از کاهش بیلان منفی سفره های آب زیرزمینی تا برخورداری 2500 روستا از شبکه سالم آب شرب

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، طی سال های گذشته، مدیریت حاکم بر منابع آب کشور در عمل دستخوش نگرش سازه ای و تمرکز سرمایه گذاری بر ساخت سدها و شبکه های آبیاری و زهکشی بود و از مدیریت مناسب منابع آب با توجه به تغییرات گسترده اقلیمی و خشکسالی سال های متمادی و توجه به ارزش اقتصادی و محدودیت های منابع آب در تعیین سیاست های بخش های صنعت و کشاورزی و الگوی مناسب کشت، کمتر اثری وجود داشت.
پیامدهای چنین رویکردی در عمل موجب فقدان اولویت بندی اجرای طرح ها، بی توجهی به مدیریت یکپارچه منابع آب حوضه آبریز و منفی شدن بیلان منابع و مصارف آب زیرزمینی و مشکلات پایداری سرزمین شده است.
ایران از نظر سرانه منابع آب تجدیدپذیر در وضعیت تنش آبی قرار دارد. بر اساس آخرین آماربرداری سراسری آب کشور، میزان مصرف آب برابر 100 میلیارد مترمکعب بوده که براساس میزان مصرف، به ترتیب در بخش های مختلف کشاورزی، شرب، بهداشت و صنعت استفاده شده است.

* مهم ترین اقدام های دولت
باتوجه به این رویکرد، از آغاز تشکیل دولت یازدهم تاکنون اقداماتی انجام شده است که اهم آن ها عبارتند از:
- تدوین و ابلاغ مقادیر آب قابل برنامه ریزی سطحی و زیرزمینی به تفکیک مصارف مختلف و دشت ها و حوضه های آبریز (آمایش آب)
- توجه ویژه به افزایش ظرفیت بخش خصوصی و افزایش اعتبار خرید تضمینی آب از این بخش و ایجاد ظرفیت واگذاری طرح ها به بخش خصوصی
- تامین منابع مالی از محل صندوق توسعه ملی (به میزان هشت میلیارد دلار در چهار سال) برای تسریع در تکمیل و بهره برداری از طرح های مهار آب های مرزی و شبکه های آبیاری متناظر
- تقویت اعتبارات ردیف های مرتبط به ساماندهی، تعیین حد بستر و حریم رودخانه های کشور
- کاهش بیلان منفی سفره های آب زیرزمینی به میزان سالیانه نزدیک به 400 میلیون مترمکعب
- تدوین و تصویب برنامه های اجرایی طرح های احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و انجام برنامه ریزی لازم برای کاهش بیلان منفی سفره های آب زیرزمینی از جمله تقویت قابل ملاحظه اعتبارات
- برگزاری منظم جلسات شورای عالی آب برای ایجاد هماهنگی در زمینه تامین، انتقال و مصرف آب
- تشکیل شورای هماهنگی مدیریت حوضه های آبریز با رویکرد مدیریت بهم پیوسته در چهار رودخانه کشور و اقدام به استقرار مدیریت حوضه ای
- بازنگری طرح های توسعه منابع آب براساس تخصیص آب بهنگام برای بهینه سازی اهداف طرح های اجرایی و مطالعاتی و جلوگیری از اجرای طرح های فاقد توجیه
- توجه ویژه به طرح های آبرسانی و تامین آب شرب
- تدوین و اجرای طرح احیای دریاچه ارومیه شامل فعالیت های انتقال آب به دریاچه، کاهش مصرف آب از طریق افزایش بازده آبیاری و نصب کنتور هوشمند بر روی چاه ها، کاهش مخاطرات ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه از طریق ایجاد پوشش گیاهی در حاشیه دریاچه و تثبیت ریزگردها و سایر اقدامات غیرسازه ای مانند خرید حق آبه ها، تحویل حجمی آب، اعمال الگوی کشت مناسب و پُر کردن چاه های غیر مجاز.
- اولویت دادن به اجرای طرح های تامین آب شرب شهرهای دارای تنش آب
- برخورداری دو هزار و 500 روستای کشور از شبکه سالم آب شرب
- توجه ویژه به مدیریت کیفی منابع آب و ارتقای شاخص های کیفی آب شرب از جمله مطلوبیت نمونه های میکروبی در شهرها به 99.81 درصد و در روستاها به 99.16 درصد
- بهره برداری از 14 سد با ظرفیت حجم آب قابل تنظیم یک میلیارد و 541 میلیون مترمکعب و آبگیری پنج سد با ظرفیت آب قابل تنظیم یک میلیارد و 471 میلیون مترمکعب
- بهره برداری از 117 هزار و 79 هکتار شبکه های آبیاری و زهکشی اصلی و شبکه های فرعی با مساحت 22 هزار و 111 هکتار در دولت یازدهم
- نصب 24 هزار فقره کنتور هوشمند بر روی چاه های کشاورزی و رسیدن مجموع کنتورهای نصب شده به حدود 54 هزار فقره
- ساخت و بهره برداری 12 تصفیه خانه آب با مجموع ظرفیت افزون بر 637 هزار مترمکعب در روز در استان های آذربایجان شرقی، اصفهان، سمنان، مرکزی، همدان، گیلان، کرمان، قم، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و تهران
- بهره برداری از 11 ساختگاه آب شیرین کن به ظرفیت 41 هزار مترمکعب
- تامین منابع مالی از محل صندوق توسعه ملی برای تسریع در تکمیل و بهره برداری از طرح های توسعه منابع آب مرزی (برنامه ریزی برای اتمام طرح ها در مدت چهار سال) و تشکیل مستمر جلسات کمیته راهبردی آب های مرزی، مدیریت پروژه های مرزی و پیگیری تامین اعتبارات مورد نیاز از محل اعتبارات تخصیص یافته از صندوق توسعه ملی
- تهیه، تنظیم و ابلاغ تعرفه پیشنهادی آب صنعتی و تعرفه آب شهری توسط شورای اقتصاد (مصوب دوازدهم دی ماه 1394).
- فراهم شدن 24 هزار میلیارد ریال اعتبار برای خرید ورق به منظور تهیه لوله برای 27 طرح بزرگ آب رسانی به شهرها و روستاها با استفاده از ماده 56 و از طریق مشارکت بانک های سپه و پارسیان که از این طریق، امکان آب رسانی و یا بهبود و توسعه ی آب رسانی به 115 شهر و سه هزار و 542 روستا با جمعیتی افزون بر 31 میلیون و 500 هزار نفر فراهم می شود.

** فرجام سخن
به گزارش ایرنا و به گفته مسئولان ارشد وزارت نیرو، امروز بیش از 95 درصد نیازهای صنعت آب در داخل کشور تولید و تامین می شود و از این نظر به خوداتکای و خودکفایی نسبی نزدیک است.
حمید چیت چیان وزیر نیرو در آستانه هفته دولت 95 در جمع خبرنگاران اظهار کرد، بهره برداری از 150 هزار هکتار شبکه های مدیرن آبیاری و زهکشی که مطابق برآوردها اشتغال 312 هزار نفر را به دنبال داشته، بهره مندی سه هزار و 800 روستای کشور با جمعیتی افزون بر دو میلیون و 850 هزار نفر از شبکه آب شرب سالم و بهداشتی، بهره برداری از 12 طرح بزرگ آبرسانی با جمعیت تحت پوشش یک میلیون و 500 هزار نفر، 16 تصفیه خانه آب با جمعیت تحت پوشش دو میلیون و 800 هزار نفر و 26 تصفیه خانه فاضلاب با جمعیت تحت پوشش سه میلیون و 600 هزار نفر، سایر طرح ها و پروژه هایی است که در ایام هفته دولت به بهره برداری می رسند.
اقتصام ** 3065 **2025