گره از کار "صلح" باز می‌شود؟

تصمیم ایران برای بازگشت به بازارهای گاز و کسب سهم بیشتر در این بازار پس از لغو تحریم‌ها رنگ و بوی جدی‌تری گفته و وارد مرحله عملیاتی شده‌است، با این حال اگرچه صحبت از ازافزایش صادرات گاز به مشتریان قدیمی و انعقاد قراردادهای جدید گازی مطرح است، ممکن است قرارداد گازی ایران-پاکستان نیز پس از گذشت سال‌ها از بلاتکلیفی خارج شود.

به گزارش خبرنگار ایسنا، قرارداد گازی میان ایران و پاکستان باقی‌مانده از طرحی است که زمانی قرار بود "خط لوله صلح" باشد، قرادادی که توافق‌نامه اولیه آن با پاکستان در سال 1995 به امضا رسید و سپس در سال 1999 هند نیز به این توافق مشترک گازی پیوست. این قرارداد در 2004 مورد بازبینی قرار گرفت و جزئیات آن روشن شد، اما پنج سال بعد هند با بهانه‌هایی در مورد امنیت و قیمت معاهده نسبت به آن سرد شده و از تعهد سه جانبه کناره‌گری کرد.

در سپتامبر 2012 عملیات اجرایی معاهده آغاز شده و روسای جمهور وقت دو کشور توافق کردند در این زمینه همکاری داشته باشند، بر اساس این همکاری پیش‌بینی شده بود که پاکستان نیز خط لوله خود را طی 22 ماه تا مرز ایران بکشد. بر اساس این معاهده گازی قرار شد با شروع عملیات لوله‌گذاری تا سال 1393صادرات گاز از طریق خط لوله به کراچی آغاز شود. این قرارداد 25 ساله ایران را متعهد می‌کند که صادرات گاز در روز از حجم 14 میلیون متر مکعب را آغاز کرده و آن را در دو فاز به 21 و 30 میلیون متر مکعب افزایش دهد.

اما عملیات اجرایی خط لوله از سوی پاکستانی‌ها مدام متوقف می‌شد و از سوی مسئولان این کار در پاکستان اطلاعات ضد و نقیضی در مورد میزان پیشرفت پروژه ارائه می‌شد، در همین حین فشارهای ایالات متحده و عربستان، پاکستان را از خرید گاز از همسایه‌اش دلسرد کرده و با وجود هزینه‌های بیشتر و لزوم گذر خط لوله از افغانستان به سمت خرید گاز از ترکمنستان سوق می‌داد.

کارشکنی‌ها و عدم آغاز عملیات اجرایی خط لوله از سوی پاکستان در حالی اتفاق می‌افتد، که ایران از سال 2011 کار خط لوله خود را به اتمام رسانده بود و به اسلام آباد فرصت داده بود تا پایان 2014 آن‌ها نیز عملیات خط لوله را تکمیل کنند و یا در غیر این صورت روزانه تا تکمیل عملیات جریمه‌ای یک میلیون دلاری را روزانه به ایران بپردازند.

پاکستان اما همچنان در مورد تعهدات قرادادی خود سکوت کرده و با تکیه بر تحریم‌های ایران و نبود سرمایه‌گذار در پاکستان برای اجرای عملیات، خرید گاز از ایران را به تعویق می‌انداخت تا جایی که از سوی وزیر نفت ایران بحث امکان فسخ قرارداد مطرح شد.

اما ایران مصمم بود که پس از برداشته شدن تحریم‌ها که روز به روز به آن نزدیک‌تر می‌شد، بازگشت خود را به بازارهای گازی بین‌الملل با فروش گاز به همسایگان کلید بزند و بنابراین مدیر عامل شرکت ملی گاز با تاکید براینکه ایران عملیات لوله‌گذاری خود را تا مرز پاکستان به اتمام رسانده و آماده فروش گاز است، می‌گوید تصمیمی برای جریمه پاکستان ندارد و البته در صورت ادعای خسارت نیز پاکستان احتمالا توان پرداخت نخواهد داشت.

موضوع پایبندی ایران به قراردادی که از سوی پاکستان نادیده گرفته می‌شود، موضوعی است که علاوه بر وزیر و معاونش، مدیر عامل شرکت ملی صادرات گاز نیز به آن اشاره دارد و می‌گوید ایران علاقه‌ای به ورود به مباحث مربوط به جریمه با همسایگان ندارد.

از سوی دیگر، احتمال سرما‌یه‌گذاری چین در خط لوله ایران و پاکستان موضوعی است که اخیرا مطرح شده، اما هنوز اقدامی درباره آن صورت نگرفته است؛ با این حال وزیر نفت و منابع طبیعی این کشور می‌گوید که اگرچه تحریم‌های ایران در کار خط لوله بین این دو کشور تعویق ایجاد کرده بود اما طی 6 ماه عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد و در پایان 2017 نیز تکمیل می‌شود.

گاز صادراتی به پاکستان از پارس جنوبی تامین خواهد شد، به این ترتیب که قرار است بخشی از گازی که از فازهای 17 و18 این دو واحد تولید می‌شود، به پاکستان و هندوستان صادر شود و البته خط لوله مورد نیاز آن نیز تا لب مرز ایران کشیده شده است.

با برداشته شدن تحریم‌ها رقابت گازی ایران و سایر کشورها به خصوص ترکمنستان که برنامه مشابهی برای صادرات گاز به افغانستان، پاکستان و از آنجا به هند دارد، جدی‌تر می‌شود و البته ایران برای به دست آوردن بازار منطقه‌ای خود باید سریعتر از رقبا اقدام کند.

انتهای پیام