دو روایت از فروش بلیت موسیقی فجر/ انحصار یا برنده شدن در مناقصه

خبرگزاری مهر – گروه هنر: در حالی که سامانه های فروش اینترتی بلیت سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر از یکشنبه ۲۷ دی ماه و سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر از سه‌شنبه ۲۹ دی ماه فعالیت رسمی خود را برای فروش بلیت آغاز کرده اند، اما سامانه فروش بلیت سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر که از همان ابتدای برگزاری نشست خبری جشنواره با حاشیه های زیادی همراه بود، فعالیت خود را آغاز نکرده است.

امسال بلیت فروشی جشنواره موسیقی فجر کمی با حاشیه رو به رو شده است. مسئولان موسسه توسعه هنرهای معاصر چندی پیش اعلام کردند که با برگزاری شبه مناقصه‌ای فروش اینترنتی بلیت‌های این رویداد موسیقایی به موسسه «ققنوس» یا همان سامانه «ایران کنسرت» واگذار شده است. چندی پس از اعلام این خبر زمزمه‌هایی به گوش رسید که حمیدرضا نوریخش مدیر جشنواره موسیقی فجر و تهمورس پورناظری مشاور دبیر جشنواره با این تصمیم و نحوه واگذاری فروش بلیت به این سامانه مخالفت دارد.

این حاشیه‌ها ادامه پیدا کرد و کم کم شنیده شد که پورناظری در نظر دارد یک سامانه مشخص دیگر را به روند فروش بلیت جشنواره موسیقی فجر وارد کند. در صحبت‌های تایید نشده شنیده می شد که این سامانه به پورناظری منسوب است.

حال خبرگزاری مهر با مروری بر صحبت‌های برخی از دست اندرکاران جشنواره و همچنین مهدی افضلی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر سعی در بررسی این موضوع و رفع ابهامات و روشن شدن زوایای این امر دارد.

حمیدرضا نوربخش مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر در یکی از گفتگوهای تفصیلی خود با یکی از خبرگزاری ها توضیح داد: «خود من هر جا بودم اساساً همیشه از انحصار و انحصاری حرکت کردن پرهیز کردم. کاری ندارم به مسائلی که اخیراً باعث تنش و دلگیری بعضی از دوستان شده است، فارغ از این، من فکر می­ کنم آدمی بودم که با هیچ کسی خط ­کشی نداشتم، خط­ کشی سلیقه­‌ای، جبهه­‌ای، جناحی نداشتم، من همیشه به یک منافع جمعی فکر کردم و فکر کردم ما از تمام ظرفیت­‌ها بتوانیم استفاده بکنیم. در این جشنواره هم واقعیت این است یعنی وقتی آمدم به این فکر کردم که یک اتفاقی است که در سطح ملی می‌­افتد، همانقدر که باید از نظر محتوا سعی بکنیم که از همه ظرفیت­ های موسیقی­مان بهره بگیریم، همانطور هم سعی بکنیم که در سازوکار اجرایی­ در همه بخش ­هایش بتوانیم از همه ظرفیت­ ها استفاده بکنیم تا در نهایت به نفع جشنواره تمام شود. طبیعتاً این سایت­هایی که الان در زمینه بلیط­ فروشی هستند هر کدامشان مخاطبینی دارند و هر کدام دارند کار می­‌کنند؛ الان ۴، ۵ تا فعال هستند و هر کدام ظرفیت­‌هایی دارند. ما چرا از همۀ این ظرفیت­‌ها استفاده نکنیم؟ درست است ممکن است یکی قوی­تر باشد، یکی ضعیف­تر باشد، یکی تعداد کاربرانش بیشتر باشد، یکی تعداد کاربرانش کمتر باشد ولی به هر حال همه اینها در این عرصه فعال هستند و دارند کار می­کنند، مخاطب دارند و یکسری برنامه می­گذارند. چرا مثلاً یکسویه؟ من از همه این دوستان دعوت کردم و نامه دادم و آمدیم نشستیم و گفتم بچه­ ها پیشنهادات­‌تان را بگویید، شیوۀ کارتان را بگویید. هر کدامشان هم طرح‌هایی به من دادند که مثلاً تحت این شرایط خاص، مونوپل برای من باشد. در هر صورت من شرایط را بررسی کردم و  نظرم این بود که ما آنطوری حرکت نکنیم.»

اما مهدی افضلی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر که در چند روز گذشته حاضر به گفتگو با خبرنگار مهر نشد و تمامی مباحث موجود پیرامون بلیت فروشی جشنواره را به روزهای آینده موکول کرد.

وی در نشستی که اواسط دی ماه با خبرنگاران داشت در پاسخ به ابهامات موجود پیرامون فروش اینترنتی بلیت‌های جشنواره سی و یکم موسیقی فجر بیان کرد: همانطور که می‌دانید طی سال‌های گذشته بحث برون‌سپاری فعالیت‌های مربوط به جشنواره‌ها در سیاست‌های کلان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشت که بتوانیم ضمن توجه و نظارت کامل به هزینه‌‌های انجام گرفته از طریق مراجع قانونی در بحث نوآوری و خلاقیت نیز به دستاوردهایی دست پیدا کنیم که بحث برون‌سپاری برگزاری جشنواره‌های هنری کشور از جمله این اولویت‌هاست. در این دوره البته از ابتدا بحث بر این بود که این دوره از جشنواره موسیقی فجر به صورت کامل به بخش خصوصی واگذار شود اما با توجه به اینکه چنین موضوعی به دلیل تجربه ناکافی بخش خصوصی، شدنی نبود تلاش کردیم تا با بخش‌بندی کارهای محوله، کارها را تقسیم کنیم یعنی همین موسسه «کار و اندیشه‌»ای که به عنوان اسپانسر جشنواره موسیقی امسال معرفی شد در زمینه‌های غیر از بحث فروش به ساختار جشنواره کمک خواهد کرد چرا که ما چندی پیش فروش بلیت‌های جشنواره را در قالب شبه مناقصه‌ای انجام دادیم که در آن سامانه‌های رسمی فروش بلیت جشنواره پیشنهادات خود را پیرامون این موضوع ارائه دادند.

وی افزود: در بین این پیشنهادات موسسه فرهنگی هنری «ققنوس» بهترین پیشنهاد را به ما داد. البته این را هم بگویم که در تعهدات اولیه ما بنا بود که شرکت کار و اندیشه کارها را انجام دهد اما به دلیل اینکه بحث فروش جشنواره همواره با شبهات زیادی مواجه است، بعدها تصمیم گرفتیم تا با جمع‌بندی‌های انجام گرفته این موضوع را از شرکت کار و اندیشه جدا کنیم؛ بنابراین در حال حاضر شرکت ققنوس طرف قرارداد اصلی ما برای فروش بلیت‌های جشنواره است که همین امشب (اواسط دی ماه) قرارداد لازم را با مدیریت آن منعقد خواهند کرد چرا که وی بهترین پیشنهاد را به ما داده است. مشابه همین موضوع هم اکنون در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر وجود دارد و سامانه تیوال به عنوان نهاد رسمی فروش اینترنتی بلیت‌های جشنواره، کارهای خود را انجام خواهد داد.

افضلی مکانیزم فروش بلیت در ایران کنسرت را تشریح کرد

افضلی در این گفتگو تاکید کرده بود که مکانیزم فروش بلیت کنسرت از طریق سامانه ایران کنسرت به این شکل است که چهار درصد از فروش بلیت‌ها به سامانه فروش بلیت و حدود ۳۰ درصد از مبلغی که برای فروش بلیت جشنواره پیش‌بینی شده است از همان ابتدا به ستاد جشنواره پرداخت شود؛ ضمن اینکه این موسسه تضمین داده که ۱.۵ میلیارد تومان هزینه نصب بیلبورد اقلام تبلیغاتی جشنواره را به صورت رایگان در اختیار ستاد جشنواره قرار دهد.

وی افزود: ما برای این دوره از جشنواره دو میلیارد تومان پیش‌بینی برای فروش بلیت داریم و یک میلیارد هم کل بودجه تخصیص یافته جشنواره است که نسبت به سال گذشته کاهش اندکی داشته است. به هر ترتیب آنچه برای ما مهم است، پرهیز دولت از ورود مستقیم به سامانه‌های فروش بلیت در جشنواره است که تجربه نشان داده به دلیل انگیزه‌هایی که بخش خصوصی برای فروش بلیت دارد، آنها می‌توانند به ساز و کارهای بهتری برای فروش بلیت برسند؛ بنابراین ما نباید بخل داشته باشیم که آنها درصدی را برای خود اختصاص دهند.

به نظر می‌آمد اظهارات مهدی افضلی در جلسه چند هفته گذشته‌اش مبنی بر تغییر ساختار فروش بلیت جشنواره، ماجرا را تمام کرده است، اما این تازه آغاز حاشیه و ماجرایی دیگر است.

طی روزهای گذشته حاشیه ها و صحبت های ضد و نقیضی پیرامون نحوه حضور موسسه ققنوس یا همان سامانه «ایران کنسرت» به وجود آمده که باز هم ماجرا را تا لحظه انتشار این گزارش پیچیده تر می کند. البته شنیده های غیر رسمی حاکی از آن است که مدیران جشنواره تصمیم گرفته اند باز هم در نحوه بلیت فروشی تغییراتی را ایجاد کنند. اینکه سامانه ای تازه تاسیس منسوب به تهمورس پورناظری هنرمند عرصه موسیقی ایرانی و مشاور عالی مدیر جشنواره، مدیریت فروش بلیت های بخش بین الملل را برعهده بگیرد و سامانه ایران کنسرت بلیت های بخش های دیگر را در قالبی جداگانه به فروش برساند.

این موضوع این سوال را پیش می‌آورد که آیا در قرارداد مکتوب موسسه توسعه هنرهای معاصر با موسسه برنده «شبه مناقصه» (که این واژه هم باید در وقت مقتضی مورد استناد، بحث و بررسی قرار گیرد) تکلیف فروش بلیت همه بخش‌ها مشخص نشده است یا اینکه قراردادی تام برای فروش بلیت همه بخش‌ها بوده است که در صورت وجود قراردادی کلی، جدا کردن فروش بلیت بخش بین الملل و سپردن آن به موسسه‌ای دیگر محل مناقشه است.

ضمن اینکه باید یه این نکته نیز واقف باشیم که آیا این سامانه و یا هر سامانه نوپای دیگری می تواند در شرایط فعلی جشنواره به بهترین شکل موجود فضای مجازی را برای فروش بلیت مدیریت کند؟

با اینکه محمدحسین توتونچیان مدیر موسسه ققنوس و سامانه ایران کنسرت باید پاسخگوی بخشی از ابهامات موجود در ۲۴ روز باقیمانده به آغاز سی ویکمین جشنواره موسیقی فجر باشد اما وی در تماس های مکرری که خبرنگار مهر با وی داشت پیرامون این موضوع اظهار نظری نکرد و درباره اتفاقات و شایعات پیش آمده فقط به این جمله بسنده کرد: «فعلا به هیچ سوالی پیرامون این موضوع پاسخ نمی دهم.»

و اما برای مشخص شدن جزئیات این مسایل گفتگویی حضوری با تهمورس پورناظری مشاور هنری این دوره از جشنواره موسیقی فجر داشتیم که از همان ابتدا صحبت های زیادی پیرامون نحوه حضورش در این دوره از جشنواره داست و در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اما و اگرهای فروش اینترنتی بلیت‌ها توضیحات مبسوطی ارائه داد.

وی در ابتدای صحبت‌هایش گفت: به نظر می‌رسد این روزها، هرکس هر چیزی که دلش می‌خواهد، می‌تواند بگوید که دلیل آن هم این است که در سرزمین ما به دلیل اینکه پاسخ‌گویی در پایین‌ترین سطح قرار دارد، این اتفاق رخ می‌دهد. بنده چندی پیش هم گپ و گفت مفصلی با رسانه‌ها داشتم و آنجا هم گفتم هر سوالی را می توان پرسید، چون عموما سوال‌ها انتها ندارند ولی صحبت من این است که چه چیزی مستدل است و چه چیزی قابل پیگیری؟ اگر قرار به گفتن حرف‌های بی پایه و اساس باشد مثلا می‌توان گفت که من تالار وحدت را خریده ام یا برج میلاد را به من کادو داده‌اند.

مقابل انحصار بی ضابطه ایستادگی می‌کنم

پورناظری افزود: درباره ماجرای سامانه‌ بلیت فروشی جشنواره موسیقی فجر و اینکه قراردادی بسته شده یا نشده بنده اکیدا از آن خبر ندارم. ماجرا به همین سادگی است، وقتی مشارکت بالایی از هنرمندان موسیقی در جشنواره موسیقی وجود دارد، در بقیه قسمت‌ها هم باید این مشارکت وجود داشته باشد. من به این موضوع اعتقاد دارم و بارها هم آن را اعلام کردم. اگر هر اتفاقی بخواهد به صورت انحصار بی‌ضابطه رخ دهد، من به سهم خودم به عنوان مشاور جشنواره مقابل آن ایستادگی می‌کنم و درباره‌ آن حرف خواهم زد. بنده اعلام کردم که به عنوان تهمورس پورناظری یا مشاور جشنواره به این رویداد هنری در حد توانم کمک کردم ولی چه دلیلی وجود دارد تا پیرامون آنچه به آن عقیده دارم سکوت کنم؟ من مجبور نیستم، چون نه رییس دارم و نه کارمند کسی هستم و در این زمینه هم با کسی تعارف ندارم. آن لحظه ای هم که بدانم فسادی در جشنواره وجود دارد، قطعا در جشنواره حضور نخواهم داشت. شما این تیتر را تا روز اول اسفند به خاطر داشته باشید که یا من شرف دارم و می‌آیم و می گویم نیستم یا می گویم تا اینجایی که من می دانم همه چیز درست است. آخر به چه دلیلی باید این ترس و لرز به وجود بیاید که حمله شخصی کنند؟ چه منافعی به خطر افتاده که برخی ها به خودشان اجازه می‌دهند هر بهتانی را وارد کنند. مگر بلیت فروشی چه اتفاق عجیب و غریبی است؟

پورناظری بیان کرد: برای یک بار تصمیم گرفتم که در حد توانم به جشنواره‌ موسیقی کمک کنم و در گفت‌وگویی نیز بیان کردم، نیازی به بخش مادی جشنواره ندارم. بودجه‌ جشنواره کاملا مشخص است و قابل پیگیری، هر چند این روزها آمار عجیب و غریبی از بودجه‌ جشنواره شنیده‌ام که برای خودم هم تعجب‌آور است، مثلا کسانی گفته‌اند که بودجه جشنواره امسال ۱۰ میلیارد تومان است. این حرف‌ها فقط تاسف‌برانگیز است اگر بودجه جشنواره این میزان بود تمام هنرمندان می‌توانستند با کار موسیقی پادشاهی کنند. آن روزی که بودجه موسیقی ۱۰ میلیارد تومان شود، مطمئن باشید رسانه ملی هم کنسرت های ما را زنده پخش می کند و اثر من دیگر کپی غیرقانونی نمی شود. من چه به عنوان تهمورس پور ناظری و چه به عنوان مشاور جشنواره تا زمانی حضور دارم که مونوپل بی‌ضابطه وجود نداشته باشد. نهایت ماجرا هم این است که جشنواره می‌تواند مشاور خود را از دست بدهد. اگر یک درصد در این ماجرا، موضوع پنهانی وجود داشته باشد، یک ثانیه هم صبر نمی‌کنم، چرا که شرط من برای حضور در جشنواره این است که همه چیز روشن باشد.

پاسخ به یک شایعه درباره سامانه بلیت فروشی موسیقی فجر

مشاور دبیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر درباره شایعاتی که اعلام می کند سامانه‌ای اینترنتی وابسته یا منسوب به وی قصد دارد بلیت‌فروشی جشنواره موسیقی فجر یا بخشی از آن را در اختیار خود بگیرد، تاکید کرد: همه چیز جز قرارداد هنرمندان که در هیچ جای دنیا منتشر نمی‌شود باید در سایت جشنواره به مخاطبان نشان داده شود. اگر هم چنین اتفاقی افتاده که شما به آن اشاره می‌کنید من از آن مطمئن نیستم و به اندازه‌ شما اطلاع دارم. من دوشنبه شب شنیدم قصه‌ بلیت فروشی جشنواره چیست و اتفاقا امروز هم پیگیری کردم  و به جایی نرسیدم. لابد همان‌طور که شما می‌گویید مسائلی پشت پرده وجود دارد که من  از آن بی‌اطلاعم. به هر ترتیب وقتی شما از واژه «منسوب» نام می‌برید که یک سایتِ بلیت فروشی به من تعلق دارد، من هم در جواب شما می گویم: «بنده تالار وحدت را خریداری کرده‌ام» از این پاسخ روشن تر؟ شما حالا این دغدغه را دارید که چرا سامانه فروش اینترنتی بلیت جشنواره هنوز راه اندازی نشده است، اما شما می دانید پارسال چه زمانی سایت بلیت فروشی کار خود را آغاز کرد؟

این آهنگساز گفت: می‌دانید ما بیش از ۶ ماه است که درگیر این موضوع هستیم؟ ما در این حوزه و حوزه های دیگر جشنواره قصه هایی داشتیم که اگر بخواهم آنها را بنویسم، کتاب بسیار جالبی خواهد شد. ما نسبت به سال گذشته اصلا عقب نیستیم اما می دانید چند روز نسبت به خودمان عقب هستیم؟ البته من هنوز نخواندم جناب افضلی درباره بلیت های جشنواره چه مواضعی را اعلام کردند اما با در نظر گرفتن همه اینها و اگر مبنا را بر این بگذاریم که آقای افضلی اواسط دی ما به موضوع سامانه فروش بلیت اشاره کرده یعنی ما الان پانزده روز دیرکرد داشتیم. اما من می گویم نه تنها پانزده روز عقب هستیم بلکه نود روز عقب هستیم. ما مراسم رونمایی از جشنواره را بیست و هشتم آذر ماه برگزار کردیم اما می دانید این مراسم چند روز دیر برگزار شده است؟ پس فکر نکنید ما پانزده روز عقب هستیم. توضیح اینکه قرار بر این بود هفته اول مهر ماه بلیت فروشی جشنواره آغاز شود. این جدول از اول مهر تا کنون فقط چند اجرا اضافه تر دارد. آیا شما فکر می کنید این جدول ۲۶ آذر بسته شده و ما ۲۷ آذر مراسم رونمایی داشتیم؟ نه اصلا اینطور نیست. این جدول ماه‌ها قبل بسته شد. باز هم تکرار می کنم قرار بر این بوده که هفته اول مهر ماه فروش بلیت را آغاز کنیم. حتی خیلی از آقایان می گفتند چرا می خواهید انقدر زود بلیت فروشی را آغاز کنید؟ ما حتی می خواستیم شرایطی را برای مخاطبان ایجاد کنیم که امکان گسترده تری برای خرید بلیت داشته باشند و حالا کار شماست که بروید و جستجو کنید چرا این موضوع اتفاق نیفتاد. من هم مثل شما نمی دانم که چه شد که نشد؟

وی در بخش دیگری از صحبت های خود تاکید کرد: قاعده ما یا سلامت است یا منحرف، چه خطایی در این وسط وجود دارد؟ وقتی می‌گوییم به چه دلیلی بی‌مناقصه فروش بلیت شروع شده است و به چه دلیلی در این سال ها از هیچ کس نخواستند که بیاید طرح و موضوع بدهد؟ هیچ کس به این سوال‌ها پاسخ نمی‌دهد؛ اما یک دفعه بسیاری به خودشان اجازه می‌دهند که مطالب خالی از حقیقت را به ما نسبت دهند. حتی بیان برخی حرف‌ها هم خجالت آور است. مگر ما در این دوره از جشنواره از مشارکت حداکثری هنرمندان در همه گونه ها و سبک ها صحبت نکردیم؟ پس چرا باید خدمات بدون ضابطه انحصاری باشد؟ البته در برخی از موارد که ارائه خدمات فقط از عهده کسی یا جایی بر می آید و دیگران نمی توانند این کار را انجام دهند انحصار معنا پیدا می‌کند. به هر ترتیب بنده تا همین لحظه ای که با شما مصاحبه می کنم هنوز نمی دانم قرار است چه بلایی بر سر بلیت فروشی جشنواره بیاید ولی باید بر اساس قراری باشد که ما روز اول گفتیم. یعنی اینکه همه حضور داشته باشند. درباره اظهارات آقای افضلی هم بهتر است بروید و از خودشان بپرسید که ماجرا چیست؟

آهنگساز آلبوم «نه فرشته ام نه شیطان» در بخش پایانی صحبت های خود تصریح کرد: بنده به عنوان کسی که به جشنواره کمک می کند عقیده ام بر این بوده که باید مشارکت وجود داشته باشد و آقای نوربخش به عنوان مدیر جشنواره هم تاکید دارند که مشارکت باید وجود داشته باشد. اگر این نیست بروید از کسی که به این موضوع اعتقاد ندارید بپرسید. مگر این جشنواره منسوب به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست؟ مگر جشنواره موسیقی فجر به عنوان یک جشنواره ملی تلقی نمی شود؟ پس آیا همه موارد آن باید ملی تلقی شود یا خیر؟ پس این چه موضوعی است که باید پنهان بماند؟ باور کنید من چیزهایی درباره خودم شنیدم که شما نشنیده اید. اصلا جشنواره موسیقی فجر در سال‌های قبل دغدغه‌ چند درصد هنرمندان بوده است؟ پس چه شده که امسال همه یادشان افتاده که چنین جشنواره ای وجود دارد و همه به نوعی دلواپس جشنواره شده اند. اگر این جشنواره اکنون در صدر اخبار قرار گرفته به چه دلیلی است؟ اتفاقا مطبوعات باید پاسخ دهند که اینها چرا این کار را می کنند و اصولا این داد و بیداد از کجاست؟ و سوال آخر اینکه چرا همه دادها بر سر مسائل اقتصادی است؟ نکته جالب اینجاست که جشنواره قبلی می شود جشنواره آوینیون ولی در سال جاری گویی به جشنواره یک حمله‌ خارجی شده است.

به هر ترتیب از لحظه مخابره این گزارش تا آغاز جشنواره موسیقی فجر زمانی نمانده و مطلوب این است که دست اندرکاران برگزاری جشنواره که در مصاحبه های و گفته های مکرر خود صحبت از حضور در اتاق های  شیشه ای و پاسخگویی به ابهامات موجود در جشنواره داشته اند، هرچه زودتر با التزام به قوانین موجود و قراردادهایی که با نظارت موسسه توسعه هنرهای معاصر انجام گرفته تکلیف بلیت های جشنواره را مشخص کنند. فروش اینترنتی بلیت های جشنواره در واقع دروازه ورودی مخاطب به جشنواره است که می تواند معیار بسیار سنجیده ای برای ارزیابی یک رویداد مهم همچون جشنواره موسیقی فجر باشد.

خبرگزاری مهر آماده شنیدن توضیحات افراد مرتبط با موضوع است.

گزارش از علیرضا سعیدی