سوی دیگری پیدا کرد و در دو بخش کتابخانه ای و تخصصی برگزار شد.
بر اساس آمارهای منتشر شده در اردیبهشت و خرداد سال جاری دو هزار و 911 نشست کتابخانه ای برگزار که 17 هزار و 777 عنوان کتاب در آن ها به اشتراک گذاشته شده است.
در این نشست ها موضوعات ادبیات، دین، تاریخ، دفاع مقدس و روانشناسی بیشترین موضوعاتی هستند که توسط مخاطبین ارائه شده و موضوعات ورزش و کتابداری کمترین میزان ارائه در نشست های به اشتراک گذاری کتاب را داشته است.

** راه اندازی وبسایت نابینایان
راه اندازی وبسایت نابینایان و فراگیر شدن شبکه «سامان» در سراسر کشور از دیگر فعالیت های نهاد کتابخانه ها است.
شبکه سامان با ارائه اطلاعاتی از نحوه استفاده از منابع، میزان امانت یک کتاب را نشان می دهد، در سال جاری نهاد به کمک شبکه سامان، این اطلاعات را به ناشران عرضه خواهد کرد، به این ترتیب ناشرانی که آثار آنان در سال 94 از سوی نهاد خریداری شد، از نحوه استفاده از کتاب هایشان در جامعه آگاه خواهند شد.
با دسترسی به آمار میزان استفاده از یک کتاب، امکان بررسی علل اقبال یا عدم اقبال یک اثر در جامه فراهم می شود بنابراین صرف اینکه ناشر کتابی تولید و وزارت ارشاد، امور مساجد، نهاد، شهرداری و... آن را خریداری و در کتابخانه ها توزیع کنند، پایان کار نیست.
میزان خوانده شدن یک اثر حائز اهمیت است که نرم افزار سامان به این موضوع کمک خواهد کرد.

** مدرسه تابستانی خواندن
اردیبهشت سال 1394 موضوع مدرسه تابستانی خواندن به عنوان یکی از برنامه های اجرایی کارگروه «طرح ملی خواندن» مطرح و پس از تدوین طرح اولیه به اجرا درآمد.
در مدرسه تابستانی خواندن اهدافی چون شناسایی وضعیت کنونی و اشتراک دانش در حوزه ترویج خواندن، آسیب شناسی مسائل ترویج خواندن، تولید محتوای بومی به عنوان مبنای عمل در این بخش، سنجش ظرفیت های ملی و زمینه سازی برای طرح سال ملی خواندن و ... پی گیری و فراخوان شرکت در نخستین دوره در بیست و سوم تیرماه سال 1394 منتشر شد.
از میان 969پرونده ثبت شده در پایگاه اطلاع رسانی مدرسه تابستانی خواندن، 228 داوطلب موفق به کسب امتیاز لازم برای حضور در دوره های آموزشی شدند.
در این دوره ها سرفصل های «نظریه های ترویج خواندن»، «تجربیات موفق ترویج خواندن در جهان»، «کتابخانه های عمومی و سیاست گذاری محلی خواندن»، «ترویج خواندن برای کودکان»، «ترویج خواندن برای بزرگسالان»، «روش های مطالعه و ترویج خواندن»، «ترویج خواندن در جوامع کوچک»، «اجرای موفق کتاب خوانی گروهی»، «هنرهای نمایشی مروج خواندن» «پرورش زنان خانه دار کتاب خوان»، «خدمات مشاوره خوانندگان»، «ترویج خواندن در فضای مجازی»، «نقد و بررسی کتاب برای ترویج خواندن»، «مغز فعال و کتاب خوانی مؤثر»، «ترویج خواندن در مراکز عمومی»، «خدمات مروجان خواندن به کسب وکارهای محلی» و... توسط اساتید باتجربه تدریس شد.
با توجه به استقبال شرکت کنندگان، اداره کل پژوهش و نوآوری نهاد اقدام به برگزاری دوره های « مدرسه اینترنتی خواندن» باهدف آموزش فراگیر کتابداران کرد.
در این مدرسه پنج هزار و 97 کتابدار طی 10 جلسه در کلاس آموزشی «آشنایی با خواندن گروهی»، پنج هزار و 97 نفر طی 11 جلسه در کلاس آموزشی «خدمات مشاوره خوانندگان در کتابخانه های عمومی»، سه هزار و 588 نفر طی 10 جلسه در کلاس «خلاقیت: مبانی و روش ها» و یک هزار و 510 نفر طی 10 جلسه در کلاس «آشنایی با نرم افزار پابلیشر» حضور یافتند.
علاوه بر این در سال 94 دوره های مشاوره کتابدار با برگزاری هفت دوره فعالیت های خود را از سر گرفت که یک هزار و 62 کتابدار در آن شرکت کردند.
یکی دیگر از اقدامات انجام شده در دوره جدید، برگزاری دو نشست هم اندیشی با استادان و مسئولان نهاد، متخصصان رشته کتابداری با موضوع «علم اطلاعات و دانش شناسی» و «مجموعه سازی کتابخانه های عمومی در بستر تحولات نشر ایران» بود که نتایج این نشست ها تأثیر زیادی بر روند تصمیم سازی در نهاد کتابخانه ها داشته است.

** ساخت و نوسازی کتابخانه های عمومی
یکی از فعالیت های مهم عمرانی نهاد در سال 1394 تأمین اعتبار رفع مشکل دستگاه های سرمایش و گرمایش کتابخانه های سراسر کشور است، تا یکهزار و 216 کتابخانه فاقد سیستم سرمایش شناسایی و سیستم گرمایش 518 کتابخانه راه اندازی مجدد شود.
در این زمینه و در کاری جهادی 38 میلیارد ریال برای نوسازی دستگاه های سرمایشی و 11 میلیارد ریال برای نوسازی دستگاه های گرمایشی اختصاص پیدا کرد.
علاوه بر این یکهزار و 172 کتابخانه مشکلات تعمیراتی در بخش های ابنیه، تأسیسات برقی و مکانیکی داشتند که در سال 94، مبلغ 74 میلیارد ریال برای رفع این مشکلات هزینه شد.
در این میان با شناسایی 342 پروژه عمرانی نیمه کاره زمینه بهره برداری از بخشی از آن ها فراهم شد که با پیگیری های معاونت توسعه کتابخانه ها و کتاب خوانی نهاد، زمینه مشارکت و همکاری بنیاد خیریه قلم چی فراهم و این بنیاد در گام اول مبلغی حدود 20میلیارد ریال برای تکمیل 26 پروژه نیمه تمام و تجهیز 9 کتابخانه نوساز اختصاص داد.
همچنین از ابتدای سال 93 تا امروز 73 پروژه احداثی و توسعه ای تحویل نهاد شدکه از این تعداد 12 پروژه به اتمام رسید، 44 پروژه هم در حال بهره برداری و 17 مورد هم در حال رفع نواقص است. همچنین تا پایان سال 94 از 180 ساختمان برای واگذاری به صورت حق انتفاعی بازدید شد که از این تعداد 25 مورد جهت تحویل به نهاد کتابخانه ها مصوب شد و 120 مورد هم در حال رفع نواقص اعلام شده از سوی اداره کل عمران به استان ها هستند.

** مدیریت آنلاین عملیات عمرانی کتابخانه ها
اقدام ارزشمند و فرهنگی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) یکی دیگر از فعالیت های عمرانی نهاد در پایان سال 94 بود که بنیاد برکت در تفاهمی با این نهاد 200 میلیارد ریال برای تکمیل حدود 60 پروژه نیمه تمام کتابخانه های عمومی هزینه خواهد کرد.
از اقدامات دوره جدید مدیریت نهاد در حوزه عمرانی، مدیریت آنلاین عملیات عمرانی کتابخانه های عمومی سراسر کشور از طریق سامانه جامع الکترونیکی است.
این سامانه قابلیت انجام برآورد ریالی مطابق با فهرست بها، تعمیرات عمرانی و یا احداث کتابخانه ها را دارد ضمن اینکه در این سامانه قابلیت پیوست قراردادها و صورت وضعیت های پیمانکاری وجود دارد که موجب مدیریت بهتر پروژه ها و سرعت بخشی به فرآیند بررسی برآوردهای ریالی و صورت وضعیت های پیمانکاران شده است.
علاوه بر این در سال گذشته 16 کتابخانه شهر تهران در دستور کار انجام تعمیرات اساسی قرار گرفت و طی مناقصه عمومی به پیمانکار ذیصلاح با برآورد اولیه حدود 28 میلیارد ریال واگذار شد که عملیات عمرانی در پنج کتابخانه در حال انجام است.
اختصاص 2.5 میلیارد ریال برای خرید تجهیزات اساسی کتابخانه های جنت و اقبال لاهوری در قرچک ورامین و همچنین اخذ مجوز لازم برای احداث کتابخانه در باقرشهر شهرستان ری جهت احداث کتابخانه عمومی به مساحت حدود یک هزار و 200 مترمربع با برآورد اولیه حدود 20 میلیارد ریال از دیگر فعالیت های عمرانی نهاد در سال 94 است.
با توجه به اعتراض اعضای کتابخانه پارک شهر تهران به وضعیت نامناسب ساختمانی آن با برگزاری مناقصه عمومی به ارزش 39 میلیاد ریال نسبت به مقاوم سازی و تعمیرات اساسی آن اقدام شد.

** تصویب الزام پرداخت نیم درصد شهرداری ها
یکی از اقدامات نهاد کتابخانه ها در سال 94 اخذ نیم درصد از درآمد شهرداری ها از طریق اعمال ماده 64 است که در این زمینه موفقیت های قابل توجهی حاصل شد.
با توجه به اینکه یکی از منابع مالی برای اداره نهاد کتابخانه ها کمک دولت در بودجه سالیانه کشور است و بودجه مصوب مجلس کفاف تأمین هزینه های آن را نمی دهد،نیم درصد دریافتی از شهرداری ها (ماده 6 قانون تاسیس نهاد و نحوه اداره کتابخانه های عمومی کشور) صرف امور مهمی اعم از تجهیزات، تعمیرات، خرید کتاب و... می شوند.
علاوه بر این تجهیز 97 درصد از کتابخانه های کل کشور به بخش کودک و نوجوان، برگزاری نشست های کتاب خوان، مدرسه تابستانی، مدرسه اینترنتی خواندن، دوره مشاوره کتابدار و... بخش دیگری از فعالیت های نهاد در سال 1394 که این امکان از طریق نیم درصد شهرداری ها و بودجه مصوب مجلس امکان پذیر شده است.
این در حالی است که بعد از تصویب قانون تاسیس نهاد کتابخانه های عمومی کشور در 25 / 12 / 1382 تا 11 سال نهاد کتابخانه های عمومی کشور بودجه ای که بر اساس قانون می بایست صرف توسعه کتابخانه های عمومی در سراسر کشور و تجهیز آنها به تازه ترین کتاب ها و مجلات چاپ داخل و خارج کشور شود را در اختیار نداشت.
طبق آمارها تا سال 92 از کل مجموعه نیم درصدها، تنها هفت درصد پرداخت شده بود و همین روند فعالیت های نهاد کتابخانه های عمومی کشور را با مشکل مواجه کرده بود.
دوم تا هشتم شهریور ماه به عنوان هفته دولت نامگذاری شده است.
فراهنگ ** 1880 ** 1071