طلاق و فروپاشی خانواده، پیامد اصلی ازدواجهای زیر 18 سال

به گزارش ایرنا، تولد، ازدواج و مرگ سه واقعه مهم زندگی انسان­هاست که در بین این وقایع تنها مقوله ازدواج انتخابی است.
ازدواج در تمام طول تاریخ جزء حقوق قانونی افراد بوده درحالیکه بسیاری از دختران و پسران از حق انتخاب در زمینه ازدواج برخوردار نبوده و مجبور می‌شوند در سنین پایین ازدواج کنند.
گرچه آنها ممکن است در مراسم ازدواج رضایت خود را اعلام کنند ولی به خاطر سن و سال کم در واقع درک درستی از ازدواج نداشته و موافقت آنها ناشی از شرایط پیرامونی است.
ازدواج در سنین پایین به دو صورت اجبار خانواده ها و فشار خود افراد بدلیل درگیری عاطفی رخ می دهد که در هر دو صورت این عروس و داماد های کوچک هستند که گرفتار مشکل می شوند.
البته امروزه ازدواج به صورت اجبار خیلی کمرنگ تر از گذشته شده است و در حالت دوم خانواده ها از ترس آبرو تن به خواسته فرزندشان می دهند و آنها در کمال کم تجربگی و با خیالی باطل پا در راهی می گذارند که برگشتی در آن حداقل در فرهنگ ایرانی وجود ندارد.
به عقیده برخی از مردم زن هر چه کم سن و سال تر باشد زندگی با او راحت تر است، طوریکه بیشتر مادران تمایل دارند عروسی کم سن و سال داشته باشند تا به روش خود وی را تربیت کنند و او را زیر سیطره خود بگیرند و عده ای از مردم نیز عقیده دارند ازدواج در سنین پایین باعث می شود که فرزندشان دنبال کارهای خلاف نرود.
یک کارشناس حوزه پیشگیری بهزیستی استان بوشهر گفت: یکی ازخاستگاه های مهم بروز مسایل اجتماعی مختلفی که امروز گریبانگیر مردان و زنان است، ریشه درپدیده و دوران کودکی دارد.
فروغ زاهدی افزود: از بین مسایل مختلفی نظیر سوء تغذیه، کمبود شیرمادر، بی سرپرستی، بی هویتی فرزندان خارج از ازدواج رسمی، فقدان خدمات بهداشتی و درمانی لازم، فقر آموزشی، بیسوادی، بهره کشی جسمی و جنسی، ازدواج کودک یکی از مهمترین مسایلی است که گریبان دهها هزار دختر و پسر واقع در سن کودکی را گرفته و به مخاطره انداخته است.
وی اضافه کرد: با پیشگیری از این مساله (ازدواج کودکان زیر سن 18 سال) می توان میلیون ها کودک را از ورطه فقر و محرومیت رها ساخت.
زاهدی با بیان اینکه ازدواج کودک یا ازدواج زودهنگام مربوط به ازدواج با کودک زیر 18 سال است اظهارکرد: در این میان با وجودی که هردو جنس پسر و دختر در معرض ازدواج های زودهنگام هستند ولی دختران بیشترین قربانیان این پدیده به شمار می روند.
وی یادآور شد: پدیده ازدواج کودکان نه تنها در کشورهای فقیر، بلکه در کشورهای ثروتمند نیز وجود دارد، ‌طوریکه در کشورآمریکا 1 درصد از نوجوانان ١5 تا ١٧ساله ازدواج کرده‌اند این در حالی است که براساس کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان، مقوله ازدواج کودکان دختر به شدت منع و نامزدی و ازدواج کودکان غیرقانونی اعلام شده است.
زاهدی گفت: سازمان یونیسف یکی از شیوه‌های رایج سوء ‌‌استفاده جنسی و استثمار دختران را ازدواج در کودکی اعلام کرده است، زیرا از مهم‌ترین پیامدهای زندگی زناشویی در کودکی، جدایی از والدین، از دست دادن هم‌بازیها، ترک همسالان و دسترسی نیافتن به آموزش، کار اجباری، بهره‌ کشی جنسی و خشونت است.
وی اظهار کرد: هر ازدواجی که زیر 18 سال صورت گیرد بعنوان ازدواج زودهنگام تلقی می شود و دختر در این سن از نظرجسمی، فیزیولوژیکی و روانی برای ازدواج و فرزندآوری آماده نیست.
زاهدی با بیان اینکه فقرازجمله عوامل اصلی ازدواج کودکان با بزرگسالان است گفت: در بسیاری از مواقع با وقوع فقر، والدین، حضور دختران در خانه را هزینه و بار اضافی بر هزینه خانوار می دانند که با ازدواج او نه تنها بار و هزینه را می کاهند بلکه گاه با ازدواج دخترشان با افراد مسن تر می توانند به زندگی اقتصادی دختر و حتی خودشان نیز سامان بهتری دهند.
این کارشناس گفت: دراین جوامع، ازدواج برای خانواده دختر به نوعی امتیاز اقتصادی نیز به حساب می آید و بررسی ها نشان می دهد که ازدواج دختران در سن کودکی در خانواده هایی که پدر معتاد، بیمار روانی، بیسواد یا کودک تک والد یا والد ناتنی داشته باشند و از لحاظ اقتصادی و اجتماعی در سطح پایینی باشند، بیشتر است.
زاهدی با بیان اینکه امروزقاچاق کودکان درقالب ازدواج گریبانگیر خانواده های فقیر است اظهارکرد: از دلایل دیگر بروز ازدواج اجباری و زودهنگام برای کودکان وجود عامل فشار و تهدید به مرگ است.
وی افزود: قتلهای ناموسی که درایران نیز رواج دارد برخاسته از همین رویکرد است، تمکین نکردن دختران و یا کوچک ترین تخطی از نظر مردان خانواده حتی اگر درسطح گمانه باشد منتهی به مرگ دختران می شود.
زاهدی گفت: ازدواج زود هنگام و بارداری زودرس دربین دختران 10 تا 14 سال پنج برابر بیش از زنان در سن 20 تا 24 سال تلفات جانی هم برای مادر و هم جنین به همراه دارد.
وی افزود: یکی دیگر ازپیامد های آسیب رسان ازدواج کودکان جدایی از خانواده و دوستان، از دست دادن آزادی تعامل با همسالان، مشارکت در فعالیتهای اجتماعی، کاهش فرصت های آموزشی، کار اجباری یا بردگی کودکان، استثمار جنسی، تجاری و خشونت علیه آنان است.
وی بیان کرد: به دلیل اینکه کودکان نمی توانند از رابطه جنسی جلوگیری کرده و برای استفاده از روش های پیشگیری تاکید کنند بنابراین در معرض مخاطرات بهداشتی نظیربارداری پیش از بلوغ سنی، انتقال عفونت های جنسی و به خصوص ویروس اچ آی وی (ایدز) قرار می گیرند.
زاهدی افزود: مطالعات نشان می دهد دخترانی که به صورت زودهنگام به ازدواج اجباری در زیر 18 تن داده اند، بیش تر به قبول خشونت خانگی و تنبیه از سوی شوهرانشان باور دارند و در اغلب موارد دختران عروس پس از ازدواج وارد خانواده شوهرشده واز سوی شوهر و خانواده او مورد استثمار و برده داری خانوادگی قرار می گیرند که منجر به طلاق و جدایی می شود.
وی بیان کرد: همچنین به دلیل بزرگسالی شوهران مخاطره بیوه شدن دختران عروس نیز بیشتر می شود و به همین دلیل این دختران از نظر ارتباط اجتماعی، فرهنگی و حقوق مالکیت، در معرض تبعیض و محرومیت مضاعفی قرار می گیرند.
زاهدی افزود: دختران و زنان ببیشترین قربانیان جدایی و طلاق های شایع دراین طیف و گروه سنی ازدواج هستند به دلیل همان فقر آموزش و مهارت، ادامه زیست برای خانواده هایی که سرپرستی این کودکان را بر عهده دارند، بسیار مشکل آفرین است از این روست که ازدواج زودهنگام و اجباری سبب ساز تحکیم و شیوع فقر و زنانه شدن آن است.
وی در باره سن مناسب ازدواج گفت: ازدواج چیزی نیست که بتوان برای آن قاعده کلی تعیین کرد و سن ازدواج در هر فردی متفاوت است ولی آنچه مشخص است، این که هر کدام از ما تغییراتی را در طول زمان داریم که بر اساس آمال، اهداف و خواسته های ما شکل می گیرد،درسن پایین، سرعت این تغییرات بالاتر و هر چه سن افزایش پیدا می کند، آمال و اهداف روند کاهشی دارند.
زاهدی افزود: در حقیقت زمانی که سرعت تغییر شخصیت، خلق و خو و آمال و اهداف کند شد و فرد به ثبات نسبی رسید، بهترین وقت ازدواج است ولی نمی توان سن مشخصی را برای ازدواج تعیین کرد.
وی تاکید کرد: هرچه سن عقلی فرد در زمان ازدواج پایین تر باشد، احتمال رفتار نابهنجار و خارج از چارچوب در او افزایش پیدا می کند طوریکه بررسی روی ازدواجهای شکست خورده نشان می دهد که بیشترین بی تعهدی و رفتار خارج از چارچوب درکسانی اتفاق افتاده که در زمان ازدواج زیر20سال سن داشته اند.
زاهدی با بیان اینکه کاهش اعتقادات افزایش انحراف را در پی دارد گفت: درگذشته میانگین تفاوت سنی را 3 تا 5 سال مطرح می کردند اما امروزنمی توان اختلاف سن را مرزبندی کرد چون میزان رشد عقلی و عاطفی افراد با هم متفاوت است.
وی با اشاره به اینکه تعداد ازدواجهای زودهنگام در جامعه افزایش یافته است افزود: ترس خانواده از افزایش سن دختران، روحیه مردسالاری در برخی از مردان که می خواهند پرورش شخصیت همرسان در اختیار خودشان باشد، گسترش ارتباط رسانه ای که باعث بلوغ زودرس و نیاز به ازدواج دختران در سن 13تا 14 سال می شود از جمله عوامل ازدواج زودهنگام است.
یک روانپزشک در باره ازدواج در سنین پایین گفت: دو معضل اصلی این گونه ازدواج ها ناباروری و نرسیدن به بلوغ فکری است.
دکتر زهرا موسوی افزود: هر فرد در دوران زندگی باید مراحل تکاملی خود را در کمال آرامش و آسایش به دور از استرس های محیطی طی کند.
وی با اشاره به مراحل تکاملی 6 تا 12 سال، 12 تا 20 سال و دیگر مراحل رشد انسان ادامه داد: سن ازدواج از 20 سالگی به بعد است و وقتی فرد قبل از این سن اقدام به ازدواج کند دچار بحران و شخصیت فرد دستخوش یک سری تغییرات نه چندان معقول می شود.
وی اظهارکرد: ازدواج در سن پایین باعث ایجاد استرس های مختلف و عملکردهای دفاعی متزلزل می شود و درنتیجه درتمام مراحل زندگی فرد ایجاد مشکل می کند.
وی گفت: تمام مراحل نوجوانی، جوانی، مادر و همسر شدن در یکدیگر تداخل ایجاد و شخصی که در سن پایین ازدواج می کند، نخواهد توانست هر یک از این مراحل را به شکل قابل قبولی طی کند و در هر مرحله احساس کمبود می کند.
وی گفت: با توجه به اینکه در ازدواج با سن پایین، فرد نمی تواند نیازهای دوران نوجوانی و جوانی خود را تامین کند، همیشه در حسرت گذشته خواهد ماند و رشد نکردن عملکردهای دفاعی سبب ایجاد مشکلات فراوان درکل زندگی فرد شده و در ایفای نقش های خود به عنوان همسر، مادر و دیگر نقش های اجتماعی دچار مشکل خواهد شد.
موسوی افزود: یکی دیگر از معضلاتی که در سنین پایین وجود دارد باروری است و طبق نظر کارشناسان علم روانپزشکی، مادران در این سن نمی توانند مراقبت کافی از نظر جسمانی، فیزیکی و عاطفی از کودکان خود انجام دهند.
کارشناس گروه بهداشت خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهرنیز گفت: سن باروری در یک خانم از 15 سالگی آغاز و تا 49 سالگی ادامه دارد .
حکیمه وحدتیان افزود: فاصله سنی 18 تا 35 سالگی مناسب برای فرزندآوری است و بهترین سن برای باروری 30-20 سالگی است.
وی بیان کرد: سقط جنین، احتمال تولد بچه نارس( تولد بچه قبل از پایان 9 ماه بارداری) یا بچه کم وزن(بچه ای که وزن او در هنگام تولد کمتر از 2500 گرم باشد) در بین مادرانی که سن آنان زیر 18 سال است ، شایع تر است.
این کارشناس گفت: با توجه به اینکه زنان در این گروه سنی هنوز در حال رشد قرار دارند،امکان دارد لگن آنها برای زایمان طبیعی مناسب نبوده و در نتیجه در رابطه با زایمان مشکلاتی برای آنها به وجود آید.
وی با تاکید براینکه مادر شدن آسان نیست یادآور شد: غریزه مادری از نظر فیزیولوژی نیازمند بدنی کامل و احساساتی بالغ است که مادر باید به آن برسد.
مدیردفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان معاونت فرهنگی دادگستری استان بوشهر نیز گفت: ازدواج دختران زیر سن 18 سال پیامدهای روحی، روانی و مشکلات اجتماعی زیادی را به دنبال دارد.
خیرالنساء رنجبر افزود: در دادگاههای خانواده بیشتر مراجعانی که دادخواست طلاق در دست دارند در رده سنی 22 تا 29 سال قرار دارند و بیشتر این افراد از جمله کسانی هستند که در سن پایین مبادرت به ازدواج کرده اند.
وی اضافه کرد: دخترانی که در سن زیر 18 سال ازدواج می کنند از تحصیل محروم می شوند و با داشتن فرزند تازه دیدشان نسبت به خود و محیط پیرامونشان تغییر می کند در این شرایط است که بنای ناسازگاری می گذارند.
رنجبر اظهار کرد: در این شرایط زوجین یا به صورت توافقی و یا زوجه به صورت یک طرفه درخواست طلاق می کند و بعد ازآن و برگشت به خانه پدر متوجه می شود که دیگر جایگاه اولیه خود را ندارد و سخت گیریها، مشکلات، نظارتها و کنترلها باعث می شود که دختر از خانه فرار و دچار مشکلات اخلاقی، اعتیاد و سایر معضلات اجتماعی دیگر می شود.
وی گفت: براساس قانون ازدواج دختران زیر 13سال و پسران زیر 15 سال باید با دستور دادگاه باشد و چون هیچ دفترخانه ای حق ثبت این ازدواج ها را ندارند به همین دلیل خانواده ها از دادگاه درخواست حکم رشد (به معنی اینکه فرزند بالغ شده و می تواند در امور خود تصمیم گیری کند) برای فرزندشان می کنند که بیشتر این اتفاق در روستاها حادث می شود.
این کارشناس افزود: ارائه درخواست حکم رشد از سوی خانواده ها را ناشی از فقر و بلوغ زود رس دختران (دخترانی که درشت و رشد بالایی دارند) عنوان کرد.
وی گفت: در زمان حاضر دسترسی کودکان به شبکه ها و فضای اجتماعی باعث بلوغ زودرس آنان بویژه در جمعیت دختران می شود.
رنجبر اظهارکرد: در قدیم ازدواج زودهنگام دختران علاوه بر سایر مشکلات اجتماعی برای حفظ آنان از آسیبهای جنسی اتفاق می افتاد ولی اکنون به دلیل وجود فضای مجازی و شبکه های اجتماعی که منجر به بلوغ زودرس دختران می شود برخی خانواده ها تن به این کار می دهند.
وی تاکید کرد: این کودکان ممکن است از لحاظ جنسی به بلوغ رسیده باشند ولی از لحاظ فکری و اجتماعی به بلوغ لازم نرسیده و تصمیم گیری منطقی و عقلی برای زندگی خود ندارند.
رنجبر بیان کرد: این کودکان در زندگی تابع احساساتی که ناشی از بلوغ زودرس است، هستند به همین دلیل این افراد بعد از قرار گرفتن در زندگی، بچه دار شدن و بالارفتن سن تازه متوجه اشتباه خود می شوند و به دنبال ناسازگاری ها بناچار در سن جوانی که باید در آغوش خانواده مشغول کسب علم، تجربه و فراگیری مهارتهای زندگی باشند وقت خود را در راهروهای دادگستری و دادگاه خانواده بگذرانند.
مدیرکل ثبت احوال استان بوشهر گفت: دراین استان میانگین سنی در زمان ازدواج برای زوج 28.6 و برای زوجه 23.8 است.
کیومرث صالحی نیا افزود: بیشترین ازدواج در مردان گروه سنی 25تا 29 سال و در زنان گروه سنی 20 تا 24 سال رخ داده است.
وی اضافه کرد: در سال گذشته هشت هزار و 290واقعه ازدواج در استان بوشهر به وقوع پیوست که نسبت به مدت مشابه سال قبل 5.27- کاهش داشته است و 78درصد از ازدواجها در مناطق شهری به ثبت رسیده است.
صالحی نیا ادامه داد: پارسال از بین افراد زیر 18 سال سهم مردان 291مورد و سهم زنان دو هزار و 384 مورد بوده است که بیشترین ازدواجهای 18 سال به پایین در شهرستان دشتستان با 140 مورد و پس از آن در شهرستان بوشهر با 106 واقعه به وقوع پیوسته است.
صالحی نیا اظهار کرد: شاخص نسبت ازدواج به طلاق در استان بوشهر 4.35درصد است به این معنا که در مقابل هر 4.35ازدواج یک طلاق به ثبت رسیده است.
وی گفت: در دو ماه اول امسال یکهزار و 744 واقعه ازدواج در استان بوشهر به ثبت رسیده و بیشترین واقعه ازدواج در شهرستان بوشهر به ثبت رسیده است.
معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان بوشهر گفت: خیلی از افرادی که طلاق می گیرند در سن پائین ازدواج کرده و در طول زندگی نتوانسته اند با مشکلات کنار بیایند.
حسین دهجان افزود: ازدواج در سن پائین از پایه مثبت و محکمی برخوردار نیست چون اگر یک ازدواج از پایه و اساس محکم باشد هیچ مساله ای آن را دچار گسست نمی کند.
وی با بیان اینکه گسترش فضای مجازی، ارتباط گسترده و رابطه های خارج از خانواده از جمله تهدیدهای زندگی امروزی است گفت: در شرایط کنونی نمی توان با تکنولوژی و پیشرفت مبارزه و یا آنها را از زندگی حذف کرد ولی باید با ارتقای مهارتهای زندگی بتوانیم پایه های ازدواجها را در جامعه محکم کرد تا دچار سستی نشوند.
دهجان با بیان اینکه اصالت یک ازدواج در فرهنگهای مختلف متفاوت است، اظهارکرد: دختر پسری که در خانواده ای با محبت و داشتن الگوهای مثبت بزرگ شده باشند کمتر دچار آسیب می شوند.
وی یادآور شد: امروز برخی از نوجوانان برای فرار از محیط خانواده تن به ازدواجهای ناپایدار می دهند که این نوع ازدواجها پس از مدتی به دلیل نداشتن اصالت و ریشه با مشکل روبه رو می شوند.
دهجان تاکید کرد: تکنولوژی حذف نمی شود ولی اگر در رابطه های خانوادگی صمیمیت، عاطفه، محبت و مدیریت وجود داشته باشد امکان یک انتخاب صحیح وجود دارد.
6047/6043/ 6045