آنچه زنان از مجلس شورای اسلامی مطالبه می‌کنند

نقش زنان در مجلس از ابتدا تاکنون و خواسته ها و مطالباتشان از مجلس شورای اسلامی در میزگرد "انتخابات، خوزستان و نقش زنان" با حضور سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بررسی شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان، در آغاز این میزگرد، سیده فرانک موسوی، سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان در پاسخ به این سؤال که نقش زنان در مجلس از ابتدا تاکنون چگونه بوده است، اظهار کرد: باوجود موج جهانی که در بدنه قدرت کشورها در مورد افزایش حضور زنان در ساختارهای اجرایی، قضایی و مجلس‌های قانون‌گذاری و همچنین جایگاه‌های سیاسی و اجتماعی وجود دارد، کشور ایران از نظر میزان مشارکت زنان، فاصله بسیاری با میانگین جهانی دارد؛ به ‌صورتی که میزان مشارکت سیاسی زنان کشور، به‌ویژه در مجلس شورای اسلامی کمتر از 5 درصد است و از حدود 290 نماینده مجلس، تنها 9 زن در مجلس به‌عنوان نماینده حضور دارند.

وی افزود: در زمان‌های مختلف این درصد و رقم کاهش و افزایش داشته است. به هر حال در مجلس پنجم، ششم، هفتم و مجالس پیش و پس از آن نیز طیف‌های سیاسی خاصی بر مجلس حاکم بوده است.

سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان با اشاره به تاثیرگذاری حضور زنان در مجلس گفت: زنانی که در هر دوره در مجلس حضور پیدا کردند، برای این‌که بتوانند در زمینه حوزه زنان و خانواده، مصوبات و تصمیم‌گیری‌هایی داشته باشند، باید اکثریت آرا را جذب می‌کردند.

وی ادامه داد: حضور و مشارکت زنان در سیاست موجب مدیریت بهتر امور سیاسی می‌شود. همچنین در انتخابات آینده زنان حدود 11 درصد از جامعه کاندیداتوری را تشکیل می‌دهند که این میزان رشد یافته و با وجود محدود بودن این رشد، روند رو به رشد است و جای امیدواری دارد و فرآیندهای سیاسی امید را در جامعه زنان ایجاد می‌کند.

چرایی حضور زنان در مشارکت‌های سیاسی

موسوی با اشاره به این‌که چرا زنان باید در مشارکت‌های سیاسی حضور داشته باشند، عنوان کرد: حضور و مشارکت سیاسی زنان دستاوردهایی دارد. زنان تشکیل‌دهنده نیمی از جمعیت کشور را هستند و مادران در زمان‌های مختلف از جمله پیروزی انقلاب اسلامی، راهپیمایی‌ها، پشتیبانی، پشت‌صحنه جنگ و همچنین فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز حضور فعال داشته‌اند. زنان برای انتخابات قوه قانون‌گذاری حضور پیدا می‌کنند و پای صندوق‌های رای می‌روند ولی متاسفانه آمار و حضور بسیار کمی در آن قوه دارند.

پیامدهای حضور زنان در تصمیم‌گیری‌های سیاسی

وی ادامه داد: حضور زنان در مرکز تصمیم‌گیری سیاسی کشور پیامدهای بسیار خوبی دارد و به علت تلطیف رفتارها و واکنش‌های سیاسی زنان، می‌تواند در آرامش کلان کشوری تاثیرگذار باشد. همچنین حضور زنان با توجه به علاقه آنان به فعالیت اجتماعی و نیز استعدادی که در این زمینه دارند، استفاده بهتر از منابع اجتماعی برای تحقق اهداف رشد و توسعه رفاه عمومی، بهبود شرایط کلی کشور و کاهش رفتارهای خشونت‌آمیز، می‌تواند تاثیر چشمگیری داشته باشد.

سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان افزود: متاسفانه زنان سهم ناچیزی از سیاست دارند و تجربه نشان می‌دهد که حضور زنان به دلیل نگرش و عواطف مادرانه آن‌ها، موجب می‌شود تا فعالیت‌ها عمومی و به نفع عموم انجام شود.

موسوی گفت: انتظار داریم زمینه حضور زنان فراهم شود و احزاب و جریان‌های سیاسی نیز با افزایش سهم زنان در فهرست‌های انتخاباتی خود و تمرکز در فرآیند تبلیغات آن کمک کنند که جامعه به سوی کاندیداتوری زن هدایت و منجر به بیشتر شدن مشارکت زنان در تصمیم‌گیری‌های کلان کشوری شود.

نقش نمایندگان زن در مجلس

دکتر الهه موالی‌زاده، مشاور استاندار خوزستان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز در این نشست در پاسخ به این سوال که نقش نمایندگان زن در مجلس چگونه بوده است، اظهار کرد: یکی از اهداف حضرت امام‌خمینی(ره) در شکل‌گیری انقلاب اسلامی، تغییر روش و منش و نگاه به زندگی بود و یکی از آثار بسیار مثبت آن، موضوع زنان بود.

وی افزود: حضرت امام‌خمینی(ره) در بحث زنان با تحجر و الگوهای غربی جنگیدند و انقلاب اسلامی الگوی جدیدی از زنان خانه‌دار و زن شاغل را معرفی کرد که تا پیش از این تنها دو الگوی زن مدل غربی و زن درون پستو و محروم از همه امتیازات وجود داشت.

نقش تعیین‌کننده دولت در رفع محرومیت‌های زنان

در ادامه موسوی با اشاره به نقش تعیین‌کننده دولت در رفع محرومیت‌های زنان بیان کرد: دولت به چند دلیل از جمله دسترسی به منابع و امکاناتی که در اختیار دارد، تاثیر بر ذهنیت و نگرش افراد، ایجاد فرصت‌های شغلی برابر آموزشی، بهداشتی، سلامت، اشتغال، تصمیم‌گیری و در دیگر حوزه‌های گوناگون می‌تواند در رفع محرومیت‌های زنان و ایجاد فرصت‌های برابر نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.

سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان در پاسخ به این سوال که افزایش کرسی‌های زنان در مجلس چه تأثیری بر وضعیت معیشتی، اشتغال و زندگی زنان دارد، اظهار کرد: با افزایش آمار زنان تاثیرگذار و توانمند در مجلس، قدرت دفاع از حق ‌و حقوق زنان نیز افزایش خواهد یافت و افزایش زنان می‌تواند بر سایر نمایندگان مجلس نیز تاثیرگذار باشد.

وی ادامه داد: اکنون آمار پایین حضور زنان موجب می‌شود، زنانی که در مجلس حضور دارند با تلاش، حزب و نگرش سیاسی غالب بر مجلس را با خود همسو کرده تا بتوانند برای زنان و حوزه‌های زنان تصمیم‌گیری‌هایی در مجلس داشته باشند.

موسوی افزود: هنگامی که حضور زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی به حداقل 30 درصد برسد، در زمینه زنان و حوزه خانواده، بیشتر می‌توان در تصمیمات کشور تاثیرگذار بود و با غالب شدن نگاه معطوف به عدالت جنسیتی و با توجه به این‌که زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، امیدوار هستیم زنان حق بهره‌مندی از آموزش، اشتغال، فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را داشته باشند و این حضور چشمگیر تاثیرگذاری زنان را در تصمیمات آتی مجلس شورای اسلامی تقویت خواهد کرد.

ریشه‌یابی عدم حضور زنان در فعالیت‌های سیاسی

وی در پاسخ به سوالی درباره ریشه‌یابی عدم حضور زنان در فعالیت‌های سیاسی و علت حضور کم‌رنگ آنان عنوان کرد: شاید زنان هنوز کاملا به باور زمینه حضور هرچه بیشتر خود نرسیده‌اند ولی اکنون حضور 11 درصدی زنان به عنوان کاندیدا نشان می‌دهد زنان در مسیر رسیدن به این باور هستند که حضور آن‌ها در نهایت به باور و انتخاب شدن آنان ختم خواهد شد.

موسوی گفت: ممکن است لازم باشد دولت نیز تبعیض مثبتی را به نفع زنان قائل شود و شرایطی برای معرفی و توانمندی بیشتر زنان کاندیدا فراهم کند. همچنین جریان‌های سیاسی نیز می‌توانند به معرفی زنان و هدایت باور جامعه به سمت‌وسویی کمک کنند که زنان توانمند نیز می‌توانند در عرصه‌های قانون‌گذاری تاثیرگذار باشند.

سرپرست اداره کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان ادامه داد: باید با تلاش همه وضعیت از حالت رکود خارج شود و به مرحله رشد و حضور سیاسی زنان برسد. اکنون نیز فعالیت‌های مفیدی در این راستا انجام شده است ازجمله اینکه در دولت یازدهم شاهد حضور 3 و 5 درصدی زنان بوده‌ایم، اکنون حضور زنان به 11 درصد رسیده است و امیدوارم هستیم که در تجدیدنظر شورای نگهبان نیز به آمار کاندیدای زنان افزوده شود.

پردازش الگوی جدید بیشترین تاثیر را در زندگی زنان ایجاد کرده است

در ادامه موالی‌زاده اظهار کرد: پردازش الگوی جدید بیشترین نمود خود را در زندگی زنان ایرانی ایجاد کرده است و این‌که اکنون درباره نقش زنان در یک نهاد تصمیم‌گیری صحبت می‌شود، نشان از این است که زن، امام و حرف وی را فهمیده و بستر جامعه نیز برای حضور زنان فهمیده، باز شده است.

مشاور استاندار خوزستان عنوان کرد: زنان کشور در هر زمینه‌ای که وارد عرصه فعالیت شدند تا اوج موفقیت رسیده‌اند. اکنون زنان با آمار 68 درصدی حضور در دانشگاه‌ها، میدان‌های ورزش و مسابقات، در زمینه زنان قضات و در زمینه دیگری، عالمانه، آگاهانه و متعهد به اخلاق اسلامی وارد شده‌اند.

با انجام چه اقداماتی زمینه حضور زنان فراهم می‌شود؟

همچنین موسوی در پاسخ به این سوال ‌که با انجام چه اقداماتی زمینه حضور زنان فراهم می‌شود، اظهار کرد: زنان، خود می‌توانند بسیار تاثیرگذار باشند و به این باور برسند که نمایندگان خود را پشتیبانی کنند و به کاندیدای زن اصلح رای داده و زنان را انتخاب کنند. اگر چه در بسیاری از موارد به زنان اطمینان شده و وارد عرصه‌ها شده‌اند ولی باید اعتماد به جامعه زنان توانمند به این دلیل که زنان نیمی از توانمندی‌های جامعه هستند، فرهنگ‌سازی شود.

وی در پاسخ به این‌که لازم است چه زمینه‌هایی برای باور زنان فراهم شود، گفت: این موضوع راه یک‌ماهه و یک‌ساله نیست و زمینه فرهنگی دارد. اکنون در برنامه‌های توسعه، کشوری توسعه‌یافته است که شاهد حضور چشمگیر زنان باشد. در واقع حضور زنان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی است و این امر به مقدمات فرهنگی نیاز دارد.

موسوی ادامه داد: باید برای دانشجویان و دانش‌آموزان دختر در مقطع متوسطه در کشور در زمینه اعتماد به نفس و توانمندسازی آنان تلاش شود و هر آنچه برای توانمندسازی مردان استفاده شده، برای زنان نیز به کار گرفته شود. به این صورت که برای اقشار مختلف زنان، مهارت‌ها و آموزش‌های لازم انجام شود و به دلیل اینکه بخشی از مهارت‌ها ذاتی و بخش دیگر اکتسابی است، آموزش‌های لازم را جهت مشارکت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و نیز اعتماد به نفس، در سنین دانش‌آموزی و دانشجویی، جهت توانمندسازی دختران و زنان آغاز کرد.

سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان افزود: همه این موارد در سنین پایین کودکی در برنامه‌های آموزش ‌و‌ پرورش و آموزش عالی انجام می‌شود. از طرف دیگر باید این بستر در جامعه فراهم شود که دولت‌مردان و جریان‌های سیاسی برای حضور زنان کمک کنند که خوشبختانه این بستر فراهم شده و رو به رشد ولی محدود است.

موسوی گفت: حضور چشمگیر دختران در آزمون‌های علمی و پذیرفته‌شدگان 60 درصدی آزمون‌های کنکوری نشان از توان علمی و قابلیت‌های دختران کشور دارد ولی باید توجه کرد فرصتی که اکنون برای حضور زنان فراهم است، به آسیب تبدیل نشود. در این صورت هنگامی که دختران توانمندی لازم را پیدا کنند ولی زمینه حضور آنان در اجتماع فراهم نشود، موجب سرخوردگی، عدم شادابی و افسردگی آنان می‌شود که این موضوع قطعا در خانواده‌های آتی، جامعه و در توسعه پایدار خانواده‌ها نقش چشمگیری خواهد داشت.

وی ادامه داد: بنابراین باید از همه ظرفیت‌ها برای حضور بیشتر زنان در سال‌های آینده استفاده شود و در این زمینه نیز جای امیدواری است ولی این فرایند باید هر چه سریع‌تر انجام شود.

موسوی در پاسخ به این‌که آیا اکنون درصد حضور زنان در مجلس مطلوب است، اظهار کرد: اکنون حضور زنان در مجلس به نظر قانع‌کننده و منطقی نیست و تعداد زنان توانمند در مجلس باید حداقل 30 درصد در این دوره از انتخابات را به خود اختصاص دهد. هنگامی که حضور و تعداد زنان کم باشد، باید با تلاش مضاعف سیستم حاکم بر مجلس را با خود موافق کنند و زمانی که زنان در تصمیم‌گیری حق رای داشته باشند، شاید با نگاه عدالت جنسیتی، تصمیمات به عدالت نزدیک‌تر باشد.

وی ادامه داد: به این دلیل که حضور زنان در مجلس، هنگامی که برای زنان تصمیم‌گیری می‌شود، موجب خواهد شد که آنان مشکلات زنان را از دید زنانه خود بیان و مطرح کنند و این موضوع یک دید باز به نمایندگان مجلس برای تصمیم‌گیری متناسب و صحیح با منزلت زنان خواهد داد.

انتخابات فقط مردانه نیست

سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان در پاسخ به این‌که جامعه تا چه میزان پذیرای نمایندگان زن است، عنوان کرد: نباید به مجلس نگاه مردسالارانه داشت زیرا که انتخاب و انتخابات مردانه نیست. در هیچ جای جهان نیز گفته نشده است که کارهایی تنها مختص مردان و دیگری مختص زنان است و در هیچ‌یک از قانون‌هایی که تصویب می‌شود، اعتبارات مردان و زنان از یکدیگر مجزا نشده است.

وی ادامه داد: مهم این است که زنان بتوانند از دست‌آوردهای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، سهم داشته باشند چرا که زنان در فرآیندهای موجود در جامعه و سوابق از زمان به پیروزی رسیدن انقلاب اسلامی و جبهه و جنگ بسیار تاثیرگذار بوده و هستند.

جامعه در پذیرش توانمندی‌های زنان در وضعیت خوبی قرار دارد

در ادامه این میزگرد؛ موالی‌زاده گفت: یکی از نهادهایی که اخیرا در مورد آن صحبت می‌شود، بحث زن و مجلس است. کاملا معتقد هستم که زنان باید در جامعه و قوه مقننه حضور داشته باشند ولی با سهم قائل شدن برای این موضوع مخالف هستم.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: اکنون که درباره حضور 30 درصدی نمایندگان زن در مجلس صحبت می‌شود، این موضوع در این دوره از انتخابات مجلس اتفاق نخواهد افتاد ولی ممکن است که در 3 سال آینده حضور 30 درصدی زنان به 60 درصد برسد چرا که اکنون جامعه در قبول و پذیرش توانمندی‌های زنان در وضعیت خوبی قرار دارد.

وی بیان کرد: در موضوع حضور زنان در مجلس زمانی باید درباره کلیت مجلس، مطالبات زنان و گاهی نیز درباره تاثیر حضور زنان صحبت شود و معتقد هستم که بر خلاف کشورهای غربی، زنان کشور ما هیچ‌گونه تعارضی با جامعه مردان جز در پذیرش مسئولیت‌های اداری، اجرایی و مدیریتی ندارند و طبیعی است که هر چیزی باید بر اساس فطرت و واقعیت اتفاق افتد.

موالی‌زاده گفت: واقعیت این است که باید دید تاثیر هر قانونی که در جامعه مدون می‌شود تا چه اندازه در زندگی واقعی و جاری مردم تاثیر دارد. اهل تقنین خود می‌گویند اگر قانونی روایی اجتماعی نداشته باشد از اعتبار ساقط است.

وی عنوان کرد: این‌که زنان چه تاثیری می‌توانند در مجلس داشته باشند، هر کسی، زن یا مرد، اگر با علم، تخصص و تعهد وارد مجلس شود، می‌توانند در همه زمینه‌ها تاثیرگذار باشد؛ و ما نیز خواهان حضور زنان فرهیخته و توانا در مجلس هستیم.

مشاور استاندار خوزستان افزود: توانایی زنان در موضوع تخصصی اجتهاد و خیلی از بحث‌های تخصصی دیگر تایید شده است. در نتیجه وظیفه زنان نیز حمایت کردن از هر زن متخصص و توانایی است که در مجلس تاثیر‌گذار باشد.

وی با اشاره به مواردی که لازم است نمایندگان زن در مجلس پیگیری کنند، اظهار کرد: در موضوع‌های مختلف، مسائل مختلفی در بحث زنان مطرح است. از جمله موضوعاتی که جامعه تقنین باید نسبت به آن بیشتر حساس باشد، موضوع حضانت زنان است. همچنین بیمه زنان خانه‌دار یکی از موضوعات بسیار مهم است که می‌تواند در آرامش زندگی تاثیرگذار باشد.

موالی‌زاده افزود: موضوعات حقیقی و حقوقی زنان در مسائل اجتماعی و خانوادگی در اولویت هستند که باید به آن‌ها پرداخته شود و همچنین موضوع اجازه سفر برای زنان نیز از مباحثی است که زنان بحث‌هایی پیرامون آن دارند.

وی ادامه داد: در محیط‌های اداری نیز زنان مباحث جدی دارند. اگرچه در قانون اساسی و یا قانون کار زن و مرد یکسان دیده می‌شوند، ولی در مسائل جاری موجود از جمله حق کارانه، اضافه‌کاری، استخدام و بسیاری از امتیازاتی که در ادارات طبق قانون کار تعریف شده، یکسان پرداخت نمی‌شوند و این موضوع یک واقعیت اجتماعی است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: درست است که خداوند در خلقت دو جنس را مطرح کرده است ولی در حق و حقوق انسانی و در همه جا تساوی حقوق زنان و مردان مطرح شده است. به جز در بحث خانواده که قرآن، "قوامون" را مطرح کرده و آن نیز براساس یک اصل و هدف و وحدت مدیریت است و اگر درست جاری شود و براساس توافقات باشد، هیچ‌گونه احساس برتری مشاهده نخواهد شد.

نمایندگان زن باید چه مسائلی را در مجلس پیگیری کنند؟

موسوی نیز در ادامه با اشاره به این‌که نمایندگان زن باید چه مسائلی را در مجلس پیگیری کنند، اظهار کرد: موضوعاتی که زنان باید دنبال کنند به حق و حقوق آنان در جامعه مربوط است و در تکمیل صحبت‌های دکتر موالی‌زاده در بحث بیمه زنان خانه‌دار، تنظیم سند ملی زن و خانواده، بهبود شرایط کاری مادران شاغل، مرخصی‌ها و شرایط دورکاری زنان را می‌توان فراهم کرد.

وی ادامه داد: زنان نیز باید همانند مردان مهارت‌های اجتماعی را کسب کنند و آموزش‌های لازم به آنان داده شود تا زنان در تعیین سرنوشت‌های سیاسی و اجتماعی خود تاثیرگذار باشند و اختیارات دینی، فکری، حق مشارکت و انتخاب بیشتری داشته باشند.

موسوی افزود: حق تصرف در اموال و حقوق خانوادگی زنان نیز از جمله مواردی است که باید در مجلس به آن پرداخته شود و قطعا با حضور چشمگیر نمایندگان زن، نگاه توام با ظرافت و دقت زنانه نیز بیشتر خواهد شد و نمایندگان زن بهتر می‌توانند در رفع مشکلات جامعه زنان کمک کنند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا زنانی که در دوران دفاع مقدس فعال بودند، وارد مجلس نشدند، بیان کرد: چند نکته که باید به آن توجه کرد این است که زمینه حضور زنان در مجلس باید تسهیل شود. جامعه باید حضور زنان در عرصه تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری را باور کند و زنان نیز درباره توان خود به باور برسند.

سرپرست اداره‌کل امور بانوان و خانواده استانداری خوزستان ادامه داد: همیشه شاهد حضور حداکثری زنان در فعالیت‌های سیاسی بوده‌ایم. همچنین زنان در انتخابات مجلس حضور پیدا می‌کنند ولی در انتخاب شدن به عنوان عضوی از قوه مقننه نقش و سهمی ندارند و در این شرایط، همه باید تلاش کنند که زنان بتوانند حضور داشته باشند.

ضرورت ایجاد سازوکارهای کسب رای بر اساس تعقل، توانایی و شایسته‌سالاری

موالی‌زاده نیز در ادامه بحث عنوان کرد: به عقیده من علت عدم حضور زنان در انتخابات مجلس، جو ناسالم و نادرستی است که در انتخابات مجلس در شهرهای خوزستان حاکم است و در این شرایط یک زن حاضر نیست به دلیل شان خانواده و زن بودن خود وارد این زد و بندها شود و گاه مسائل ناشایستی را تحمل کند.

وی افزود: همه جامعه و همچنین زنان به توانمند بودن خود پی برده‌اند ولی تا زمانی که جو انتخاباتی اصلاح نشود و سازوکارهای کسب رای بر اساس تعقل، توانایی و شایسته‌سالاری نباشد، قطعا حضور زنان همچنان کم‌رنگ خواهد بود.

موالی‌زاده گفت: متاسفانه برخی تصور می‌کنند که با پشتوانه قومیت و خانواده خود می‌تواند رای بیاورند ولی آیا این کار براساس شایسته‌سالاری و سنجش توانایی‌هاست؟! طبیعی است که در چنین شرایطی زنان از حضور اجتناب می‌کنند نه این‌که خود را در این بخش ناتوان ببینند.

انتهای پیام