تجدید حیات نقاشی در پایتخت صفویه/ رونمایی کتاب تاریخ نقاشی قزوین

خبرگزاری مهر- گروه استان ها: طی ۵۲ سالی که قزوین در عصر شاه طهماسب صفوی پادشاه مقتدر صفویه، پایتخت ایران بزرگ بود، مکاتب هنری و علمی متعددی در این شهر بالید و در سراسر ایران اشاعه یافت.

مکتب تعزیه، خطاطی، کلام، شعر، معماری  و نقاشی از جمله این مکاتب بودند که در روزگار صفویه در این شهر بالیدند و به بلوغ رسیدند با این حال با انتقال پایتخت به اصفهان، همه این مکاتب دستخوش زوال شدند و از این میان اما مکتب قزوین در نقاشی بسیار زودتر و بیشتر از سایر مکاتب این خطه، اسیر زوال شد.

مکتب قزوین جای خود را به مکتب اصفهان داد و از آن پس کمتر نقاشی در قواعد فنی این مکتب ترسیم شد، همین مسئله زمینه فراموشی مکتب قزوین را فراهم ساخت تا جایی که حتی در دوره معاصر نیز مکتب نقاشی قزوین برعکس مکاتب هرات، شیراز و اصفهان جایگاه چندانی در پژوهش های هنری کشور نداشت و تنها نام و نشانه های کلی از این مکتب در آثار هنری وجود داشت.

باتالیف کتاب«تاریخ نقاشی قزوین، از دوران صفویه تا اواخر قاجار» توسط پژوهشگر قزوینی«حسن یوسفی» یکی از مهم ترین خلاء های علمی هنرپژوهان و نیز قزوین پژوهان در این زمینه مرتفع شد.

تاریخ نقاشی قزوین تنها به مکتب قزوین نمی پردازد بلکه سیر این هنر را به صورت اجمالی و کلی طی چندین سده در این سامان ترسیم می کند.

این اثر غروب روز چهارشنبه به همت حوزه هنری و اداره کل کتابخانه های استان با حضور داود محمدی نماینده مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی، رئیس حوزه هنری، مدیر کل نهاد کتابخانه های قزوین، نویسنده کتاب و هنرمندان و علاقمندان در تالار قلم قزوین رونمایی شد.

تاریخ نقاشی افتخار قزوین است

علی هوشمند در ابتدای این مراسم گفت: هدف از برگزاری این رونمایی نگاهی است به کتاب تاریخ نقاشی قزوین و آشنایی با خدمات حسن یوسفی که بخشی از تاریخ نقاشی قزوین از دوره صفویه تا اواخر قاجار را با مداقه و مطالعه بخوبی تشریح کرده اند.

رئیس حوزه هنری قزوین ادامه داد: امیدوارم همگان از این اثر استفاده کنند و این کتاب جایگاه ممتاز خود را در میان آثار پژوهشی استان بیابد.

وی با اشاره به برگزیده شدن تاریخ نقاشی قزوین در دوسالانه تولیدات مراکز استان حوزه هنری بیان کرد: این اثر در این جشنواره درخشید و برهمین اساس جا دارد به دلیل این موفقیت به ایشان تبریک بگویم.

هوشمند با اشاره به برخورداری استان از سرمایه های درجه یک هنری و پژوهشی گفت: این اثر و همچنین هر یک از سایر آثاری که توسط پژوهشگران و هنرمندان این استان خلق می شود سرمایه استان است و به آنها افتخار می کنیم.

وی با اشاره به رسالت حوزه هنری استان در زمینه فعالیت های پژوهشی اظهار کرد: نگاه ویژه ای به مجموعه استان قزوین و هنرمندان این خطه وجود دارد برهمین اساس حوزه هنری کشور در سال ۹۵ حوزه هنری هر استان را بایلوت رشته ای خاص تعیین کرده است.

هوشمند افزود: در این بین افتخار بزرگی است که به علت برخورداری از نیروی های انسانی ارزشمند حوزه پژوهش و اندیشه ورزی برای قزوین در نظر گرفته شده است.

تاریخ نقاشی می تواند در بازسازی دولتخانه صفویه نقش بسیار مهمی داشته باشد

سید حسین میثمی در ادامه این مراسم گفت: افتخار بزرگی است که کتاب تاریخ نقاشی قزوین توسط انتشارات سوره مهر که نشری معتبر با چندین مقام برتر کشوری است به چاپ می رسد.

پژوهشگر هنر استان در رابطه با ساختار کتاب تاریخ نقاشی قزوین بیان کرد: این اثر از پیشگفتار، مقدمه، کلیات، هدف پژوهش و ۵ فصل تشکیل شده است که در هر فصل بخش های مجزا و متعددی دارد.

وی ادامه داد: مولف در فصل اول کتاب به بررسی تحولات تاریخی و سیاسی و اجتماعی قزوین پرداخته و در فصل دوم نیز تشکیلات کارگاهی مکتب خانه نقاشی قزوین مورد بررسی قرار گرفته است.

میثمی افزود: در فصل های سوم تا پنجم نیز مولفه های شکل گیری مکتب نقاشی قزوین و تجزیه و تحلیل آن طرح شده که از این میان فصل سوم کتاب در ۷ بخش از همه فصول مهم تر است.

پژوهشگر هنر استان گفت: مولف در فصل سوم کتاب یکی از هسته های مرکزی اثر را پایه گذاری کرده که همین ویژگی کتاب می تواند برای بسیاری از مخاطبان هنر به ویژه در قزوین سودمند و راهگشا باشد.

وی با اشاره به شناسایی بسیاری از نقاشان قزوین در فصل سوم کتاب اظهارکرد:نقاشی های دیواری و نقاشان آنها در دولت خانه صفوی یکی از بحث های مهم این فصل است چرا که پیش تر هیچ کتابی به صورت مشخص در مورد این موضوع توضیحات کاملی ارائه نکرده بود و برای اولین بار آقای یوسفی این اطلاعات را جمع کردند و ما امروز به پشتوانه این اثر می توانیم بگوییم هر اثر به کدام نقاش تعلق دارد.

میثمی بیان کرد: اخیرا موضوع ترمیم دولتخانه صفوی دوباره مطرح شده و اگر بخواهیم این بنا دوباره با اصالت تاریخی خود احیا شود قطعا ریزه کاری های بسیار مهمی وجود دارد که باید از آن ها آگاه بود و در رابطه با این موضوع کتاب تاریخ نقاشی آقای یوسفی می تواند بسیار کمک رسان باشد.

سه بار نسخه کتاب در چاپخانه مفقود شد

حسن یوسفی نیز در این مراسم در رابطه با فرایند شکل گیری این کتاب بیان کرد:درسال ۱۳۹۰ اولین ویراستاری کتاب انجام و قرار شد اثر بسرعت به تهران ارسال و بودجه آن در استان جذب شود.

مولف تاریخ نقاشی قزوین ادامه داد: به همین دلیل ویراستاری مختصری روی کتاب انجام شد چرا که واقعا فرصتی نبود و باید کتاب زودتر به تهران ارسال می شد اما زمانی که کتاب ارسال شد سه بار نسخه اصلی اثر در انتشارات سوره مهر به دلیل تراکم بالای کتاب های در انتظار چاپ، گم شد.

وی ادامه داد: این شرایط کماکان ادامه داشت تا اینکه یک سال پیش نسخه کتاب پیدا شد که در پی آن نشر اعلام کرد ویراستاری از سوی خود انتشارات انجام خواهد شد که در نهایت با چاپ این کتاب، اثر باب طبع بنده ویراستاری نشد.

یوسفی با اشاره به ظرفیت هنری و پژوهشی قزوین در حیطه های گوناگون اظهار کرد: ظرفیت قزوین در نقاشی بسیار وسیع و گسترده است و از سویی در سایر رشته های هنری و ادبی نیز ظرفیت هایی با همین کیفیت وجوددارد که امیدواریم این ظرفیت پیش ازآنکه ازدست ما خارج شود مود توجه پژوهشگران و علاقمندان قرار گیرد.

تشکیل میزگردی برای بررسی اختصاصی کتاب تاریخ نقاشی قزوین با حضور اسایتد و نویسنده کتاب از دیگر برنامه های این مراسم بود.

تاریخ نقاشی قزوین در ۳۷۶ صفحه مصور و مکتوب توسط انتشارات سوره مهر به همت حوزه هنری استان قزوین چاپ شده است.