تجارت میلیونی اسپرم در ایران/ پول بیشتر اسپرم و تخمک خوشتیپ‌تر، نابغه‌تر، ورزشکارتر!

هر دو نفرشان دلشان بچه می خواهد اما مشکل از سینا است. چند سالی است که دوا و درمان کرده اند اما مشکل برطرف نشده است. مرد 34 ساله می گوید همسرم را خیلی دوست دارم و حاضر نیستم به خاطر بچه زندگی ام را از دست بدهم. چند روز قبل سیما همسرم مدعی شد با روش اهدای اسپرم می شود بچه دار شد اما من مخالفت کردم که اسپرم کسی دیگر باعث بچه دار شدن من شود. اصرارهای همسرم باعث شد تا من بالاخره تن به اینکار بدهم. طبق خبرهایی که در تلگرام خوانده بودم باید 20 میلیونی برای اسپرم پول می دادم اما وقتی به پژوشگاه رویان آمدم متوجه شدم که این کار رایگان است و اسپرمی که دریافت می کنیم اهدایی است.  

سینا و سارا یکی از دهها زوج ناباروری هستند که با خواندن خبر خرید و فروش اسپرم در شبکه های تلگرامی برای گرفتن اسپرم و انجام لقاح مصنوعی به پژو هشگاه رویان در برزگراه رسالت، خیابان بنی هاشم شمالی، کوی حافظ مراجعه کرده اند. اما آنها نیز وقتی متوجه می شوند که این کار رایگان بوده و فقط باید هزینه کارهای ابتدایی را پرداخت کنند شوکه می شوند.  

مهرداد 29 ساله که سه سال از ازدواجش می گذرد و هنوز بچه دار نشده است، می گوید: حاضرم برای اینکه بچه دار شوم تا 30 میلیون تومان هم خرج کنم.من شنیده ام اسپرمی که گرفته می شود هم فرق دارد و هرچه بیشتر پول بدهی اسپرم یک انسان خوشتیپ تری را می توانی به دست آوری.

هنوز یک ماه از انتشار خبر نمی گذرد، فروش اسپرم در مراکز درمان ناباروری با انتخاب اسپرم دلخواه، برخی ها از اهدای اسپرم 100 میلیونی یک ورزشکار و برخی دیگر از فروش اسپرم یک نابغه ریاضی به قیمت 20 میلیون تومان خبر می دهند.

پس از مراجعه به چند مرکز فعال در حوزه ناباروری در تهران و برخی شهرها همچون مشهد و اصفهان  با پدیده ای  به نام «مشاوره باروری بهینه» یا همان دلالی اسپرم مواجه شدیم.

در یکی از مراکز فروش اسپرم در مرکز شهر به افراد متمول  پیشنهاد استفاده از «اسپرم های وی.آی.پی » می شود. این مرکز ادعا می کند از گذشته با بعضی افراد سرشناس هنری، ورزشی و علمی قراردادهایی بسته و اسپرم هایی اخذ شده تا بنا بر لزوم و وجود شرایط مالی در زوج درخواست کننده، اهدای آنی  یا با پرداخت مبلغی گزاف تر، اهدای انفرادی شود.

     موارد مشابه در آمریکا و اروپا  
     
 

همین چند وقت پیش بود که در اقدامی مشابه  فروش داخلی اسپرم افراد شاخص، يک عکاس آمريکايي با  ايجاد يک وب سايت حراج اينترنتي تخمک دختران مدل به زوج‌های خواهان داشتن فرزندانی زيبارو و خوش‌ هيکل، مخالفت‌های زيادی را در ميان محافل پزشکی و مؤسسات اجتماعی برانگيخته بود. منتقدان با اشاره به قانونی بودن اين کار در قوانين فعلی ايالات متحده، معتقدند که اين رفتار غير اخلاقي، ناقض ارزش‌های انسانی و دستکاری در فرآيند آفرينش طبيعي يک انسان است.

با رشد نگراني‌ها و مشکلات خانوادگي زوج‌هاي نابارور، يکي از عکاسان با سابقه فعال در صنعت مد، تخمک‌هاي اهدايي دختران و زنان مدل را از طريق اينترنت به بالاترين قيمت پيشنهادي به فروش مي‌رساند. والدين خواهان داشتن فرزنداني زيبا نيز حاضر شدند تا صد و پنجاه هزار  دلار براي يک تخمک بپردازند. سيان تيپتون، سخنگوي انجمن آمريکايي «طب توليد مثل و ناباروري» در گفت وگو با نيويورک تايمز، با هشدار نسبت به شکل‌گيري چنين بازاري گفته بود: «ما با يک رفتار غير اخلاقي روبه‌رو هستيم».
     
 

شرایط اهدای اسپرم

دکتر عنایت الله ایزدی، متخصص کلیه و مجاری ادراری در ارتباط با شرایط اهدای اسپرم، معتقد است: سن اهدا کننده گان بهتر است کمتر از30 سال که می تواند فرد مجرد یا متاهل باشد. اما وی در زمینه  قدرت باروری اهدا کننده اسپرم، می گوید: باید خوب یا عالی باشد (ضعیف یا متوسط نباشد) و متذکر می شود که تشخیص «قدرت باروری» با انجام آزمایش اسپرم، تشخیص است. وی فاقد هر گونه بیماری ارثی (مثل تالاسمی) یا واگیردار (مثل ایدز، هپاتیت و...) بودن را هم از شرایط مهم اهدا کننده می داند و یادآور می شود که تمام موارد مذکور، «با آزمایش خون معلوم می شوند».

دکتر ایزدی برخی دیگر از شرایط را رضایت آگاهانه اهداء کننده (که در جلسه مشاوره ارزیابی می شود)، دارا بودن تناسب اندام و ضریب هوشی بالاتر از میانگین جامعه، طبیعی بودن از نظر روحی - روانی و اجتماعی و همچنین فقدان وجود بیماری ژنتیک نظیر منگولیسم و... در فامیل این فرد می داند.

دلالی سودآور

ایزدی در باب روش متعارف و قانونی این فرایند پزشکی، می گوید: به اهدا کننده اسپرم هیچگونه اطلاعی در مورد زوج گیرنده اسپرم داده نمی شود. تنها نکته ای که اهدا کننده می داند، اینست که می داند نطفه اش برای زوجی عقیم و ناشناس مورد استفاده قرار می گیرد.

وی تاکید دارد: با دریافت اسپرم اهدائی، پنجاه درصد خصوصیات ارثی نوزاد به مادر و 50% دیگر به شخص اهداء کننده میرود و به همین خاطر، سعی می شود اهداء کننده شبیه شوهر انتخاب شود تا فرزند با والدین شباهت پیدا  کند و تعلق خاطر بیشتری نسبت به فرزند در خانواده ایجاد شود.  در صورتیکه از جنین اهدائی استفاده شود، با وجود اینکه حنین در رحم گیرنده رشد می کند، تمام خصوصیات ارثی بچه به صاحبان اسپرم و همینطور تخمک می رود، هزینه گرفتن اسپرم اهدائی نیز بسیار کمتر از جنین اهدائی است.

     40درصد از مشكلات ناباروري مربوط به مردان، 40درصد مربوط به زنان و 10درصد مربوط به هر دو است. 10درصد از زوج ها نيز عامل ناباروري مشخص نيست. در اين زوج ها هر دو نفر با توجه به انجام آزمايش هاي موجود مشكلي ندارند ولي به علل نامشخصي بچه دار نمي شوند. طي دو دهه اخير گام هاي بلندي در رابطه با تشخيص و درمان ناباروري برداشته شده است و حدود 65 درصد از زوج هاي نابارور، با استفاده از روش هاي موجود صاحب فرزند شده اند.
 

از این رو، استفاده از روش هایی همچون تلقيح مصنوعى، رحم اجاره ای یا یهره گیری از اسپرم دیگران مورد توجه در موارد غیرقابل درمان دارویی است و به همین خاطر مکان هایی به نام بانک اسپرم؛ موسسه یا سازمانی که اقدام به جمع آوری و نگهداری اسپرم انسان از اهداکنندگان کرده و آن را در اختیار زنانی که به هر دلیل برای بارداری نیاز به آن دارد، قرار می‌دهد.

به این اسپرم ها، اسپرم اهدایی و به فرایند انتقال آن به رحم یک زن، لقاح مصنوعی گفته می‌شود. از نظر پزشکی هم تفاوتی میان بارداری از طریق اسپرم اهدایی و بارداری طبیعی که از انتقال اسپرم شریک جنسی به رحم زن و یا مقاربت جنسی ایجاد می شود، وجود ندارد. این بانک ها می تواند به بخشی از آن افراد نابارور کمک کند.

مقاومت فرهنگی در انجام لقاح مصنوعی و اهدای اسپرم

در همین رابطه دکتر رضا سامانی دبیر کمیته اخلاق پزشکی پژوهشکده رویان گفت: به این شیوه، باروری از طریق شخص سوم (Third-party reproduction) گفته می شود که به چهار صورت  اهدای اسپرم، اهدای تخمک، اهدای جنین و رحم جایگزین یا همان بارداری جایگزین که از میان آنها تنها روش که در کشور ما قانونی انجام می شود، گفته می شود.  اهدای جنین مصوب سال 82 و ابلاغیه آئین نامه اجرایی آن در سال 84 تصویب و در مراکز درمانی انجام ان مجاز است.  

به گفته وی ،برای سه روش دیگر، هنوز قانونی در کشورمان وجود ندارد و گاهی برخی مواردی که انجام می شود، مبتنی بر اصل 167 قانون اساسی است که تصریح می کند «قاضي موظف است كوشش كند حكم هر دعوا را در قوانين مدونه بيابد و اگر نيابد با استناد به منابع معتبر اسلامي يا فتاواي معتبر،‏ حكم قضيه را صادر نمايد و نمي تواند به بهانه‌ي سكوت يا نقص يا اجمال يا تعارض قوانين مدونه،‏ از رسيدگي به دعوا و صدور حكم امتناع ورزد»؛ لذا برخی به صورت محدود، با در دست داشتن فتاوای مرجع تقلید خود، حکم انجام و مجوز پزشکی یکی از آن سه مورد را دریافت می کنند.

     
عضو هیات علمی پژوهشگاه  رویان و دکترای تخصصی اخلاق پزشکی بر این باور است که همچنان در کشور ما مقاومت های فرهنگی زیادی در ایجاد لقاح مصنوعی به ویژه از طریق اهدای اسپرم وجود دارد؛ از این رو، بسیاری از مباحث حاشیه ای همچون فروش چند ده میلیونی آنها، بیشتر به ناآگاهی یا وجود مقاصد خاص شبیه است تا برشی از یک واقعیت که به صورت خبری نشر یافته باشد؛ از همین منظر تا هنگامی که ساختارهای قانونی و فرهنگی همچین موضوعی ایجاد نشده، نباید با بیان مطالب نادقیق امور پرارزشی همچون «اهدا» را بی ارزش کنیم.  

دکتر سامانی با اشاره به موارد مشابه این موضوع در برخی کشورهای دیگر گفت: در اروپا موضوع اهدای اسپرم  یا تخمک با چارچوب های شدید اخلاقی و قانونی روبرو است که افراد اهداکننده یا پذیرنده به موجب آن، نمی توانند از هویت یکدیگر مطلع شوند یا در این بین مبالغ سنگینی رد و بدل شود اما همزمان شاهدیم که در برخی دیگر کشورها همچون ایالات متحده امریکا، اینچهارچوب ها قرار داده نشده و با توجه به نگاه بازار آزاد به این موضوع به هیچ وجه مسائل اخلاقی و انسانی آن مهم نبوده و بیشتر وجه اقتصادی آن مهم است.

دلالان به دنبال تجارتی پرسود و بی دردسر

به گفته دکترعلیرضا حسنی (حقوقدان)، آنچنان كه از اصطلاح «اهدا» برمي آيد، دادن و گرفتن بايد رایگان و غيرمعوض باشد. مبناي اين قاعده، آن است كه جسم انسان و فراورده هاي آن اصولا نبايد كالا و مال تلقي شود و مورد داد و ستداقتصادي قرارگيرد.  وی تأکید دارد: بي نام بودن نيز از شرايط ا هدا است، يعني نام دهنده و گيرنده بايد مجهول باشد؛ نه اهدا كننده مي تواند هويت دريافت كننده را  بشناسد و نه دريافت كننده باید بداند از چه کسی اسپرم دریافت می کند. در نهایت می توان چنین برآورد کرد که به رغم وجود خرید و فروش موردی در این حوزه اما به موجب غیر قطعی و غیر قانونی بودن آن چه در ابتدا و چه  در طول فرایند، بسیاری از حواشی پیش آمده در این تجارت جدی و بی دردرسر، هیاهوی مافیای دلالان برای جا انداختن آن در بعد روانی و ایجاد زمینه سازی های پنهان اجتماعی است.
 
     
به گزارش میزان، در همین حال در کشور ما نیز عده ای با قبح زدایی نادرست از موضوع علمی اهدای اسپرم و رایگان بودن این موضوع به دنبال ایجاد مراکز  داد و ستد اسپرم با مبالغ سنگین هستند. این افراد که با راه اندازی دفاتری در شمال و مرکز تهران به دنبال کسب درامدهای هنگفت از یک کار رایگان با حداقل هزینه هستند برای جذب زوج های جوان و پر کردن جیبشان از اهدای اسپرم آقای بازیگر، اهدای تخمک خانم ورزشکار یا فروش اسپرم یک فوتبالیست با قیمت 100 میلیون تومان خبر می دهند.

فروش اسپرم وی. آی. پی  در شمال تهران  

به سختی  شماره مرکز فروش اسپرم در خیابان دزاشیب را پیدا می کنم. چندباری باید تماس بگیری تا منشی وقت جواب دادن پیدا کند. خودم را خواهان اسپرم معرفی می کنم. می گوید اسپرم ها مختلف استهم در رده های سنی و هم شخصیت اجتماعی و اخلاقی، به گفته او تاکنون 30 نفر با این مرکز همکاری کرده و فرزندشان نیز به دنیا آمده است. وقتی ادعا می کنم وضع مالی خوبی دارم می گوید برای شما اسپرم وی.آی. پی دارم.این اسپرم متعلق به یک مدل مشهور است که  تبلیغ یک برند خاص لباس را انجام می دهد. قیمت این اسپرم 15 میلیون تومان است. اگر این را نخواستید می توانید از آلبوم عکس ما دیدن کنید و اسپرم قیافه دلخواه خود که عمدتا جوانان 23 تا 30 ساله هستند را انتخاب و پس از حضور در مرکز و انعقاد قرارداد دریافت کننده شوید.

     
     فاجعه ژنتیکی با خرید و فروش اسپرم  
     
 

پروفسور حسین باهر در رابطه با تب خرید و فروش اسپرم در کشور می گوید: جدای از مشکلات بسیاری که همچنان در حوزه تولد جنین های دارای منشا غیر مشترک از پدر، مادر یا محل رشد وجود دارد، برخی آسیب ها هم به مرور پدیدار شده از جمله بروز بازارهای ویژه عرضه این اجزای انسانی به ویژه در شکل بازار سیاه و دلالی رشد کرده اند.

وی توضیح داد: با ورود مباحث تجاری به بحث هایی همچون فروش اسپرم، جنین و...اصالت موضوع از حوزه «اهدا» خارج و جنبه انسانی و نیات موجود در آن که بسیار با اهمیت نیز هست، تبدیل به اغراضی صرفا مادی می شود که این مسئله بسیار خطرناک است چرا که وجه انسانی را کاملا پاک و در حد خرید و فروش اشیا پایین آورده و بعدها زمینه فجایعی ژنتیکی را نیز پایه گذاری می کند. در این حال او بر این باور است که پرداخت سریع و بدون ایجاد زیرساخت های فرهنگی به این قبیل مسائل، موجب تشدید آشفتگی هایی روحی و ورفتاری بین برخی از اقشار جامعه می شود که در آینده می تواند بحران زا باشد.

پروفسور باهر در پایان تأکید می کند که لحاظ نکردن فرایندهای فرهنگی در تبادلات انسانی به ویژه اموری که به تولید مثل، ژنتیک و...ارتباط مستقیم دارند و تنها نگاهی اقتصادی به آنها داشتن، می تواند سرآغاز نابسامانی غیر قابل جبران در آینده جامعه و بشر باشد.

به نظر می رسد می توان به راحتی با مراجعه به مراکز معتبر درمان ناباروری علاوه بر درمان قطعی در صورت نیاز به اسپرم بدون هیچگونه مشکلی و رایگان ان را دریافت کرد. حال عده ای با رنگ و لعاب دادن به موضوعی کاملا علمی و نام بردن از بازیگران، ورزشکاران و افراد سرشناس جامعه قصد دارند در این آشفته بازار با سو استفاده میلیون ها تومان به راحتی به جیب بزنند.

۴۷۴۷