رشد كمي و كيفي علم در ايران، نويد قدرت نوظهور علمي

به گزارش ايرنا، 'محمدجواد دهقاني' سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ايرنا ضمن اعلام اين مطلب، با استناد به آمار به تشريح وضعيت فعلي علمي ايران به ويژه در بين كشورهاي اسلامي پرداخت و گفت كه مقالات پراستناد ايران در سال هاي اخير رشد قابل توجهي در سطح جهاني داشته است.
'مقالات پراستناد' به يك درصد مقالات برتر دنيا اطلاق مي شود و اين مقام دانشگاهي گفت كه ايران از كل مقالات پر استناد جهاني سهم 1.4 درصدي را به خود اختصاص داده است.
وي اعلام كرد كه جايگاه مقالات پراستناد ايران در سال 2005 ميلادي 14 بوده است كه اين رقم در سال 2015 به رقم 206 افزايش يافت كه رشد قابل توجهي محسوب مي شود.
سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام كه براي شركت در يك سمينار با حضور مقامات دانشگاهي ايران و مالزي در كوالالامپور بسر مي برد، گفت كه مستندات رشد كمي و كيفي علم در ايران را مي توان از چند بعد بررسي كرد و مرحله نخست استناد به پايگاه داده هاي علمي از قبيل 'آي.اس.آي'، 'اسكوپوس'، 'لايدن' و پايگاه استنادي علوم جهان اسلام است.
وي در ادامه به كميت توليد علم در ايران اشاره كرد و گفت كه از اين نظر تعداد مقالات منتشر شده ايران در مجلاتي كه توسط 'اسكوپوس' نمايه (ايندكس) شده اند در سال 2014 ميلادي 43 هزار و 360 مقاله بوده كه اين رقم در كل جهان دو ميليون و 837 هزار و 989 مقاله است.
دهقاني با استناد به اين ارقام، گفت: اگر تنها مجلات نمايه شده در 'اسكوپوس' را در نظر بگيريم سهم ايران در توليد علم جهاني در سال گذشته ميلادي 1.5 درصد است.
به گفته وي، ايران در حالي سهم 1.5 درصدي را در 'اسكوپوس' به خود اختصاص داده است كه اين رقم در سال 2000 تنها يك دهم درصد بود و نشان مي دهد ايران در اين دوره 15 ساله 150 درصد رشد توليد علمي داشته است.
آماري كه اين مقام علمي ايران ارائه كرد نشان مي دهد توليدات علمي سال هاي اخير كشورمان براساس مقالات منتشر شده در مجلات نمايه شده در اسكوپوس در سطح 16 جهان است كه در اين رتبه بندي، ايران بعد از هلند، اما قبل از كشورهايي همچون سوئيس و تركيه قرار دارد.
به گفته دهقاني، ايران در منطقه خاورميانه و كشورهاي اسلامي رتبه نخست توليد علم را دارد و در بين كشورهاي عضو غيرمتعهدها نيز پس از هند در جايگاه دوم قرار گرفته است.
سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام در ادامه به تشريح وضعيت انتشار مقالات پژوهشگران ايراني در مجلات 'آي.اس.آي' (علمي و پژوهشي) پرداخت و گفت: تعداد مقالات ايراني منتشر شده در اين مجلات در سال 2014 ميلادي حدود 32 هزار مقاله بود كه از مجموع مقالات منتشر شده جهاني سهم 1.38 درصدي كه رقم قابل توجهي است را به خود اختصاص داد.
وي در ادامه گفت كه ايران از نظر انتشار مقالات علمي و پژوهشي در جايگاه 20 جهاني قرار دارد و كشورهاي سوئد، هلند و تركيه از اين نظر پيش از ايران قرار گرفته اند.
دهقاني همچنين با استناد به آمار ارائه شده گفت كه ايران از نظر رشد توليدات علمي در سال هاي اخير رشد قابل توجهي داشته و در جايگاه چهارم جهاني قرار گرفته است.
رتبه ايران از نظر كمي در برخي از رشته ها در صدر برترين هاي جهاني است. به عنوان نمونه در رشته هايي مانند مهندسي شيمي كه علوم نوين هستند نيز كشورمان از نظر مقالات علمي و پژوهشي رتبه سوم جهاني را به خود اختصاص داده است. پژوهشگران ايران در رشته مكانيك رتبه پنجم، در فناوري نانو رتبه هفتم، در پليمر رتبه هشتم و در رياضي رتبه 11 را از آن خود كرده اند.
به گفته وي، تعداد مقالات ايراني ها كه در يك چهارم اول (كيو وان) منتشر شده است در سال 2010 ميلادي سه هزار و 374 مقاله بوده كه اين رقم در سال 2014 به شش هزار و 625 مقاله افزايش يافته كه نشان دهنده، رشد كيفيت توليد علمي ايران است.
مجلات 'كيو وان' به مجلاتي گفته مي شود كه در يك حوزه خاص، جز 25 درصد مجلات برتر دنيا باشند.
سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام در بخش ديگري از اين مصاحبه به نتايج رتبه بندي دانشگاه هاي ايران اشاره كرد و گفت كه براساس رتبه بندي 'كيو.اس'، رتبه دانشگاه صنعتي شريف و دانشگاه تهران به ترتيب بين 471 تا 480 و بين 551 تا 600 قرار دارد.
وي گفت كه براساس رتبه بندي 'تايمز هاير اجوكيشن' نيز 8 دانشگاه ايران در رتبه هاي برتر قرار دارند. دانشگاه هاي علم و صنعت و صنعتي شريف هر دو در رتبه بين 401 تا 500 قرار دارند. دانشگاه اميركبير، صنعتي اصفهان و علوم پزشكي تهران در رده بين 501 تا 600 هستند و دانشگاه هاي تهران، صنعتي خواجه نصير طوسي و شهيد بهشتي نيز در رتبه بين 601 تا 800 قرار گرفته اند.
پايگاه استنادي علوم جهان اسلام با هدف ايجاد يك مرجع به منظور داوري مقالات و مستنداتي كه توسط پژوهشگران جهان اسلام توليد مي شود، راه اندازي شد.
اين مساله در سازمان همكاري اسلامي مطرح و در نهايت طي نشستي در سال 1387 در باكو پايتخت جمهوري آذربايجان مقرر شد اين پايگاه استنادي با محوريت ايران تاسيس شود.
آساق**241**1611