ترور "زهران علوش" ضربه‌ای به مخالفان سوریه و عربستان بود

دو عملیات ترور ظرف 10 روز گذشته می‌تواند عامل مهمی در تغییر روند رخدادهای خاورمیانه در سال جدید میلادی باشد. نخستین عملیات ترور، ترور سمیر قنطار، از رهبران ارشد حزب الله لبنان در سوریه توسط جنگنده‌های رژیم صهیونیستی و دومین عملیات ترور، کشته شدن زهران علوش، رهبر برجسته سوری است. ترور قنطار احتمالا در صورت انتقام جویی از سوی حزب الله و اجرای عملیات گسترده علیه اهداف اسرائیلی به جنگ منطقه‌ای می‌انجامد. ترور زهران علوش نیز احتمالا روند سیاسی را که در وین آغاز شده و به ایجاد نقشه راهی برای حل سیاسی بحران سوریه منجر شد، ناکام می‌گذارد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عبدالباری عطوان، تحلیل‌نویس مشهور عرب در روزنامه مستقل رأی الیوم نوشت: ارتش سوریه در بیانیه‌ای رسمی مسئولیت کشته شدن زهران علوش، رهبر جیش الاسلام را برعهده گرفت و به این ترتیب اخبار اولیه که درباره مرگ علوش به دست جنگنده‌های روسیه منتشر شده بود، غلط از آب درآمد. به عقیده ما در حال حاضر هیچ تفاوتی بین جبهه سوریه و روسیه نیست چراکه هر دو در یک خندق قرار دارند و کشتن زهران علوش کاملا به نفع روسیه است.

اگر عملیات کشته شدن علوش را در راستای رخدادها و تحولات سوریه بدانیم می‌توانیم این را بگوییم که این عملیات به نفع نظام سوریه و دستاوردی در کنار دیگر دستاوردهای سوریه مثل رسیدن به توافق با داعش برای خارج کردن 5000 تن از نیروها و خانواده‌هایشان از اردوگاه الیرموک و الحجر الاسود است. همچنین این دستاوردها به موفقیت دیپلماسی روسیه به رهبری سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور در عدم اشاره به سرنوشت بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه در قطعنامه اخیر شورای امنیت اضافه می‌شود.

مهمترین نکته در کشته شدن علوش از طریق چهار مساله اساسی خود را نشان می‌دهد:

اول اینکه این عملیات نقض امنیتی بزرگی برای مخالفان سوریه و جیش الاسلام است مثل نقض امنیتی که یک سال پیش در عملیات مشابهی در نزدیکی حلب اتفاق افتاد که به کشته شدن دستکم 50 تن انجامید.

دوم: مرگ علوش پیام قوی به گروه‌های مخالف سوری دیگر و رهبران آن‌ها در داخل و خارج است که نشان می‌دهد آن‌ها احتمالا در آینده هدف چنین عملیات‌هایی قرار می‌گیرند.

سوم: مرگ علوش در واقع نتایج کنفرانس مخالفان سوریه در ریاض را که چند روز پیش برگزار شد، ناکام می‌گذارد. ضربه دیگری نیز به رهبران عربستانی می‌زند چراکه یکی از برجسته‌ترین افرادشان را در مخالفان سوریه از دست داده‌اند. عملیات ترور احتمالا به بدترین وقایع منجر خواهد شد.

چهارم: نظام سوریه کم کم از مرحله دفاعی که در طول پنج سال گذشته در آن قرار داشت به مرحله هجومی در داخل وارد شده است و بعید هم نیست که بعدا به خارج منتقل شود.

آنچه که بر تمامی مسائل فوق صحه می‌گذارد اعلام فرماندهی جدید جیش الاسلام برای عقب نشینی از هیات عالی مذاکرات در اعتراض به ترور علوش و تهدید به واکنش علیه این عملیات است. این به معنای فروپاشی کلی یا جزئی این هیات و کنفرانسی است که این هیات در آن شکل گرفت. چه بسا این مسائل شرایط را به سر خانه اول یعنی پیش از برگزاری کنفرانس ریاض بازگرداند.

سوالی که در اینجا مطرح است درباره پیامدهای روند ترور بر جیش الاسلام و آینده این گروه است و اینکه آیا با ترور علوش حملات خمپاره‌ای به دمشق کاهش خواهد یافت و پایتخت سوریه امن‌تر خواهد شد؟

نظریه‌های متعددی اینجا مطرح است: نخستین نظریه این است که تاثیر عملیات ترور بر جیش الاسلام محدود خواهد بود چراکه تنها پس از سه ساعت از زمان ترور، این گروه رهبر جدیدی را انتخاب کرد. این نشان می‌دهد که درگیری جناحی میان اعضای این گروه وجود ندارد. اما نظریه دوم این است که جیش الاسلام همان زهران علوش است و زهران علوش همان جیش الاسلام. یعنی جیش الاسلامی که متعلق به یک نفر بوده مثل سایر گروه‌ها و ارتش‌ها پس از کشته شدن رهبرش تضعیف شده و از هم فرو پاشیده است.

ما بیشتر نظریه دوم را ترجیح می‌دهیم چراکه جیش الاسلام عقیده ایدئولوژیک قوی مثل ایدئولوژی داعش و جبهه النصره ندارد. ایدئولوژی جیش الاسلام تنها جنگیدن با نظام تا سرنگون کردن آن است. احتمال ایجاد دودستگی‌ها در جیش الاسلام در هفته‌ها و ماه‌های آینده وجود دارد.

شاید پیش بینی واکنش جیش الاسلام به کشته شدن رهبرش هنوز زود باشد. اما آنچه که می‌توانیم بگوییم این است که بمباران کردن با موشک‌ها و خمپاره‌ها شاید در روزهای آینده شدیدتر شود و احتمالا با تحریک مستقیم عربستان که ستون فقرات جنگ غیرمستقیم خود برای سرنگونی نظام سوریه را از دست داده صورت بگیرد. بعید نیست که عربستان حمایت نظامی خود از جیش الاسلام و چه بسا گروه‌های دیگر را افزایش دهد. به عنوان مثال ممکن است این گروه‌ها را به موشک‌ها و راکت‌های پیشرفته و چه بسا جنگنده مجهز کند هرچند که هر تصمیمی که عربستان در این راستا بگیرد ریاض را رو در روی مسکو قرار خواهد داد.

جشن و شادی سوری‌ها از کشته شدن علوش در مقابل سکوت مخالفان و شوکی که به آن‌ها وارد شده همگی نشان دهنده میزان دستاوردی است که سوریه با ترور وی به آن رسیده است.

کشته شدن علوش ضربه بزرگی به مخالفان سوریه هم از نظر ظاهری و معنوی و هم پیامدهایی است که برجای خواهد گذاشت. این عملیات به نفع مقامات سوریه بود تا اعتماد به نظام را افزایش دهند.

انتهای پیام