موسیقی لرستان تلفیقی از عشق و هنر

به گزارش ایرنا، به گواه یافته های باستان شناسی و آواهای بازمانده در مقام های مور ، هوره گورانی، سواری چر، کوچر، رقص های آیینی و سرودهای مذهبی ، موسیقی لرستان بخش مهمی از تاریخ موسیقی را به خود مربوط می سازد.
یک کارشناس و استاد موسیقی می گوید: موسیقی را می توان در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته موسیقی آوازی یا کلامی و موسیقی سازی بازشناخت.
فرشاد سیفی افزود: موسیقی آوازی یا کلامی از کهن ترین موسیقی های لرستان است که بیشتر در مراسم عروسی، سوگواری و فعالیت های روزمره زندگی عشایر و روستائیان و توسط زنان و برخی موارد نیز توسط مردان اجرا می شود.
وی ادامه داد: آوازهای شادمانه لرستان ترانه هایی هستند که بدون همراهی ساز و با هم آوایی در مراسم عروسی اجرا می شود.
این استاد کمانچه نوازی ادامه داد: همچنین آواهای عاشقانه نیز نوع موسیقی دیگری در استان است که اشعار آن یک مقام نیست، بدین معنا که اگر بیتی را در مقام سنگین سماع خواندیم می توان آن را نیز در مقام دو پا، سه پا و یا شانه شکی نیز خوانده و اجرا کرد.
وی اظهار کرد: همچنین مویه ها (سوگواری ) در مراسمی که عزیزی از دست رفته اجرا می شوند به طوری که زنان عزاداری که در سوگ نشسته اند در وصف او آوازهایی توام با المان خاص بومی می خوانند که هر بیننده و شنونده ای را متاثر می سازد که این آواز ها را در گویش مور یا سرو گویند.
به گفته سیفی هوره گورانی، سواری چر و کوچر از جمله آوازهایی هستند که به هنگام دلتنگی، غریبی ها و فراق از یار توسط مردان یا رهگذران عشایر و روستایی در میان کوهساران طنین انداز می شود.
وی اضافه کرد: آواهای دلتنگی و غریبی، علیدوستی یا علیسونه نیز یکی از کهن ترین و رایج ترین آواز های لری است در دستگاه ماهور اجرا می شود.
به گفته وی ترانه 'دایه دایه' مشهورترین و پر آوازترین سروده لری در مقام سه پا بوده که امروزه مرزهای لرستان را در هم نوردیده و بیشتر مردم کشور و موسیقی دانان، با این تصنیف آشنایی دارند، ترانه ای که در دل جنگ و در جبهه ها به اوج رسید.
این استاد موسیقی ادامه داد: در گذشته های نه چندان دور لرستان، زنان و مردان روستایی و عشایر به هنگام کار روزانه مانند برزگری، خرمن کوبی ، شیر دوشی، مشکه زنی و برنج کوبی برای کاهش خستگی ناشی از کار و بیان آمال و آرزو های خود آواز هایی می خواندند که موسیقی کار نام دارد.
سیفی اظهار کرد: ریتم این آوازها به طور معمول متاثر از صدای کار آنها و مضامین شعرها نیز متاثر از ابزار، وسایل ارزش های محیط زندگی و عشق به یار، سرزمین، گیاهان، درختان وهرچه را که به آن دلبسته اند می باشد که چنین آوازهایی را هنوز می توان در نقاط دور از هیا هوی شهر و شهر نشینی شنید.
وی در خصوص موسیقی سازی نیز گفت: این موسیقی آنچنان که از اسمش پیداست با استفاده از سازهای بومی و توسط نوازندگان محلی اجرا می شود.
سیفی ادامه داد: مقام های این نوع موسیقی شامل مقام های شادی (عروسی )، مقام های سوگواری، مقام های مذهبی یارسان، مقام های حماسی، مقام های دلتنگی و عاشقانه است.
وی گفت: ساز های لری عبارت از سرنا، دهل، کمانچه یا 'تال، تنبک، دوزله و بلور و مقام های شادی شامل رقص ( سنگین سماع، دوپا، سه پا، شانه شکی و اشکاری است.

***موسیقی نواحی، پایه و اساس موسیقی کشور
مدیرکل حوزه هنری لرستان نیز گفت: موسیقی نواحی، پایه و اساس موسیقی کشور تلقی می شود.
محمدحسین امیدی پور ادامه داد: موسیقی نواحی زاگرس نشین به ویژه در لرستان بر مبنای سه ساز کمانچه، سرنا و تنبور بوده که هرکدام از این سازها قدمت دیرینه در فرهنگ این مرز و بوم دارند.
وی با بیان اینکه لرستان جز معدود استان هایی بوده که در ایام سوگواری امام حسین(ع)، از سازهای محلی استفاده می کند، گفت: این نوع موسیقی با زندگی مردم منطقه پیوند خورده و در بدو تولد تا مراسم عروسی و عزا قابل استفاده می باشد.
مدیرکل حوزه هنری لرستان اظهار کرد: یکی از وجوه بارز موسیقی محلی نحوه نواختن آن بوده و حالت های ویژه ای بوجود می آورد که در آن نوشتن نت موسیقی بسیار متفاوت است.
امیدی پور ادامه داد: با وجود ظرفیت بالای این موسیقی در نواحی استان، می تواند جایگزین خوبی برای موسیقی غربی بوده و با توجه ویژه به موسیقی نواحی در کشور شاهد رشد و ترقی آن خواهیم بود.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره خنیاگران انقلاب به میزبانی لرستان و ادامه ندادن آن به دلیل مشکلات مالی افزود: در سال های 89 و 90شاهد برگزاری این جشنواره در استان بوده و دلیل برگزار نشدن آن در سال های بعد عدم بودجه کافی بوده است.
وی ادامه داد: این جشنواره که دبیرخانه دائمی آن لرستان است به صورت سراسری و با حضور اکثر استان های کشور برگزار شد و نمونه هایی از موسیقی محلی غنی کشور ارایه کرد.

***موسیقی نواحی حاصل زندگی اجتماعی افراد است/ بررسی فرهنگ با تحلیل موسیقی
رئیس انجمن موسیقی لرستان نیز گفت: موسیقی نواحی حاصل زندگی اجتماعی افراد بوده و در جای جای زندگی مردم از لحظه تولد تا مرگ همراه افراد است.
امین عباسیان افزود: بسیاری از بزرگان موسیقی کشور معتقد هستند موسیقی نواحی اساس و بنیاد موسیقی ایرانی است و می توان تمامی فرهنگ ها و سنت های یک قوم را با تحلیل موسیقی آن، بررسی وآنالیز کرد.
وی با بیان اینکه موسیقی نواحی به طور کامل در دستگاههای موسیقی ایرانی مشهود بوده، ادامه داد: گستردگی و ظرافت موسیقی لرستان در بسیاری جنبه ها زبانزد است.
عباسیان گفت: لرستان به تعداد آیین های بزرگ، مقام هایی از جمله سازی، آوازی و رقص دارد که برخی مقام ها از جمله رقص و آیین در لر و لک مشین مشترک است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر موسیقی لرستان در خرم آباد، کوهدشت، نورآباد و دورود بیش از سایر شهرهای استان رواج دارد افزود: بسیاری از بزرگان و اساتید این عرصه دارفانی را وداع گفته اند ، برخی توانایی جسمانی ندارد و برخی نیز خارج از استان حضور دارند.
عباسیان گفت: در سال های اخیر با توجه به هزینه های بالای تولید اثر و عدم حمایت دستگاههای متولی و گسترش پدیده کپی رایت، بخش خصوصی نیز رغبت چندانی برای فعالیت در این عرصه نداشته است.
وی در مجموع وضعیت موسیقی لرستان را مطلوب ارزیابی کرد و ادامه داد: علاقه مندان به این عرصه فعالیت چشمگیری در استان دارند.
3210/7269/6060