گفتگوی خبرآنلاین با غلامرضا حیدری/ ممانعت از رشد فرهنگ‌های غیرفارس‌زبان انسجام ملی را تهدید می‌کند

میثم قهوه‌چیان -  فرهنگ هر جامعه ای نشانگر باورها و ارزش های آن جامعه بوده و هرگونه اصلاح و ترقی در آن جامعه بدون شناخت فرهنگ، اندیشه و آداب و سنن آن ممکن نخواهد بود. در این خصوص با دکتر غلامرضا حیدری، نماینده دوره دوم و سوم مجلس شورای اسلامی و استاد دانشگاه به گفتگو نشستیم. ایشان معتقد است در رفتار تخصصی در زمینه هنر باید از تشکل‌های هنری استفاده کرد و نقطه نظرات را گرفت و باید مرجع تصمیمات در حوزه فرهنگ و هنر تشکل‌های مدنی موجود در این زمینه باشد. 

فرهنگ ایران و اسلامی چه خصوصیات و مولفات بارزی دارد؟

اگر بخواهیم در این فرصت کوتاه به صورت فشرده نسبتا عمیق به مساله فرهنگ و هنر بپردازیم باید بگوییم که ایران تاریخی چندین هزار ساله دارد و فرهنگ نیز در طول تاریخ نهادینه شده است و در نتیجه عناصر فرهنگی ما به عناصر پیش و پس از اسلام تقسیم خواهند شد. هر چند در خاستگاه اسلام، فرهنگ یهود غالب بود و متون تاریخ این را گواهی می دهد ولی با آمدن اسلام یک سری ویژگی‌ها به فرهنگ ایرانی اضافه شده و ترکیبی شده است و در این خصوص تحقیقات زیادی انجام و مورد به مورد کار شده است که کدام یک از این عناصر وجه غالب دارد. آنچه می‌تواند مدبرانه باشد صیانت از فرهنگ ایرانی است.

آیا می‌توان گفت با توجه به تکثر فرهنگ ایرانی صلح یکی از عناصر آن است؟

آنچه که از زمان کوروش و دوران باستان برای ما به یادگار مانده است همین صلح‌دوستی، همزیستی مسالمت آمیز و رعایت حقوق دیگران که اکنون به عنوان حقوق بشر مطرح و پذیرش اقوام مختلف با مذاهب و عقاید گوناگون است. منتهی ایران ما به خاطر منطقه سوق الجیشی که دارد هموراه در معرض تاخت و تاز بوده است و پس از حکومت یک خاندان و طی یک مدت زمان کوتاه یا بلند سلسله ای دیگر می‌آمده و هر سلسله پادشاهی می آمده خود را مطلق می دید و حیات و زندگی مخالفان در خطر می‌افتاد و این یک واقعیتی است که روی فرهنگ ایرانی تاثیر گذاشته و ایرانی همیشه خود را در معرض خطر می دید و از این رو نوعی مصاحله‌جویی نیز در فرهنگ ایرانی وجود دارد.

ایران را موزائیک فرهنگ‌ها می دانند، آیا این تنوع فرهنگی در سیاستگذاری ها مورد توجه بوده است؟

من در عین حال که معتقدم که زبان رسمی کشور که فارسی است باید حفظ و گسترش بیاید، که امری طبیعی و وظیفه‌ای ملی است ولی اگر بخواهیم مانع رشد فرهنگ‌های دیگر در داخل این کشور شویم موجبات اصطکاک و استهلاک انرژی خواهیم شد و این رفتار کینه ایجاد خواهد کرد و ممکن است به عداوت بیانجامد که پسندیده نیست. جلوگیری از ترویج فرهنگ دیگر اقوام در کشور هزینه خواهد داشت و انسجام و وحدت ملی را دچار خدشته خواهد کرد و امنیت ملی را آسیب‌پذیر خواهد ساخت و در نتیجه هنر در این است که باید با سعه صدر و ذهنیت بازی با فرهنگ‌های دیگر رفتار شود و همه فرهنگ‌ها به صورت مسالمت‌آمیز در کنار هم زندگی کنند. به هند توجه کنید که کشور خدایان است و در عین حال دموکراتیک‌‎ترین کشور جهان هم خوانده می شود. وضعیت هند حکایت از نوعی بلوغ دارد که این روحیه در ایران هم باید به وجود بیاید.

در حوزه مدیریت هنری آیا قائل به سپردن امور به خود هنرمندان و اصناف مربوط هستید؟

من به صورت کلی به نقش تشکل‌های صنفی قائلم و تشکل‌های صنفی از ضروری‌ترین زیرساخت‌ها برای تقویت نهاد‌های مدنی است و این تشکل‌های از بازوان تخصصی احزاب است که فعالیت‌آزادانه آن‌ها از آرزوهای ماست. هر وقت احزاب بخواهند ورود تخصصی به موضوعی بکنند، باید از طریق تشکل‌های صنفی باشد. البته با این دید مثبت باید نگاه کرد حال ممکن است نوعی انحصار بعدا به وجود بیاید و اینکه همه اعضا مشارکت داشته باشد باید مورد دقت باشد.
برای جلوگیری از حمله به کنسرت‌ها و دخالت‌های گروه‌های خودسر و نهادهای فراقانونی در عرضه آثار هنری چه فکر کرده‌اید؟
متاسفانه در جمهوری اسلامی عزیز ما این یکی از آفات بزرگ است و از سال‌های دور این‌ها راه افتاد و این موضوع به سایر جریان‌ها نیز سرایت کرده است. برای برخورد ریشه‌ای با این جریان باید تصمیم‌گیری حکومتی و حاکمیتی بشود و امیدوارم هر چه زودتر چاره اندیشی شود.

در خصوص ضرورت عمل تخصصی در حوزه فرهنگ و هنر چه فکر می‌کنید؟

عملکرد غیر تخصصی در حوزه فرهنگ و هنر آسیب زا است لذا باید از متخصصان در عرصه فرهنگ و هنر در این امور استفاده کنیم. عاقلانه این است که در حوزه‌های مختلف از صاحب‌نظران در زمینه خود استفاده شود. ما الان اگر بخواهیم در حوزه برق، نفت و گاز صحبت کنیم باید از متخصصینی استفاده کنیم که ویژگی‌های خاصی داشته باشند. در هر زمینه‌ای باید مدیران با تجربه دعوت شوند و فلسفه وجود مرکز پژوهش‌های مجلس هم در تصمیم گیری نمایندگان پارلمان هم همین است. در رفتار تخصصی در زمینه هنر باید از تشکل‌های هنری استفاده کرد و نقطه نظرات را گرفت و باید مرجع تصمیمات در حوزه فرهنگ و هنر تشکل‌های مدنی موجود در این زمینه باشد.

/6262