آشقتگی مالی کشور باعث دیرکرد بودجه می شود

سمانه فراهانی: دومین سالی است که مرضیه برومند به عنوان دبیر جشنواره تئاتر عروسکی مبارک انتخاب می شود اما این بار دبیری شانزدهمین جشنواره خیلی زود به او اعلام شده و برومند برای برنامه ریزی چندین ماه زمان داشته است. می گوید نمایش ها این بار با دقت بیشتری انتخاب شده اند و مخاطبان از تماشای هیچ نمایشی در این جشنواره خسته نخواهند شد. هیچ نمایشی شبیه به نمایش دیگر نیست و ما در هفته اول شهریور ماه شاهد اجراهای متفاوتی در شانزدهمین جشنواره تئاتر عروسکی خواهیم بود. البته مرضیه برومند همچنان از شرایط واریز بودجه گله دارد و می گوید این شیوه پرداخت پول به دبیرخانه را درک نمی کند. این هنرمند با حضور در کافه خبر به پرسش های ما درباره یازدهمین جشنواره تئاتر عروسکی پاسخ داد.

شما امسال فرصت بیشتری برای برنامه ریزی داشتید. این فرصت چه میزان به شما کمک کرد که جشنواره را آن طور که دلتان می خواست مدیریت کنید؟

هر چه زمان بیشتری وجود داشته باشد می توان با فراغ بال بیشتر، برنامه ریزی درست‌تری داشت. اما این کافی نیست و باید بودجه و منابع مالی تزریق شود تا همه چیز هم گام با هم حرکت کند. متاسفانه درباره جشنواره این اتفاق رخ نداد، اما ما سعی کردیم آسیبی به جشنواره وارد نشود و با مدیریتی که داشتیم امور به شیوه‌ای که لطمه‌ای وارد نشود ادامه یافت. در بخش تهران و شهرستان به خصوص اجراهای صحنه‌ای همواره حداکثر سه ماه از ابتدای اعلام فراخوان تا برگزاری جشنواره زمان داشتیم و این باعث فشردگی امور می‌شد. این فشردگی باعث می شد ما هم دقت لازم را در زمینه انتخاب آثار نداشته باشیم چون معمولا اجراها را کامل نمی‌دیدیم اما امسال بازبینی‌ها سه مرحله ای شد. مرحله نخست که متن، ایده کارگردانی و طراحی عروسک را مدنظر قرار داده و نمایش‌هایی را انتخاب کردیم. در مرحله دوم بازبینی‌ها، برخی نمایش‌ها کنار گذاشته شدند و در نهایت در مرحله سوم تمام نمایش را دیدیم و فرصت کردیم کمک‌هایی به گروه‌ها در زمینه امکانات و مشاوره داشته باشیم. در حقیقت سطح کیفی جشنواره بالا رفت و ما هم با دقت بیشتری آثار را انتخاب کردیم.

در مدت تمرین گویا ورک‌شاپ‌هایی هم برای گروه‌های نمایشی داشتید.

بله در مرحله نخست بازبینی ورک‌شاپ‌هایی برای گروه های شهرستانی برگزار شد. همه ساله رسم بر این است که در مراحل بازبینی کارهای شهرستانی از روی فیلم‌هایی که توسط آنها از نمایششان گرفته و ارسال می‌شود قضاوت می‌شوند. معمولا کارگردانان شهرستان‌ها گله دارند که چون در تهران ساکن نیستند فرصتی برای توضیح درباره فیلم‌های نمایش خود ندارند و کیفیت فیلم‌هایی هم که می گیرند معمولا خوب نیست و  به آن‌ها اجحاف می شود. البته هنوز هم با وجود حضورشان در مرحله نخست بازبینی‌ها و ایجاد فرصت دیدار با هیات بازبینی یه نظرم در حقشان اجحاف می شود اما به هر حال جلساتی که با این گروه ها داشتیم گامی برای بیان مشکلاتشان و ارائه توضیح درباره اثرشان بود. امکانات دبیرخانه جشنواره محدود است و با توجه به پراکندگی ایران و آثاری که از شهرهای مختلف انتخاب می شوند حضور داوران در این شهرها بسیار دشوار است، اما در دو، سه مورد کارشناسان در شهرها حضور یافتند و به گروه‌ها مشاوره دادند. نکته جالب این بود که فضای مجازی کمک زیادی به ما کرد تا با گروه‌ها بیشتر آشنا شویم و میان ستاد جشنواره و گروه‌های شرکت کننده ارتباط خوبی ایجاد شد. به دلیل همین آشنایی‌ها میان گروه‌ها بود که زمان اعلام بازبینی کسی اعتراض نکرد و همه به هم تبریک می‌گفتند.

دلیل پیام شما بعد از اعلام نتایج هم همین بود؟

بله، با وجود این که سقف پذیرش ما در بخش صحنه ای 20 نمایش بود، در حال حاضر 27 اثر پذیرفته شده اند. در بخش اجراهای فضای باز قرار بود 10 اجرا داشته باشیم که الان 17 نمایش در این بخش وجود دارد. ما یک کف گذاشته بودیم که از 20 اثری که پذیرفته می شود باید هشت نمایش مربوط به کودکان و نوجوانان باشد اما خوب به این شکل به اجراهای بزرگسالان اجحاف می شد و به همین جهت هفت اجرایی که اضافه شد به نفع بزرگسالان بود. در حال حاضر از 27 نمایش در بخش صحنه انتخاب شده که از این تعداد 9 نمایش به حوزه کودک اختصاص دارد. البته ممکن است برخی آثار در بخش کودک به قدرت آثار بخش بزرگسال به لحاظ تکنیک و محتوا نباشد اما حضور این آثار حقی را ضایع نکرده است. قرار بود از شهرستان ها حداقل پنج نمایش حضور داشته باشد اما در نهایت 6 اثر انتخاب شد. البته برخی می گویند آثار بخش کودک یک بار در جشنواره تئاتر کودک مورد بررسی قرار می گیرند اما خوب برای حضور در این جشنواره باید نمایش ها اجرای عمومی شده باشند اما ما در واقع تولید هم می کنیم و آثاری که در بخش کودک تولید می شوند می توانند پس از جشنواره اجرای عموم شوند و در جشنواره کودک هم حضور داشته باشند.

این اضافه شدن چند نمایش کار را به لحاظ برنامه‌ریزی و امکانات دشوار نکرده است؟

خوشبختانه خیر، امسال ما با کانون پرورش فکری کودکان همکاری داریم و رابطه خوبی با مرکز تئاتر کودک داریم. سالن ها کافی است و مشکلی وجود ندارد.

امسال به نظر می رسد آثار حاضر در جشنواره تئاتر عروسکی تنوع جغرافیایی خوبی دارند. شما فرصت بیشتری برای برنامه‌ریزی داشتید و جلسات هم اندیشی با فعالان عرصه تئاتر عروسکی برگزار کردید. امسال شاهد نمایش‌های متفاوتی با حضور چهره‌های شناخته شده و تازه کار خواهیم بود؟

بله امسال هریک از آثار طعم و بوی خاص خود را دارند و هیچ نمایشی به لحاظ تکنیکی و متن شبیه نمایش دیگر نیست. همه نوع تکنیکی در نمایش های پذیرفته شده دیده می شود و نمایشنامه ها هم متنوع هستند. ما در بازبینی‌ها مدام می‌پرسیدیم که نمایش شما چند دقیقه است و از گروه‌ها می خواستیم از پرگویی اجتناب کنند و به هوش تماشاگر اعتماد داشته باشند که اجرا خسته کننده نشود به همین دلیل فکر می کنم هیچ‌یک از نمایش‌های امسال باعث کم حوصله شدن مخاطب نمی شود. من همه کارها را به صورت کامل دیدم و با توجه به این که معمولا در تماشای تئاتر آدم باحوصله ای نیستم و خیلی زود از تماشای تئاترهای طولانی خسته می شوم، از تماشای هیچ یک این آثار خسته نشدم. البته امیدوارم در زمان جشنواره گروه‌ها بتوانند اجرای خوبی در سالن داشته باشند چون پیش از جشنواره موفق به تمرین در سالن نمی شوند و تجربه اجرا در سالن بسیار متفاوت است. سال گذشته مسئولان فنی خوبی داشتیم و کمک خوبی به گروه ها داشتند. امیدوارم امسال اوضاع بهتر شود و گروه‌ها زمان بیشتری داشته باشند تا نمایش خود را در یک سالن اجرا عمومی کنند چون تا زمانی که نمایشی اجرا نرود، به اصطلاح پخته نمی شود. پیمان شریعتی به خانواده تئاتر عروسکی نزدیک است و در سال‌های گذشته مدیر اجرایی جشنواره بوده است. امیدوارم با حضور او در تئاتر شهر شاهد اتفاقات خوبی برای تئاتر عروسکی باشیم.

یکی از نقدهای شما از ابتدای صدور حکم دبیری جشنواره تئاتر عروسکی مشکل مالی بود. این مشکل مالی ضربه ای به جشنواره زده است؟

من درک می کنم که مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد یا مرکز هنرهای نمایشی چه مشکلاتی دارد. من می دانم که مهدی شفیعی از صمیم قلب نگران است وعلی مرادخانی هم همین طور، اما در کشور آشفتگی مالی وجود دارد که باعث می شود پول‌ها خیلی دیر به دست گروه‌ها برسد. وقتی بودجه به موقع برسد گروه ها در زمان مناسب آن را خرج می کنند اما اگر پول بیست روز پیش از جشنواره تزریق شود، فایده ای  ندارد. انتقاد من به سیستم تخصیص بودجه است این که به موقع پرداخت نمی شود و دائم باید برای آن چانه زنی کنند. من نمی‌فهمم این چه ساز و کاری است. زمانی سازمان برنامه و بودجه وجود داشته و نظمی برقرار بوده اما الان این نظم وجود ندارد. پرداخت بودجه پروسه ای دارد که من آن را درک نمی کنم. می‌گویند جشنواره در سال 95 برگزار می‌شود و باید بودجه در این سال واریز شود. جالب است که فکر نمی کنند دبیرخانه جشنواره که زودتر و در نیمه سال 94 تشکیل شده باید بودجه خود را در این مدت تا سال 95 چطور تامین کند. وقتی هم می‌گویند خرداد پرداخت می شود این بودجه را با تاخیر مرداد یا تیر ماه پرداخت می کنند. به طبع این فشار روحی و روانی به مسئولان بالاتر هم وارد می شود.

از آثاری که در جشنواره پانزدهم اجرا شد چند نمایش به اجرای عموم رسیدند؟

حدود 10 تا 12 نمایش از آثار حاضر در جشنواره به اجرای عموم رسید و برخی خیلی موفق بودند. بعضی با حمایت مادی مرکز هنرهای نمایشی و حمایت معنوی خانه عروسک  و برخی دیگر با بودجه شخصی اجرا رفتند.

شما مادر خانه عروسک هستید. این خانه همان طور که می خواستید پیش رفته است یا می توانست بهتر عمل کند؟ در این خانه هم مشکلات مالی موثر بوده است؟

از زمانی که ما تصمیم گرفتیم خانه عروسک را نگه داریم می دانستیم مشکل مالی خواهد داشت و من دوست نداشتم خانه عروسک به زیر مجموعه ارگان های دولتی تبدیل شود. فکر می کردم استقلال آن بسیار خوب است. خوشبختانه خانه عروسک توانست با تشکیل کلاس‌ها و دوره‌های مختلف آموزشی، خرج خود را کم و بیش دربیاورد و روی پای خودش بایستد.

مهم است که بچه‌ها در این دو سال سرپناهی داشتند برای دور هم بودن، کارگاهی برای ساخت عروسک و پلاتویی کوچک برای تمرین. من فکر می کنم در همین حد کار بزرگی انجام شده است البته می شد حاصل بهتری داشت و من راضی تر باشم اما به هرحال در قدم‌های اول کاستی هایی وجود دارد. الان جمع خوبی وجود دارد و امیدوارم گروه ها مشارکت بیشتری در امور این خانه داشته باشند.

58247