دولت ترکیه و آمریکا از کودتا مطلع بودند/ دلایل ناکامی کودتا

به گزارش خبرنگار مهر، در پی تحولات اخیر ترکیه نشستی در خانه اندیشمندان علوم اسلامی با سخنرانی صادق ملکی و سیامک کاکایی و با همکاری انجمن اندیشه و قلم برگزار شد.

صادق ملکی در این نشست، ترکیه امروز را وارث امپراطوری عثمانی دانسته که از تمامی جهات خود را تحت تاثیر و میراث دار آن امپراطوری می داند که در این میان ارتش ترکیه بیش از هر سازمان و نهاد دیگری در این کشور متاثر از این میراث داری است.

وی اهمیت نظامی گری در تاریخ عثمانی را به حدی دانست که وقتی نظامیان این کشور چندین بار موفق به فتح بیزانس نشدند مبادرت به جعل حدیث در این خصوص کردند.

وی تاسیس ترکیه جدید به رهبری کمال آتاترک را نیز نشات گرفته از نظامی گری ترکها دانست و گفت آتاترک و چند ژنرال مبادرت به این کار کردند.

ملکی تصریح کرد: نظامیان همواره از بعد جنگ جهانی دوم با طراحی های پیچیده آمریکایی ها توانسته اند قدرت را تا سال ۱۹۸۰ در دست داشته باشند بطوریکه در تمامی این سال ها قدرت یک ژنرال دبیر شورای امنیت ملی همواره بالاتر از نخست وزیر و رئیس جمهور در این کشور بوده است.

وی آغاز تغییرات از زمان تورگوت اوزال در منطقه را شروع به کنار رانده شدن نظامیان در ترکیه دانست که در دوران حکومت حزب حاکم عدالت و توسعه شدت بیشتری به خود گرفت که اوج آن در سال ۲۰۰۸ بعد از لو رفتن کودتای پتک آهنین در این کشور بود که منجر به دستگیری و دادگاهی شدن شمار زیادی از نظامیان این کشور شد.

ملکی در تشریح علت کودتای نافرجام ۱۵ جولای گفت: عواملی مثل درگیری با پ ک ک، تضعیف اقتصاد ترکیه، تشدید اختلافات حزب حاکم با دیگر احزاب، حمایت دولت ترکیه از تروریسم و عذرخواهی اردوغان از پوتین همگی موجب شدند تا گروهی از نظامیان ترکیه بار دیگر فکر کنند که شرایط برای کودتا مهیا است.

وی درباره برخی تحلیلها که معتقد هستند کودتا واقعی نبوده گفت: کودتا یک کودتای واقعی بود اما از ظرفیت های یک کودتا برخوردار نبود و همچنین ارتش و نظامیان هم یکپارچه نبودند.

ملکی اصلی ترین دلیل شکست کودتای ۱۵ جولای را حضور همه مردم از تمامی اقشار در خیابانها، مخالفت تمامی احزاب سیاسی این کشور با کودتا و نمایش قدرت سیاسی و ارجحیت منافع ملی بر منافع حزبی دانسته و گفت: اینها همگی حکایت از توسعه سیاسی ترکیه دارد.

وی در عین حال به تحولات بعد از کودتا در این کشور اشاره کرده و گفت: اگر رفتار اردوغان به سمت فرصت طلبی و اقتدارگرایی سوق پیدا کند دموکراسی در این کشور عقب گرد خواهد داشت ولی اگر رفتار اردوغان فرصت طلبانه و اقتدارگرایانه نباشد و کشور به سمت یک آشتی ملی حرکت کند این کودتای نافرجام کمک بزرگی خواهد کرد به دستیابی این کشور به اهداف تعیین شده ۲۰۲۳ که بر اساس آن ترکیه قصد دارد یکی از ۱۰ قدرت برتر جهان باشد.

صادق ملکی با رد ساختگی بودن کودتا و همچنین دست داشتن آمریکایی ها در آن گفت: هم دولت ترکیه و هم آمریکایی ها از وقوع کودتا خبر داشتند اما هر دو طرف برای تنظیم رفتار همدیگر و امتیازگیری از یکدیگر از اعلام آن خودداری کردند. وی همچنین گفت: تنش های اخیر در روابط ترکیه و آمریکا فروکش خواهد کرد و بیشتر این رفتارها برای امتیازگیری از طرف مقابل است.

وی یکی از تبعات کودتای اخیر را تضعیف ارتش ترکیه و عدم یکپارچگی این ارتش دانست که در صورت تشدید اختلافات اردوغان و آمریکا که بعید است صورت گیرد می تواند از سوی آمریکایی ها مورد استفاده قرار گیرد.

ملکی در عین حال در انتها با اشاره به اصلاحات در ساختار ارتش ترکیه گفت اگر ترکیه قصد دارد بسیاری از مشکلات قومیتی و داخلی خود را حل کند با این ارتش فعلی که تحت تاثیر ایدولوژی کمالیست است امکان پذیر نیست.

در ادامه این نشست نیز سیامک کاکایی در تشریح دلایل کودتای ۱۵ جولای ترکیه گفت: در این خصوص ۲ دیدگاه وجود دارد یکی دیدگاه دولتی که بر اساس آن کودتای مذکور توسط جریان «فتح الله گولن» طراحی و اجرا شده است که مفروضات زیادی هم دولتمردان ترکیه در این خصوص ارائه می کنند.

وی دیگر علت کودتا را نظر کارشناسان دانست که بر اساس آن کودتا ناشی از وجود ناراضیتی ها در بدنه ارتش دارد و نه هرم آن.

کاکایی درباره تاثیر کودتا در کردستان عراق نیز گفت: به نظر می رسد کردها بیشتر طرفدار ادامه حکومت دولت باشند تا نظامیان. وی همچنین گفت بعد از کودتا نشانه هایی از تمایل ترکیه برای برگشت به خاورمیانه و ترمیم روابط با همسایگان ظاهر شده است.