شناسایی محوطه‌های تاریخی 9 هزارساله در «سرپل ذهاب»

سرپرست هیات باستان شناسی بررسی محدوده اجرای طرح گرمسیری در سرپل ذهاب از شناسایی محوطه‌های تاریخی 9 هزارساله در سرپل ذهاب و تخریب 3 مورد از آنها بر اثر عبور کانال آب خبر داد.

به گزارش ایسنا، سجاد علی بیگی - باستان شناس - هدف از اجرای بررسی باستان‌شناختی محدوده اجرای طرح گرمسیری را بررسی و شناسایی مکان‌های باستانی منطقه و ثبت و ضبط دقیق آنها برای جلوگیری از تخریب و به حداقل رساندن آسیب‌های احتمالی در اجرای پروژه‌ی گرمسیری و در نهایت گردآوری اطلاعاتی برای انجام مطالعات روشمند در آینده اعلام کرد.

او گفت: کهن‌ترین آثار شناسائی شده در پژوهش‌های پیشین در منطقه‌ی سرپل ذهاب بقایای استقرار دوره‌ی پارینه سنگی میانی است که از کاوش کوتاه مدت سال 1961 فرانک هول و کنت فلنری در غار «کل داود» در ابتدای گذرگاه ورود به دشت سرپل (قلعه شاهین) به دست آمده است (Hole 1962) که بیش از 40 هزار سال قدمت دارد.

به گفته وی، در بررسی‌های خانم کرماجانی نیز محوطه‌های مختلفی از دوره‌ی نوسنگی تا امروز شناسائی شده که حاکی از تداوم زندگی انسان حداقل از 6500 پیش از میلاد تا کنون است.

این باستان شناس با اشاره به شروع بررسی‌های باستان شناسی از اواخر دی ماه سال جاری افزود: با توجه به اهمیت منطقه و ضرورت انجام بررسی‌های دقیق، بررسی‌های فشرده‌ای به انجام رسید و مسیر خطوط لوله و کانال‌های آبیاری به دقت مورد بازدید قرار گرفت. علاوه بر بازدید و بررسی مسیر لوله و کانال، بررسی در دشت قلعه «شاهین» تاکنون منجر به شناسائی 50 محوطه‌ی باستانی از دوره‌ی نوسنگی میانی به بعد شده که متاسفانه سه مورد از آنها یعنی تپه «دماغ سفید» در مجاورت روستائی به همین نام در شرق دشت ذهاب، محوطه‌ی بی‌نام با کد 037 در جنوب غرب شهر سرپل ذهاب و دامنه‌ی غار «تپانی» که توسط «فیلیپ اسمیت» گمانه زنی شده است به واسطه‌ی عبور کانال تخریب شده است.

او تاکید کرد: مشکل دیگر اجرای طرح گرمسیری در جنوب شهر سرپل ذهاب، تغییر مسیر بدون اطلاع سامانه‌ی کانال کشی است که در بازدید مشخص شد این اقدام بدون اطلاع قبلی به سازمان میراث فرهنگی صورت گرفته است.

این باستان‌شناس همچنین اظهار داشت :به طور کلی محوطه‌های شناسایی شده حاکی از وجود استقرارهایی از هزار‌ه‌ی هفتم پیش از میلاد تا دوره‌ی اسلامی است که نشان می‌دهد منطقه‌ی «سرپل ذهاب» حداقل از هزاره‌ی هفتم قبل از میلاد تاکنون دارای استقرار بوده است.

او بیان کرد: با توجه به انجام بررسی‌های صورت گرفته تا کنون، ضروری است که در برخی از محوطه‌ها کاوش و گمانه‌زنی‌هایی با هدف تعیین عرصه و حریم و شناخت دوره‌های استقراری به انجام برسد.

وی در ادامه گفت: به رغم اهمیت و قابلیت‌های بسیار چشمگیر مناطق غربی استان کرمانشاه اطلاعات باستان شناختی ما در این مناطق محدود به چند بنا و اثر تک افتاده و مجموعه باستان شناختی مانند «قلعه یزدگرد» و «تاق گرا» است. همچنین نقوش برجسته‌ی سلطنتی هزاره‌های دوم قبل از میلاد گوردخمه‌ی دکان داود و نقوش برجسته و کتیبه‌های دوره‌ی اشکانی اطلاعات مهم و ارزشمندی در اختیار ما قرار داده است.

علی بیگی افزود: با این حال این مکان‌ها و محوطه‌های ارزشمند به اضافه‌ی قلعه گبری، اتاق فرهاد و زیج منیژه ساختارها و آثار مشهود در منطقه هستند و از سایر مکان‌ها و محوطه‌ها چون گورستان‌ها، محوطه‌های استقرار کوچک و بزرگ دوره‌های مختلف، محوطه‌های دوره‌ی پارینه سنگی و سایر آثار و بقایای کمتر مشهود در منطقه اطلاع چندانی در دست نیست.

به گفته این باستان شناس این محدوده از گذشته تاکنون مورد توجه مستشرقین، پژوهشگران و باستان شناسانی مانند «سر هنری راولینسون»، «اوژن فلندن» و «پاسکال کُست»، «ارنست هرتسفلد»، «رومن گیرشمن»، «لوئی واندنبرگ»، «فرانک هول» و «کنت فلنری»، «سعید گنجوی»، «مسعود گلزاری»، «ناصر نوروززاده چگینی»، «شهین کرماجانی»، «یوسف مرادی» و «عباس رضائی‌نیا قرار گرفته و هر یک اطلاعات مهمی از باستان‌شناسی این مناطق در اختیار قرار داده‌اند.

او افزود: پس از انقلاب اسلامی بررسی و شناسائی منطقه در دو فصل در سال 1384 و 1385 به سرپرستی خانم شهین کرماجانی به انجام رسیده و پیش از پژوهش‌های میدانی او نیز بررسی‌های جسته و گریخته‌ای توسط اداره کل باستان شناسی و مرکز باستان شناسی به سرپرستی زنده یاد سعید گنجوی به انجام رسیده است.

این باستان شناس تاکید کرد: با این حال به نظر می‌رسد که با توجه به ماهیت بررسی‌های عمومی که در چند دهه گذشته در منطقه انجام شده است، بررسی و شناسائی دقیق تر منطقه با هدف کشف همه‌ی شواهد و بقایای باستان‌شناسی که در چشم انداز منطقه پراکنده و قابل مشاهده هستند، پیش از انجام هرگونه طرح عمرانی و توسعه‌ای ضروری است.

او گفت: محدوده‌ی اجرای بررسی و شناسائی پروژه‌ی گرمسیری در شبکه‌های 10- 4 شامل دشت‌های ذهاب، قلعه شاهین، بشیوه و پاتاق در شهرستان سرپل ذهاب و نواحی شمال و شمال شرق شهرستان قصر شیرین است که شامل حدود 60 هزار هکتار از اراضی قابل کشاورزی این مناطق را در بر می گیرد.

انتهای پیام