سالمندی ظرفیتی مغفول مانده در گذر زمان

بنابر تعریف سازمان بهداشت جهانی عبور فرد از مرز 60 سالگی به معنای پیوستن وی به جرگه سالمندی استو بر این اساس سالمندی بخشی از روند طبیعی زندگی انسان محسوب می شود
که با مشخصات و نیازها خاص جسمی و روحی این افراد و مراقبتهای ویژه ای را طلب می کند.
آنگاه که این بخش از زندگی انسان در سطح وسیع شامل گروه قابل توجهی از افراد جامعه و به یک پدیده اجتماعی تبدیل می شود نیازمند توجه، شناخت، برنامه ریزی و مدیریت در سطح کلان اجتماعی است.
جامعه جوان ایران طی دو دهه آینده خواه ناخواه با پدیده سالمندی در گستره ای وسیع مواجه می شود. بنابراین برای رویارویی توام با آمادگی کامل با این پدیده ضرورت دارد با شناخت کافی و کامل از آن نسبت به برنامه ریزی برای استفاده از این فرصت و نیز حرکت به سمت جامعه ای دارای سالمندان سالم تلاش کرد.

* ضرورتهای و نیازهای سالمندان
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا توجه به طرح 'شهر دوستدار سالمند' را یکی از ضرورتها برای مدیریت صحیح پدیده سالمندی دانست.
وی گفت: ولی به رغم ضرورت پیش بینی و ایجاد 'شهر دوستدار سالمند' در ایجاد و بازسازی فضاها، طراحیهای شهری و امکانات شهری این مهم مورد توجه قرار نمی گیرد.
حمیدرضا پوریوسف تنهایی و کاهش فعالیتهای اجتماعی را عمده ترین مشکلات سالمندان ذکر و بیان کرد: شهر دوستدار سالمند تا حد زیادی به رفع مشکلات رفت و آمد و فعالیت اجتماعی این قشر کمک می کند.
وی افزود: 15 درصد افراد جامعه به دلایل مختلف از جمله معلولیت، بارداری، سالمندی، شکستگی و موارد مشابه دچار ناتوانی هستند لذا مناسب سازی محیط های شهری برای آنان یک نیاز مهم و اولویتدار است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی نبود متخصص طب سالمندان را از دیگر مشکلات این قشر ذکر و بیان کرد: با توجه به اینکه مشهد شهری زائرپذیر و میزبان زائران سالمند می باشد فعالیت این متخصصان طب سالمندی در این شهر ضروری است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: مسائل و مشکلات مالی مبتلابه فر سالمند نیز منجر به بروز مشکلات از جمله کمبودهای تغذیه ای می شود که این وضعیت ضعف جسمانی و کاهش قوای بدنی سالمندان را در پی دارد.
وی اظهار کرد: پیش بینی می شود در سال 1430 حدود 25 درصد جمعیت ایران سالمندان بالای 60 سال باشند در حالی که هم اکنون به ازای هر 12 نفر یک سالمند داریم.

* هشت درصد جمعیت خراسان رضوی سالمند هستند
پوریوسف گفت: هم اینک حدود هشت درصد جمعیت این استان بیش از 60 سال سن دارند و این به معنای زندگی 500 هزار نفر جمعیت سالمند در خراسان رضوی است.
وی افزود: چهار دهم درصد جمعیت سالمندان این استان معادل دو هزار نفر از خدمات مراکز شبانه روزی، روزانه و خدمات در منزل استفاده می کنند و دو هزار و 300 سالمند در بهزیستی پرونده دارند.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: تکریم جایگاه و شان سالمندان در جامعه مطلوب است اما همچنان نیازمند فرهنگ سازی در بین نسل جوان نسبت به این پدیده و نیز تامین نیازها و خواسته های قشر سالمند هستیم.
وی هزینه میانگین ماهانه نگهداری از هر سالمند را افزون بر 10 میلیون ریال اعلام و بیان کرد: با تامین سلامتی، ترویج سبک زندگی سالم در دوران جوانی و میانسالی می توان با جامعه دارای سالمندان سالم در آینده رو به رو بود که این امر موجب کاهش هزینه ها و نیز به وجود نیروی انسانی سالم و توانمند در کشور می انجامد.

* باورهای غلطف دشمن جان سالمندان
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: باورهای غلط رایج در جامعه، مفید بودن و سلامتی سالمندان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
مسعود فیروزی افزود: از جمله این باورهای غلط عباراتی رایج همچون 'آفتاب لب بوم و دوره شما گذشته' در بین افراد جامعه است که سبب ساز ایجاد و تشدید حس ناامیدی و افسردگی در کنار مشکلات سلامتی سالمندان می شوند.
وی ادامه داد: همچنین به رغم توانمندی و تجربه سالمندان، نگاه نظام و ساختار اداری کشور به این افراد نیز دچار بیماری و ضعف بسیار است بطوری که با بازنشستگی آنان ارتباطشان با مجموعه کاری همکاران کاملا قطع و به نوعی طرد می شود.
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی گفت: فرهنگ سازی لازم در زمینه جایگاه سالمندان و توانمندیهای آنان در جامعه ما صورت نگرفته است.
وی افزود: گرچه در فرهنگ ایرانی و دینی بر جایگاه و احترام بزرگتر بسیار تاکید شده اما باید این آموزه ها بطور عینی و عملی در جامعه ترویج شود تا بتوان علاوه بر تامین سلامت روح و روان سالمندان، آنان را در روند امور جمعی حفظ نموده و در فعالیتهای اجتماعی مشارکت داد.

* تنهایی و انفعال گریبانگیر سالمندان
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی می گوید فعالیت سالمندان باید برنامه ریزی و هدفمند شود، معضل تنهایی و کاهش فعالیتهای اجتماعی مهمترین مشکلی است که امروزه به شدت گریبانگیر سالمندان شده است.
وی افزود: در کنار این، مشکلات مالی و به تبع آن مسائل درمانی از تنگناهای مهم سالمندان در رده های بعدی است.
پوریوسف ادامه داد: هزینه درمان سالمندان بسیار بالاست و مشکلات و گرانی بیمه تکمیلی برای این قشر کاملا جدی است. وی گفت: مسائل مالی سبب ساز گرفتاریهای دیگری از جمله مشکلات تغذیه ای برای سالمندان می شود که این وضعیت در نهایت ضعف جسمانی و کاهش قوای بدنی را به همراه دارد.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی فقدان متخصص طب سالمندان را از دیگر معضلات این قشر ذکر و بیان کرد: همانطور که متخصص ویژه کودکان و زنان داریم باید پزشکانی توانمند در عرصه تخصص طب سالمندی نیز در اختیار جامعه باشند.
وی افزود: مشهد کلانشهری زائرپذیر و میزبان زائران سالمند است لذا فعالیت این متخصصان در این شهر امری بالاتر از ضرورت است.
پوریوسف ادامه داد: علاوه بر این در دیگر رشته های تخصصی مرتبط با سالمندان از جمله مددکاری، روانشناسی و توانبحشی نیز نقص و نیاز داریم.
وی گفت: همانگونه که پیش بینی شده تا سه دهه دیگر 25 درصد جمعیت ایران سالمندان بالای 60 سال خواهند بود و این یعنی به ازا هر چهار نفر جمعیت یک نفر سالمند.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی افزود: باید از همه نظر خود را برای مواجهه با پدیده سالمندی و افزایش سن جمعیت آماده کنیم.

* پوششهای بیمه ای پاسخگوی نیاز نیست
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی می گوید: سالمندان نیازهای جسمانی و درمانی خاص خود را دارند که به شدت بخشهای رفاهی خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد و هزینه هایی را تحمیل می کند.
فیروزی افزود: در دوران بازنشستگی درآمد سالمندان به مراتب کمتر از قبل می شود در حالی که نیاز به تامین سلامتی، پزشک و دارو به واسطه عارضه های ناشی از افزایش سن برای این گروه به مراتب در مقایسه با دوران جوانی افزایش می یابد.
وی بیان کرد: در کنار افزایش حمایت های بیمه ای و پوشش بیمه ای باید سالمندان را به سمت زندگی سالم و اجتناب از رفتارهای پر خطر و خود مراقبتی هدایت کرد.
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی ادامه داد: سقوط و شکستگی لگن و سایر شکستگیها در سالمندان افزایش چشمگیری پیدا می کند و در این مورد نباید سالمندان را تنها گذاشت.
وی گفت: همچنین با توجه به آثار مثبت حضور سالمند در فضای خانه و خانواده، حضور سالمند در خانواده بسیار مورد توجه است.
وی بر اینکه باید به سالمندان حس ارزشمندی و مفید بودن در خانواده داده شود تاکید و بیان کرد: آموزه های دینی در اسلام بر تکریم سالمندان تاکید فراوان دارد و لازم است در جهت توسعه و تقویت این آموزه ها بیش از گذشته فرهنگسازی و اقدام شود.

* سالمندان 72 درصد افراد بدون هویت
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی همچنین گفت: این استان 40 درصد از افراد فاقد هویت کشور را میزبانی و نگهداری می کند.
وی افزود: بر این اساس هم اکنون 2500 معلول ، سالمند و معلولان ذهنی مجهول الهویه زیر پوشش بهزیستی خراسان رضوی هستند.
فیروزی ادامه داد: 72 درصد کل افراد مجهول الهویه زیر پوشش معادل 1800 نفر را سالمندان تشکیل می دهند.
وی گفت: با توجه به شرایط خاص مشهد و وجود حرم مطهر امام رضا(ع) پناه آوردن افراد ناتوان و خانواده های دارای سالمند و معلول به این شهر بسیار زیاد است و همین امر موجب افزایش افراد مجهول الهویه در مشهد شده است.
معاون اداره کل بهزیستی خراسان رضوی افزود: تقویت فعالیت نهادهای مردمی مرتبط با سالمندان، شهرداریها، خانه های فرهنگ، مراکز تفریحی و نیز کمکها و حمایتهای دولت، پرداخت تسهیلات، اعمال معافیتها و حمایتهای درمانی از سالمندان از اقداماتی است که باید برای همه سالمندان مورد توجه و پیگیری قرار گیرد.

* نگهداری سالمندان
کارشناس مسئول سالمندان اداره کل بهزیستی خراسان رضوی نیز گفت: 36 مرکز شبانه روزی نگهداری از سالمندان در این استان فعالیت دارند که 20 مرکز در مشهد و بقیه در سایر شهرستانها مستقرند.
محمد عارف آرام افزود: در کنار مراکز شبانه روزی تنها یک مرکز روزانه نگهداری از سالمند در مشهد فعالیت دارد که افزون بر 50 سالمند به صورت روزانه از آن خدمات دریافت می کنند.
وی به فعالیت هشت مرکز ویزیت در منزل ویژه سالمندان در خراسان رضوی نیز اشاره و بیان کرد: حدود 400 نفر در این استان از خدمات مراکز ویزیت در منزل ویژه سالمندان بهره می گیرند.
او ادامه داد: شهریه ماهانه نگهداری هر سالمند بر اساس نرخ مصوب پارسال هشت میلیون و 600 هزار ریال است که خدمات ویژه، رژیم غذایی خاص و سایر خدمات بر این مبلغ می افزاید ضمن اینکه نرخ امسال هنوز اعلام نشده است.
وی گفت: دولت دو سوم شهریه مصوب سالمندان مجهول الهویه را پرداخت می کند و بقیه این میزان از سوی خود مراکز تامین می شود.
او افزود: حدود هزار نفر از سالمندانی که در مراکز شبانه روزی نگهداری می شوند یارانه دولتی دریافت می کنند.
وی همچنین 60 درصد سالمندانی را که در مراکز نگهداری می شوند شامل زنان ذکر و بیان کرد: این امر نشانگر بالاتر بودن توانمندی مردان سالمند در مقایسه با زنان است.
7496/1858