روایتی از دلبستگی شهیدان به شعر/ به تعداد شهدا، هنرمند شهید داریم

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، مراسم پاسداشت مقام شعرا و نویسندگان شهید، در قالب همایش تخصصی شعر و ادبیات كنگره سراسری ۲۰۰۰ شهید هنرمند و با عنوان «ترنم پرواز» شب گذشته در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.

در ابتدای این برنامه، محسن مومنی‌شریف، رییس حوزه هنری، با اشاره به این كه این كنگره در حالی برگزار می‌شود كه شهرهایمان دوباره شمیم روحبخش شهدا را گرفته است، افزود: هم شهیدانی كه سال‌ها پیش در دفاع مقدس شهید شدند و این روزها پیكر مقدسشان وارد كشور می‌شود و هم شهیدانی كه برای دفاع از حرم مطهر اهل بیت (ع) به كشورهای دیگر رفته و شهید شدند و پیكرهای مقدسشان این روزها در كشورمان تشییع می‌شود، مایه افتخار كشور هستند. این روزها را گرامی میداریم و امیدواریم خداوند توفیق دهد از این اتفاق معنوی كه در كشور می‌افتد برای راه طولانی كه در پیش است بهره بگیریم.

وی با تشكر از سازمان بسیج مستضعفین و كسانی كه در برگزاری این كنگره تلاش كردند، تاكید كرد: پیامبر اكرم (ص) می‌فرمایند زمانی كه از افراد صالح صحبت می‌شود، رحمت الهی باریدن می‌گیرد. شهدای عزیز ما نیز از مصادیق صالحان هستند و جا دارد كه بیش از این درباره آنها در محافل مختلف سخن بگوییم.

رییس حوزه هنری همچنین افزود: بخشی از شهدای عزیزی كه در حوزه شعر و ادب فعال بوده اند، در این كنگره تجلیل می‌شوند اما علاوه بر آنها، هنرمندان دیگری هم بودند و هستند كه ضمن این كه در میادین دفاع از كشور حضور داشتند، به وسیله ادبیات و هنر نیز در حضور داشته و مردم را به دفاع از میهن تشویق می‌كردند. آنها بعد از جنگ تحمیلی نیز به فعالیتشان ادامه دادند و امروز در حوزه ادب به جایی رسیده ایم كه مقام معظم رهبری فرمودند شما كشور را از ادبیات وارداتی بی نیاز كردید. این كه ادبیات ما صاحب جهان بینی است و از جایی وام گرفته نشده است، اتفاق بزرگی است كه البته متاسفانه آنطور كه شایسته است مورد توجه دانشگاهیان ما قرار نگرفته است و امیدواریم بیش از این به این موضوع توجه شود.

مومنی شریف اظهار كرد: تجارب كوتاه ما در ترجمه نشان میدهد آثاری كه از این ادبیات به زبانهای دیگر برگردانده شده، مورد توجه مردم در كشورهای دیگر دنیا قرار گرفته است. باید از كسانی كه برای پدید آمدن چنین ادبیاتی زحمت كشیده اند یاد كنیم. 

رئیس حوزه هنری ضمن بیان این كه ادبا و نویسندگان، مروجان اندیشه هستند، افزود: جا دارد یادی از این جمله شاعر زنده یاد سیدحسن حسینی كنیم كه گفت ما شهدایی هستیم كه در بنیاد شهید پرونده نداریم. من هم می‌خواهم بگویم علاوه بر عزیزانی كه در میدان نبرد به شهادت رسیده اند، چنین عزیزانی نیز ان شاءالله نزد خداوند اجر شهدا را دارند.

وی با ادای احترام به شهید یوسف ملك شامران، شهید علیرضا شاهی، شهید جعفربیگلو و شهید احدی گفت: نقش شهید احمد زارعی در پرورش شاعران بزرگ امروز غیرقابل انكار است، شهید مجید حداد عادل را كمتر به عنوان شاعر می‌شناسیم اما او در ساخته شدن بعضی از آهنگهای انقلابی با اشعار خودش و دیگران نقش بسیار مهمی داشت، در عرصه داستان نیز جا دارد به زنده یاد امیرحسین فردی و شهید حبیب غنی پور اشاره كنم كه نقش بی بدیلی در شكل گیری ادبیات انقلاب اسلامی داشتند.

رییس حوزه هنری در پایان به شهید سردار حاج مهدی صیاد طاهری كه به تازگی به شهادت رسیده و در طول عمرش به فعالیت‌های فرهنگی نیز مشغول بود اشاره كرد و یاد او را گرامی داشت.

به تعداد شهدا، هنرمند شهید داریم

در ادامه این مراسم علیرضا قزوه، دبیر كنگره تخصصی شعر و ادبیات كنگره سراسری ۲۰۰۰ شهید هنرمند در سخنانی اظهار کرد: از من سوال شد كه چه تعداد هنرمند شهید داریم، پاسخ دادم به تعداد شهدا. اگر به این گفتار عمیق حضرت امام(ره) دقت كنیم كه شهادت هنر مردان خداست و بدانیم كه هنر آنها گذشت از خویش است، میفهمیم كه همه آنها هنرمند هستند. گذشتن از خویش و به مقام والای شهادت رسیدن، هنر اصلی است و هنرهای دیگر عرضی محسوب می‌شود.

وی با اشاره به این كه در باغ شهادت بسته نیست، افزود: امروز نیز یكی از شهیدان مدافع حرم را آوردند و با این كه در بدنش تركشهای زیادی بود و بالای شصت سال سن داشت، به سمت شهادت شتافت.

مدیر مركز آفرینشهای ادبی حوزه هنری درباره شهید احمد زارعی نیز اظهار كرد: اولین كنگره شعرهای جنگ را شهید احمد زارعی برگزار كرد او به حضور شاعران بسنده نمیكرد بلكه می‌گفت استادان بزرگ دانشگاه هم باید در چنین مراسمی حاضر باشند و لازم است كه دانشگاه از ادبیات دفاع مقدس حمایت كند. اگر امروز ادبیات دفاع مقدس اینطور بالنده شده و در دانشگاه نیز رساله‌های زیادی درباره شعر انقلاب و ادبیات دفاع مقدس می‌نویسند، معمار این تفكر احمد زارعی بود.

قزوه با تاكید بر این كه خاطرات زیادی از شهید زارعی دارد، گفت: من دانش آموز دبیرستانی بودم كه شعرهایم را برای مجله می‌فرستادم و بعد فهمیدم كسی كه شعرهای من را چاپ می‌كند، احمد زارعی است.

وی در پایان سخنانش تاكید كرد: امروز یك مكتب ادبی داریم و به آن می بالیم كه آن را مدیون امثال احمد زارعی، استاد سبزواری، قاسم سروی و دیگرانی هستیم كه در این كنگره از آنها تجلیل می‌شود و خوشبختانه این كنگره، ادامه دارد و سال‌های بعد هم از چنین شهدایی سخن خواهیم گفت.

پس از صحبت‌های علیرضا قزوه، با حضور او و همچنین مجتبی رحماندوست، از خانواده شهید احمد زارعی تقدیر به عمل آمد.

توصیف شهید حداد‌‌عادل از زبان رهبر انقلاب

در ادامه این مراسم شهید مجید حداد عادل از شاعران شهیدی بود كه از مقام او تجلیل شد.

 شهاب‌الدین حداد عادل فرزند این شهید كه برای دریافت لوح تقدیر به روی سن آمد درباره پدرش گفت: اگر تجلیل از یك شاعر شهید از این نظر مغتنم است كه لااقل بدانیم شهدا تك‌بعدی نبودند.

وی ادامه داد: همچنین باید در مراسم تقدیر از شاعران شهید دریابیم كه نگاه شاعرانه به زندگی، نگاهی دقیق و موشكافانه و عمیق است كه همه ما در این دوران نیازنمند آن هستیم.

فزرند شهید مجید حداد عادل اظهار كرد: در دوران بدون ردیف و قافیه ما و در روزگاری كه نبض احساس ما دقیق نمی‌زند، شاید درك شاعرانگی شهدا بتواند برای ما كارساز و مثمر ثمر باشد.

شهاب الدین حداد عادل گفت: مقام معظم رهبری كه خیلی خوب شعر را می‌شناسند درباره شهید مجید حداد عادل فرمودند كه اگر بخواهم این شهید را توصیف كنم شاید این مصراع از صفای اصفهانی بهترین توصیف برای او باشد كه: «قطره ناچكیده را مانم»

وی در پایان سخنانش گفت: این شاعران شهید خیلی خوب زندگی را شناختند و از آن بهره بردند، به گونه‌ای كه من با سی و هفت سال سن وقتی به زندگی آن‌ها نگاه می‌كنم فكر می‌كنم زندگی‌ام را به بطالت گذرانده‌ام.

شهاب الدین حداد عادل سپس شعری از پدر شهیدش و بعد از آن غزلی از سروده‌های خودش را برای حاضران قرائت كرد.

راز علاقه شهدا به شعر حافظ

در ادامه علی موسوی گرمارودی شاعر پیشكسوت و پژوهشگر برجسته ادبیات در این مراسم درباره شهید مجید حداد عادل گفت: شهید مجید حدادعادل علاقه شدید به حافظ داشت و این بی‌سبب نیست كه همه بزرگان شهید از شهید مطهری گرفته تا دیگران همه به حافظ ارادت داشته‌اند؛ زیرا حافظ بیان قرآن است.

موسوی گرمارودی با بیان اینكه در قرآن دو آیه برای شهدا داریم، توضیح داد: كه در هر دوی این آیات شریف آمده است كه شهدا زنده است و نزد خداوند روزی می‌برند و روزی می‌خورند.

وی ادامه داد: حافظ هم كه متاثر از قرآن است درباره شهید اینگونه سروده است: «زیر شمشیر غمش رقص كنان خواهم رفت/ آنكه شد كشته او نیك سرانجام افتاد». ضمیر متصل‌ش در انتهای شمشیر به خدا برمی‌گردد و اگر كسی كل این غزل را بخواند نمی‌تواند مرجع ضمیری غیر از خداوند را در این بیت بیابد.

این شاعر پیشكسوت كه آشنایی نزدیكی با شهید مجید حداد عادل داشته است درباره او گفت: من این افتخار را داشتم كه در مدرسه علوی خدمت این شهید برسم  و امروز افسوس می‌خورم كه من چقدر بی‌سعادت بودم كه دوستانم رفتند و من بی‌نصیب ماندم.

وی در پایان سخنانش شعری با عنوان «از شهاب تا كهكشان» كه برای شهید مجید حدادعادل سروده بود قرائت كرد.

نماد ولایت‌مداری

در بخش بعدی مراسم ضمن معرفی شهید هنرمند احمدرضا احدی كه در بخش نثر ادبی «ترنم پرواز» تجلیل شد، برادر او محمدرضا احدی متن ادبی‌ای از كتاب «حرمان هور» متعلق به احمدرضا احدی را قرائت كرد و سپس درباره برادر شهیدش گفت: من كل كتاب احمدرضا احدی را از حفظ هستم ولی هنوز هم وقتی بخش‌هایی از آن را می‌خوانم كنترل احساسم را از دست می‌دهم و منقلب می‌شوم؛ شاید دلیل آن این باشد كه من فرزند كوچك خانواده بودم و وقتی احمدرضا یادداشت‌هایش را می‌نوشت همیشه كنجكاوی می‌كردم تا ببینم او چه می‌نویسد. امروز كه آن نوشته‌ها را می‌خوانم منقلب می‌شوم.

محمدرضا احدی با بیان اینكه شهید احدی در سال ۶۴ رتبه یك كنكور سراسری در رشته پزشكی را كسب كرد، افزود: یكی از وجوه متمایز این شهید قلم توانای او بود. همچنین او انسانی چندوجهی بود كه كمتر می‌توان مانند او را یافت.

وی ادامه داد: در طول تحصیلش مجموعا فقط سه ترم را در سر كلاس بود و بیشتر به جبهه می‌رفت اما در مراسمی كه در دانشگاه شهید بهشتی برای او برگزار كردند استادانش می‌گفتند ما نفهمیدم كه او چگونه و با كدام كدام وقت خالی درس می‌خواند كه هرگاه امتحانی می‌گرفتیم همیشه بالاترین نمره را از آن خود می‌كرد.

برادر شهید احدی گفت: نوشته‌های شهید احمدی در سه دفتر در كتاب «حرمان هور» منتشر شد كه در بیش از ۲۰ جشنواره جایزه بهترین كتاب دفاع مقدس را از آن خود كرد.

وی تاكید كرد: وقتی در جبهه به احمدرضا گفته بودند تا با این استعدادت باید برگردی و درست را بخوانی، چون ممكن است روزی وزیر بهداشت این كشور بشوی، او پاسخ داده بود كه امام گفته امروز حضور در جبهه‌ها بالاترین اولویت است. به خاطر نگاهش هم شاید آن وصیتنامه را نوشته كه كوتاه‌ترین وصیتنامه شهداست با این جمله: «فقط نگذارید حرف امام بر زمین بماند، همین! »

محمدرضا احمدی در پایان گفت: این اوج ولایتمداری یك شخص را نشان می‌دهد و ما نباید برای ولایت‌مداری جای دیگری را بگردیم، همینجا می‌توان ولایتمداری را به بهترین شیوه آموخت. امروز همه ما برادارن شهدا هستیم و باید پیرو راه آنان باشیم.

در ادامه مراسم از مقام شامخ شهدای هنرمند دیگری از جمله «علیرضا شاهی»، «شهید جعفربیگلو» و «یوسف ملك‌شامران» تجلیل شد.

توسل به خداوند برای آسمانی شدن

در این بخش محمد ناصری، درباره شهید حسن جعفربیگلو، خاطراتی را مطرح كرد و  گفت: شاید برای شناختن شهید حسن جعفربیگلو، بیان این نكته كافی باشد كه او جزو اعضای مسجد جوادالائمه و از بهترینهای آنها بود. این مسجد، از مساجد فعال در حوزه فرهنگ است كه با همه اشتراكاتی كه در مساجد دیگر داشت، یك ویژگی خاص داشت و آن هم فعالیت در حوزه های فرهنگی از جمله ادبیات، سینما و تئاتر بود.

این نویسنده افزود: این شهید از كسانی بود كه ویژگی های خاصی داشت كه او را از دیگران متمایز می‌كرد. او به شدت اهل مطالعه بود، در مسائل مختلف تیزهوش و نقاد بود. او جزو اولین نویسندگانی بود كه در مجموعه كتاب سوره داستان نوشت، مجله ای كه سطح بالایی در بین مجلات آن زمان داشت. شهید جعفربیگلو از كسانی كه امروز آنها را داستان نویس می نامیم یك سر و گردن بالاتر بود چرا كه سنش كم بود ولی در مجموعه بزرگسال سوره داستان مینوشت.

ناصری همچنین با ذكر خاطره ای از این شهید اظهار كرد: جمعی از اعضای مسجد تصمیم می‌گیرند به جبهه اعزام گروهی داشته باشند، در این حركت جمعی در سال ۱۳۶۱، بعضی از افرادی كه رزمندگان بااستعداد را برای سپاه شناسایی میكردند حضور داشتند. از این گروه، به دو نفر رای داده شد كه یكی از آنها شهید حسن جعفربیگلو بود. او از آنجا كه استعدادهای مختلفی از جمله در زمینه ادبی داشت، با بزرگان مسجد گفت و گو كرد ولی به نتیجه نرسید، در حال تردید بود تا این كه ایشان دوباره طرح موضوع میكند و میگوید كارم از مشورت گذشته است. به او میگویند استخاره كن. قرآن را به شهید احمد امینی میدهد كه با حافظ و قرآن انس بسیار زیادی داشت، او استخاره می‌كند و سوره مباركه مریم آیه ۵۲ می آید و متوجه می‌شود باید اعزام شود، تصمیم قطعی خودش را می‌گیرد و لباس سبزرنگ سپاه را به تن می‌كند. او سال ۱۳۶۱ وارد سپاه می‌شود و تنها ۲۰ روز قبل از قطعنامه به شهادت می‌رسد.

یادی از معلم شعر فرزندان شهدا

در پایان سخنان محمد ناصری، با حضور او و اصغر آب خضر، از خانواده شهید حسن جعفربیگلو تقدیر شد

در این مراسم همچنین مرتضی امیری اسفندقه شاعر و پژوهشگر شعر كه در بخش تقدیر از شاعران خانواده شهدا، از چهره‌های تجلیل شده این مراسم بود در سخنانی كوتاه اظهار كرد: بسیار خوشحالم كه پس از چندین سال شكیبایی، فرید عزیز(قادر طهماسبی) را در جمع شعرا می‌بینم و اتفاق بهتر این است كه فرید در محفل و جمعی حاضر شده است كه به نیت پاسداشت شهداست، زیرا او از فعالان و چهره‌های تاثیرگذار عرصه ادبیات ایثار و شهادت است.

امیری ادامه داد: منظومه بلند شهادت فرید و آموزگاری و تدریس او در این عرصه از كارهای بزرگی است كه او انجام داده و باعث رشد ادبیات ایثار و شهادت شده است.

این شاعر و پژوهشگر شعر اظهار كرد: هادی خورشاهیان و حمیدرضا حامدی كه قرار است مورد تجلیل قرار بگیرند، از شاگردان فرید هستند و از دو دهه پیش زیر نظر او الفبای شعر ایثار و شهادت را آموخته‌اند.

امیری اسفندقه در ادامه اشعاری را از غلام‌عباس سودایی، هادی خورشاهیان و حمیدضا حامدی با موضوع ایثار و شهادت خواند.

مرتضی امیری اسفندقه كه برادر دوشهید است در پایان یك رباعی از سرود‌هایش را كه به شهدا تقدیم كرده است، قرائت كرد.

پس از سخنان امیری اسفندقه مراسم تجلیل از «شعرای خادم الشهدا» با حضور خانواده‌های مرحوم ابوالفضل سپهر، مرحوم حبیب الله معلمی، مرحوم قاسم سروی‌ها، مرحوم نصرالله مردانی برگزار شد.

پس از این بخش نوبت به تجلیل از شاعران خانواده شاهد رسید كه در این بخش مرتضی امیری اسفندقه، هادی خورشاهیان و حمیدرضا حامدی مورد تجلیل قرار گرفتند.

در پایان همچنین از استاد حمید سبزواری به عنوان پدر شعر انقلاب اسلامی و از فعال‌ترین شاعران حوزه ادبیات دفاع مقدس تجلیل به عمل آمد.