گلیم هنر دستی سه هزار ساله چهارمحالی‌ها/ رتبه دوم تولید در کشور

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: استان چهارمحال و بختیاری صنایع‌دستی مختلفی دارد که مهم‌ترین آنها فرش، گلیم، انواع بافت‌ها، قفل، پارچه متقال، محصولات نمدی و... است.

صنایع‌دستی این استان بر اساس نیاز مردمان این دیار در گذشته ایجاد شده است که در این میان بافت‌ها مهم‌ترین صنایع‌دستی استان چهارمحال و بختیاری را شامل می‌شوند.

فرش بختیاری و گلیم یکی از مهم‌ترین صنایع‌دستی این استان به شمار می‌رود که شهرت جهانی دارد و مردم اکثر کشورهای غربی ازجمله آلمان با صنایع‌دستی این استان آشنایی کامل دارند.

سابقه تولید گلیم در استان چهارمحال و بختیاری سه هزار سال است و این صنعت دستی از قدمت بسیاری بالایی برخوردار است.

گلیم نوعى فرشینه است با بافتى ساده که با پشم و پنبه و در مواردى با پشم و موى بز بافته مى‌شود و نخ‌هاى تار و پود یک‌درمیان از زیر و روى یکدیگر مى‌گذرند. گلیم به‌عنوان یک صنعت دستى زنانه در مناطق عشایرى و روستایى استان چهارمحال و بختیاری رواج دارد و وسیلهٔ بافت گلیم مانند قالى بر اساس دارهاى افقى یا عمودى است.

این فرشینه به دلیل ارزان بودن مصرف عمومى دارد، گلیم ایرانى برحسب مناطق گوناگونى که آن را مى‌بافند، داراى شیوه‌هاى بافت و نقوش متنوع است.

یکی از ویژگی‌های گلیم، وفور مواد خام اولیه آن است و به همین دلیل در میان اقوام مختلف تولید می‌شود و مواد اولیه گلیم پشم گوسفند، پشم شتر، موی بز و اسب و پنبه است.

انواع رنگ و ‌ترکیب‌بندی‌های گوناگون آن از مهم‌ترین عناصر زیبایی و کیفیت گلیم است.

گلیم بختیاری یکی از گلیم‌های مطرح ازنظر بافت، رنگ و تنوع نقوش در سطح کشور است و تولید گلیم در بین عشایر جنبه خودمصرفی دارد و این گیلم ها بسیار باارزش و نفیس هستند زیرا که برای بافت آن هیچ‌گونه عجله‌ای در کار نبوده و بافنده بافکری آزاد و با استفاده از سلیقه خود که الهام گرفته از طبیعت پیرامون خود بوده این اثر را تولید کرده است.

گلیم‌بافی در استان بیشتر در فصل‌های پاییز و زمستان در استان تولید می‌شود زیرا که در فصل بهار و تابستان زنان استان به کارهای کشاورزی و دامپروی می‌پردازند و در اوقات فراغت خود به بافت گلیم می‌پردازند کارشناس بازرگانی و صنایع‌دستی میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: صنایع‌دستی استان بیشتر در حوزه بافت‌ها هستند که فرش، گلیم، متقال و... از مهم‌ترین صنایع‌دستی بافتی این استان به شمار می‌روند.

محمدرضا طاهر پور ادامه داد: گلیم‌های که توسط عشایر استان چهارمحال و بختیاری بافته‌شده‌اند ازلحاظ رنگ و نقش در سطح بسیار عالی هستند.

وی ادامه داد: گلیم‌بافی در استان بیشتر در فصل‌های پاییز و زمستان در استان تولید می‌شود زیرا که در فصل بهار و تابستان زنان استان به کارهای کشاورزی و دامپروی می‌پردازند و در اوقات فراغت خود به بافت گلیم می‌پردازند.

وی با اشاره به نوع نخ‌های استفاده‌شده در گلیم‌ها، تأکید کرد: گلیم‌های با نخ پشمی که به‌صورت سنتی رنگرزی شده باشد بافته می‌شود و نخ‌های بکار رفته در بافت گلیم با استفاده از مواد طبیعی رنگرزی شده است.

وی با بین اینکه زنان روستایی و عشایری استان از مواد طبیعی برای رنگرزی نخ‌های پشمی استفاده می‌کنند، ادامه داد: گیاهان نقش مهمی در رنگرزی نخ‌های پشمی دارند و از ریشه(ختمی و روناس)، پوست(گردو و انار)، برگ (مو و مورد)، شاخه (گیلاس، چنار)، گل و ساقه(گندل) و ساقه(گندم) برای رنگرزی سنتی استفاده می‌شود.

محمدرضا طاهر پور بابیان اینکه بیشتر نقوش به‌کاررفته در گلیم استان الهام گرفته از طبیعت، اشکال هندسی، اسلیمی و شکسته  و طرح‌های ذهنی خود بافندگان است؛ بیان داشت: در راستای رونق و ترویج گلیم استان باید بافندگان و تولیدگان این هنر صنایع‌دستی از مواد اولیه و مرغوب، به‌کارگیری از رنگ‌های گیاهی باثبات، بسته‌بندی مناسب و ... استفاده کنند.

[cite] سالانه افزون بر ۲۰ هزار مترمربع گلیم در استان چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود که ۱۰ هزار متر آن به‌صورت چمدانی از کشور صادر می‌شود مدیرکل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت:سالانه افزون بر ۲۰ هزار مترمربع گلیم در استان چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود که ۱۰ هزار متر آن به‌صورت چمدانی از کشور صادر می‌شود.

سید نعیم امامی افزود: صادرات گلیم حدود ۳۰ میلیارد ریال ارزآوری برای استان چهارمحال و بختیاری به همراه دارد.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری بابیان اینکه در این استان سه هزار بافنده گلیم وجود دارد، افزود: چهارمحال و بختیاری بعد از استان کرمانشاه دومین استان تولیدکننده گلیم در کشور است.

وی با اشاره به اینکه بهره‌گیری از رنگ‌ها و ایجاد خلاقیت در تولید گلیم در سطح استان ضروری است، ادامه داد: با ایجاد خلاقیت در تولیدات محصولات گلیم می‌توان زمینه فروش بیشتر این صنعت دستی را فراهم کرد.

فروش محصولات دستی و کسب درامد نقش مهمی در توسعه رشته‌های صنایع‌دستی در استان چهارمحال و بختیاری دارد که این مهم اشتغال بسیاری زیادی با هزینه کم در سطح استان ایجاد می‌کند.

ایجاد زمینه فروش برای صنایع‌دستی ازجمله راه‌اندازی فروشگاه‌های مجازی صنایع‌دستی نقش مهمی می‌تواند درزمینهٔ توسعه رشته‌های صنایع‌دستی و اشتغال بیشتر در این حوزه نقش مهمی را ایفا کند.

 گلیم‌بافتی است که می‌تواند زمینه را برای اشتغال بسیاری از دختران جوان استان چهارمحال و بختیاری ایجاد کند و باید در این زمینه تلاش شود.