«یادگار گاده ر» به موزه ایران باستان می‌رود/ اثری بر پایه اسطوره‌

قطب الدین صادقی پژوهشگر، مدرس، نویسنده و کارگردان تئاتر درباره اجرای یک اثر نمایشی در موزه ایران باستان به خبرنگار مهر گفت: به مناسبت روز جهانی موزه و میراث فرهنگی امروز صبح ۲۸ اردیبهشت ماه ساعت ۱۰ صبح نمایش آیینی «یادگار گاده ر» را در موزه ایران باستان به صحنه می برم. این اثر نمایشی بی کلام براساس حرکت و آواهای مقامی کهن به صحنه می رود.

وی افزود: این نمایش درباره سرنوشت و حوادثی است که برای قهرمانان و اساطیر منقوش بر جام زرین اتفاق افتاده است. همه بازیگران این نمایش بازیگران فرم هستند و کار همراه با موسیقی زنده و آواهای مقامی اجرا می شود. صحبت هایی نیز برای اجرای عمومی این نمایش صورت گرفته و احتمالا کار در فرهنگسرای نیاوران به صحنه می رود.

کارگردان «یادگار زریران» درباره تاریخچه شکل گیری این اثر نمایشی و تاثیری که از رخدادهای اساطیری و کهن گرفته است، توضیح داد: مانایی یكی از تمدن های پیش از حكومت ماد در دشت حاصلخیز اشنویه است كه رودخانه «گاده ر» آن را دو بخش تقسیم می كند. در دو سوی «گاده ر» نزدیک به بیست محوطه باستانی قرار دارد كه پایتخت ویران شده و سوخته مانایی ها یعنی محل كشف جام حسنلو یكی از آنها است.

صادقی یادآور شد: كاوشگران در ۱۹۵۸ در این پایتخت ویران جامی زرین یافتند كه بر آن شمایل هایی آیینی و رازگونه از ایزدان و پهلوانان اساطیری نقش بسته بود كه به رغم گسست ظاهری و پراكندگی نقوش، حاكی از مراحل ستیز حماسی- اسطوره ای كوماربی با فرزندش تشوب است. آ.گوئتزه در كتاب «متون باستانی خاور نزدیک تا عهد عتیق» از اسطوره كوماربی، بزرگ ایزدان یا خدای طوفان، سخن به میان می آورد كه وی به وقت هبوط به دریا، صاحب پسری می شود تشوب نام كه به هنگام زادن، زنان خوب و الهه های مادر بر بالینش حاضر می شوند.

وی ادامه داد: پدر سر آن دارد تا به فرزندش خدای طوفان جوان یورش آورد و او را چون موجودی میرنده پاره پاره كند تا جایگاه پیشین بزرگ ایزدی خود را باز پس گیرد پس به هیولای كوهستان «اولیكو می» و سه گرگ اش می سپارد تا او را بكشند. تشوب اما به یاری الهه ایشتر (آناهیتا) و ۲ ایزد همدم آسمانی خورشید شمش و ماه (سین)، هیولای كوهستان و پدر را از پای در می آورد. پایان نبرد، آغاز بارش بارانی بزرگ و فراگیر است.

کارگردان «عادل ها» و «افشین و بودلف هر دو مرده اند»، «سحوری» و «باغ شکرپاره» متذکر شد: مضمون روایی نمایش آیینی «یادگار گاده ر»، شرح جنگ و غارت و ویرانی تمدنی كهن، یا نشان دادن باورهای باستانی برای درخواست باران به عنوان نیاز اصلی و حیاتی جامعه یكجانشین در دوره انقلاب كشاورزی نیست بلكه بازآفرینی اسطوره همیشگی نبرد كهنه و نو در قالب جدل پدر و فرزند است كه پژوهشگران تا كنون هشتاد و سه مورد آن را در فرهنگ های گوناگون جهان گردآوری كرده و بر شمرده اند.

صادقی در پایان صحبت هایش اضافه کرد: در اینجا نیز قهرمان جوان نمایش به یاری آناهیتا، الهه باروری و آب و عشق و همكاری، ۲ ایزد ماه و خورشید (شب و روز=زمان) با قهرمان پیر به ستیز برمی خیزد و بر او چیره می شود تا زمان و زندگی، آب و گیاه و آینده و جوانی هرگز ایستایی نپذیرند.

نمایش «یادگار گاده ر» امروز سه شنبه ۲۸ اردیبهشت ماه ساعت ۱۰ صبح در آمفى تئاتر موزه ایران باستان واقع در خیابان سى تیر اجرا می شود.