پیش اجلاسیه نظریه «روش تحقیق در علوم فطری و نقد دیدگاه‏های رایج»

به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از روابط عمومی دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره، پیش اجلاسیه نظریه «روش تحقیق در علوم فطری و نقد دیدگاه‏های رایج» به همت معاونت پژوهشی  موسسه امام خمینی (ره) و دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی برگزار می گردد.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد ابوترابی که ارائه دهنده و سخنران این طرحنامه علمی می باشد در شرح مختصر نطریه خود با اشاره به بحث علم فطری در غرب اظهار داشت: در میان فلاسفه غرب، دکارت تا حدودی و جان لاک به روشنی و به تفصیل به روش تحقیق در امور فطری پرداخته است. جان لاک راه‏های تحقیق در علوم فطری را از دیگران نقل و آنها را نقد کرده و بر اساس آن به این باور رسیده است که راهی برای دست‏یابی به علوم فطری وجود ندارد و در واقع چیزی به نام علم فطری وجود ندارد. دکارت از دو راه «وضوح و تمایز» و «عدم امکان اکتساب» برای شناخت و اثبات علوم فطری بهره برده است اما در دیدگاه‏های این دو فیلسوف در این باره، جای مناقشاتی جدی وجود دارد

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: فیلسوفان مسلمان، به ویژه برخی فیلسوفان معاصر، چهار شیوه را برای اثبات علوم فطری یادآور شده‏اند این چهار شیوه عبارتند از: شهودی، عقلانی، تجربی – تاریخی و راه نقل.

وی افزود: بر اساس دیدگاه برگزیده در روش تحقیق در علوم فطری، برای اثبات یا نفی فطریات چهار گام اساسی باید برداشته شود. شناخت دقیق موضوع اولیه پایه بحث است و برای شناخت موضوع، گام اول مفهوم شناسی، گام دوم تعیین ویژگی‏های فطری و گام سوم بررسی تقسیم‏های علوم فطری است و در مرحله چهارم باید به بررسی راه‏های تحقیق براساس این امور پرداخت.

ابوترابی تصریح کرد: در مفهوم‏شناسی علم فطری معنای أخص فطری را پذیرفتیم، در گام دوم در دو ویژگی عمومی بودن و تغییرناپذیری تردیدهایی ایجاد کردیم و در گام سوم، سه تقسیم را از هم تفکیک نمودیم. در گام چهارم روش تحقیق در امور فطری را بر اساس مبانی فوق بیان کردیم.

وی خاطرنشان کرد: برای اثبات وجود یک امر فطری در نفس انسان، نخست باید با توجه به گام‏های قبل به اثبات وجود امری در نفس پرداخت که شأنیت فطری بودن را دارا باشد. سپس باید وجود شاخص‏های فطری بودن را – یعنی غیراکتسابی بودن، عمومی بودن و تغییرناپذیر بودن را – در آن امر نفسانی اثبات کرد و برای اثبات هریک از این ویژگی‏ها، نخست باید راه‏های ویژه اثبات هریک از این ویژگی‏ها را بیان کرد.

دکتر احمد ابواترابی افزود: هرچند عقل و شهود و نقل راه‏های خوبی برای اثبات همه امورند اما در روش تحقیق در امور فطری مهم این است که نشان دهیم، با توجه به ویژگی‏های گرایش‏ها و علوم فطری چگونه می‏توان از این راه‏ها به اثبات علم فطری پرداخت یعنی برای تطبیق این راه‏ها بر علوم فطری از چه روش‏های فرعی باید بهره برد، چه آنکه روش اثبات وجود با روش اثبات عمومی بودن با روش اثبات تغییرناپذیری متفاوت است و همچنین روش اثبات امور بالقوه با امور بالفعل نیز تفاوت دارد.

وی تأکید کرد: با توجه به این ویژگی‏ها، راه‏های اثبات و نفی امور فطری بررسی شده و نشان داده شده است که راه تجربی –تاریخی نیز راه یقینی نیست البته می‏تواند موجب حدس قوی به نتیجه باشد. 

گفتنی است در این نشست علمی آقایان دکتر محمد حسن قدردان قدرملکی، یارعلی کرد فیروزجایی و عسگری سلیمانی امیری به عنوان ناقدان و آقایان دکترمحمد رضایی، رضا برنجکار و محمد مهدی گرجیان به عنوان شورای داوران طرحنامه در این پیش اجلاسیه حضور خواهند داشت.