آزمون استخدامی که 960 عنوان شغلی فقط برای مردان و 16 فقط مورد برای زنان داشت

محمد حسین نجاتی: تبعیض جنسیتی در آزمون استخدامی دولت، باعث شد حسن روحانی رییس جمهور دستور تعویق این آزمون را صادر کند. به طوریکه براساس اعلام پایگاه اطلاع رسانی دولت، رییس جمهوری به سازمان مدیریت و برنامه ریزی دستور داد تا هنگام اطمینان از تأمین حقوق زنان در فرصت های شغلی، آزمون استخدامی به تعویق بیفتد و سهمیه های جنسیتی در جهت رعایت عدالت، اصلاح شود. این اتفاقی در شرایطی که طی سالهای اخیر میزان سهمیه مردان در آزمون های استخدامی بیش از زنان بوده است و زنان نسب به این اتفاق همواره معترض بوده اند. بررسی ها نشان می دهد براساس دفترچه راهنمای آزمون استخدامی دولت از مجموع ۳ هزار سهمیه استخدامی دولت در آزمون سال ۱۳۹۵، بیش از ۹۶۰ مورد فقط برای مردان و تنها ۱۵ مورد تنها برای زنان بوده و باقی سهمیه ها نیز به طور مشترک میان زنان و مردان بوده است. اما آن چیزی که بیش از همه این تبعیض ها را به چشم می آورد شغل هایی بود که هیچ دلیلی برای تفکیک آن وجود ندارد. براساس بررسی این دفترچه اوضاع وقتی بدتر می‌شود که علاوه‌بر توجه به آمار و ارقام، کمی هم محتوایی مشاغل را بررسی کنیم.  

برخی‌ها می‌گویند طبیعی است که سازمان امور زندان‌ها، تصمیم بگیرد برای مراقبت از مردان فقط از زندانبان‌های مرد استفاده کند اما آیا جذب حسابدار مرد، روانشناس مرد، مدیر امور مالی مرد، تقریرنویس مرد و... آن هم در ستاد سازمان در تهران و مراکز استان‌ها هم توجیهی مشابه دارد؟ این مسئله را درباره دستگاهی دیگر مانند دادگستری هم می‌بینیم؛ برای مثال سازمان دامپزشکی چه محدودیتی در استفاده از کارشناس زن در امور سخت‌افزار و رایانه دارد که تصمیم گرفته بخش زیادی از نیازش به این کارشناس را مردان برایش تأمین کنند؟ پرسش دیگر اینکه چه تفاوتی بین پزشک عمومی مرد و زن وجود دارد که جذب مردان در این رشته در مجموع دستگاه 11برابر زنان است؟  این مسئله را درباره اغلب رشته‌های فنی می‌توان دید؛ برای مثال هر جا پای مهندس برق، مهندس مکانیک و... در میان است شک نکنید که دستگاه دولتی مورد نظر ترجیح داده است از مردان استفاده کند، درحالی‌که این تفاوت در میزان فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها به چشم نمی‌خورد. البته وضعیت درباره سایر مشاغل هم هیچ تعریفی ندارد؛ مثلا  پرستاری که خیلی‌ها آن را شغلی مردانه می‌دانند شاهد هفت فرصت شغلی منحصر به مردان هستیم، درحالی‌که هیچ فرصت مشابهی فقط برای زنان در نظر گرفته نشده است و سایر پرستارهای درخواستی در هر دو جنس رقابت می‌کنند. 

زنان هنوز در تنگنای اشتغال هستند

این اتفاق اما در شرایطی است که هم اکنون زنان در تنگنای اشتغال هستند و آمار ها نشان می دهد، هنوز اوضاع اقتصادی برای زنان مناسب نیست. به طوریکه براساس آمارهای مرکز آمار ایران در دی ماه سال ۱۳۹۴،  فقط بیش از 12 درصد از زنان ایرانی در فعالیت‌های اقتصادی در کشور سهم دارند که سهم اندکی است؛ در سال 1393 10,8 درصد از جمعیت فعال 15 تا 64 سال را بیکاران تشکیل دادند که از مجموع تعداد این بیکاران 30,4 درصد مربوط به گروه سنی 15 تا 24 سال، 61,8 درصد مربوط به گروه سنی 25 تا 44 سال و 7,7 درصد مربوط به گروه سنی 45 تا 64 سال بوده است که این نسبت‌ها برای مردان به ترتیب 30,6‌ درصد 59,5 درصد و 9,9 درصد و برای زنان 30,2 درصد 67,1 درصد و 2,7 درصد بوده است. 

اما این آمار در نیمه اول سال 1393 متفاوت بوده است. به‌طوری‌که بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ساله و بیشتر نشان می‌دهد ٩,٥ درصد از جمعیت فعال، بیکار بوده‌اند. براساس این نتایج نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری در مقایسه با نقاط روستایی بیشتر بوده است. بررسی نرخ بیکاری جوانان ۱۵تا ٢٤ساله حاکی از آن است که 22,9 درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند؛ این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است. براساس آخرین آمار نیروی کار مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۳ زنان با ٤٣,6 درصد، نرخ بیکاری جوانان ١٥تا ٢٤ساله را تشکیل می‌دهند؛ در‌حالی‌که نرخ بیکاری مردها در این گروه تنها ١٩,1 درصد است. نرخ بیکاری جوانان ١٥تا ٢٩ساله را نیز 38,9 درصد زنان و 16,3 درصد را مردان تشکیل می‌دهند.