سفر به شهرستان «درگز»خاستگاه سلسله اشکانیان

خبرگزاری مهر-گروه استان ها: گستره جغرافیایی شهرستان درگز از شمال به جمهوری ترکمنستان از جنوب به شهرستان های قوچان و چناران، از شرق به کلات نادری و از غرب به قوچان منتهی می شود.

درگز با وسعتی معادل ۴۳۰۹ کیلومتر مربع بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای چهار بخش چاپشلو، نوخندان ، لطف آباد و مرکزی است و از مهمترین ارتفاعات این ناحیه زرین کوه، کوران داغ در شمال و قره داغ در غرب و رشته کوه هزار مسجد در بخش جنوبی را می توان نام برد.

همچنین درونگر ، دربندی علیا و زنگلانلو در زمره مهمترین رودخانه های پر آب این شهرستان به شمار می آیند که به برکت بارندگی های مطلوب و اقلیم مناسب این ناحیه دارای جلگه های وسیع و دشت های حاصلخیز است .

پيشينه تاريخی

در متون کهن از منطقه درگز با عناوین نیسا، آپارتاگی  ایبورد و نساء خاوران و دارا نام برده شده که به اعتقاد صاحبنظران دارا مخفف داراگرد است.

آنچه مسلم است درگز خاستگاه و مکان پیدایی اصلی اشکانیان و جزیی از سرزمین پارتیان می باشد و از سویی کشفیات اخیر در بندیان از اهمیت درگز در عصر ساسانیان حکایت می کند .

محوطه تاريخي بنديان

از کشفیات منحصر به فرد باستان شناسی در شهرستان درگز منطقه ای ارزشمند موسوم به بندیان می باشد که در سه کیلومتری شمال شهر درگز در مجاورت تپه ای باستانی به نام یاریم اتپه واقع شده است.

آنچه پیرامون این تالار در این منطقه باستانی بر نمای دیوارها با ارتفاع حدود یک متر یا بیشتر مشاهده می شود نقوش نفیس گچ بری شده زیبایی است که معرف موضوعات مذهبی، بزم و شکار، جنگ و پیروزی بر دشمن، معرفی اشخاص و غیره است.

از دیگر محوطه های مکشوفه در این محوطه می توان به آتشدان و محراب، اتاقی مخصوص نامه ها و مرسوله ها و برج خاموشی اشاره کرد .

با کشف بنای برج خاموشی نظر محققان اروپایی در زمینه نحوه تدفین زرتشتیان به کلی تغییر کرد و  در حال حاضر محوطه تاریخی بندیان به همت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی به اولین سایت موزه باستان شناسی گردشگری ایران تبدیل شده است .

آرامگاه علامه شهرستانی

از مزار های معتبر شهرستان درگز بقعه ای منسوب به مدفن علامه شهرستانی واقع در ۲۰ کیلومتری غرب شهر درگز و ۴ کیلومتری روستای حضرت سلطان است.

شخصیت مدفون در این بنا ابوالفتح محمد بن ابوالقاسم عبدالکریم بن ابوبکر احمد شهرستانی از علمای شافعی اشعری بوده که به سال ۴۷۹ هجری در ناحیه ای به نام شهرستان متولد و در سال ۵۴۸ هجری دارفانی را وداع گفته است .

وی در علوم کلام و اصول، تفسیر و حدیث و فلسفه و ادب از نامداران عصر خود به شمار می رفت و رسائل و کتب بسیاری از خود برجای نهاده است . آرامگاه علامه شهرستانی مشتمل بر یک ایوان ، تالار انتهای ایوان، گنبدخانه یا بنای مرکزی چهارطاقی است که گنبدی کم خیز بر فراز آن قرار گرفته است، اسلوب و ویژگی های معماری این آرامگاه القاء کننده بناهای عصر ایلخانی است .

آرامگاه امامزاده ديباج

بقعه متبرک منسوب به امام زاده دیباج (ع) در بخش لطف آباد درگز و به فاصله ۵ کیلومتری روستای شیلگان، در کنار مرز مشترک ایران و ترکمنستان قرار گرفته است.

بنا به روایات این بنا مدفن محمد بن جعفر فرزند امام جعفر صادق ( ع) ششمین ستاره آسمان امامت و ولایت است. اعتقاد راسخ و ارادت به شخصیت مدفون در بقعه سبب ایجاد مامن و ماوایی در این مکان شده که عاشقان آن حضرت را همچون پروانه بر گرد شمع جلب کرده است.

آرامگاه امام زاده محمد دیباج (ع) در سال ۱۳۵۱ به سعی و اهتمام هیات امناء تجدید بنا شده است .

پارك ملي تندوره

این پارک در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی درگز واقع شده و به سبب داشتن گونه های نادر گیاهی و جانوری و مناظر کم نظیر طبیعی از حیث زیستگاه های منحصر به فرد جغرافیایی از اعتبار بین المللی ویژه ای برخوردار است.

تندوره منطقه ای است کوهستانی با صخره ها و تپه ماهورهای بسیار و دره های عمیق و شیب دار که پوشیده از گیاهان گوناگون بوده و یکی از بهترین زیستگاههای جانوران می باشد.

این پارک علاوه بر داشتن چشم اندازها و مناظر بی نهایت زیبا و استثنایی از نظر منابع حیات وحش نیز غنی است.

تندوره محل تداخل زندگی سه نژاد از قوچ و میش های اوریال یعنی اوریال ایران یا اوریال کوپه داغ، اوریال ماوراء خزر و بالاخره اوریال افغان می باشد و از مهمترین گونه های جانوری پارک تندوره می توان از کل و بز، پلنگ، گربه پالاس، گربه جنگلی، گراز یا خوک وحشی، گرگ، شغال، روباه، خرگوش، تشی، انواع پرندگان شکاری و غیره یاد کرد.

حمام جشن آباد

ابن بنا در روستای جشن آباد از توابع دهستان شهرستان و بخش نوخندان به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان درگز واقع شده است.

به استناد مدارک و شواهد موجود تاریخ احداث این حمام به دوران قاجاریه باز می گردد.

حمام جشن آباد به همت شخصی موسوم به حاج حیدر حیدری ساخته شده لیکن بعدها توسط اهالی روستا به صورت بنائی عام المنفعه خریداری گردیده است.

فضای گرم خانه ترکیبی از سه غرفه بزرگ ، یک غرفه کوچک ، خزینه آب و با پوشش زیبای گنبدی و نورگیری میانی است. در ساختمان این حمام از آجر ، ساروج ، آهک و سنگ استفاده شده است .

تفرجگاه امام قنبر

تفرجگاه امام قنبر در میان ارتفاعات الله اکبر و در نزدیکی روستای داغدار واقع شده است.

این تفرجگاه دارای چشم اندازها و مناظر زیبای طبیعی، درختان گوناگون بسیار و همچنین نهرها و رودخانه ای جاری است  اما مهمترین دلیل معروفیت تفرجگاه امام قنبر وجود چشمه های آب گرم معدنی است که از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

این چشمه ها دارای آب گرم معدنی با خواص موثر دارویی می باشند که در فصول مختلف سال مورد استفاده گردشگران و مردم محلی قرار می گیرد .

ييلاقات درگز

دره چرلاق در ۳۴ کیلومتری جنوب غربی شهر درگز، دره درونگر و دربادام در مسیر رودخانه درونگر، آبگرم معدنی در ۲۰ کیلومتری جنوب شهر درگز، زیارتگاه علی بلاغ در دامنه کوه های الله اکبر که به اعتقاد مردم محل عبور و مزار سپاهیان حضرت علی (ع) بوده است، مقبره علاء الدین تکش در روستای حضرت سلطان، تخت شاه و قره جنگل در شمال شهر درگز، چهل دختر در کنار شهر دستجرد قدیم دره زیبای رودخانه زنگلانلو   از جمله سایر تفرج گاه های این شهرستان است.