عبدالباری عطوان تحلیل کرد: ۴ پیام مهم ترور سرکرده جیش الاسلام

یک تحلیلگر مشهور جهان عرب ضمن تشریح پیامدهای عملیات ترور سرکرده جیش الإسلام گفت چنین عملیاتی منحصر به فرد، یک پیام قوی برای معارضان سوری دیگر و رهبران آنها در داخل و خارج دارد که تاکید می کند آنها اهداف آینده عملیات مشابه هستند.

طی 10 روز گذشته دو عملیات ترور انجام شد که می توانند چه جدا از هم و چه با هم در روند حوادث منطقه خاورمیانه در سال میلادی جدید، نقاط عطف مهمی را تشکیل دهند. اولین عملیات، ترور سمیر قنطار آزاده مشهور لبنانی توسط رژیم صهیونیستی و دومی ترور زهران علوش یکی از برجسته ترین معارضان مسلح نظام سوریه است.

درباره ترور قنطار باید گفت که اگر حزب الله بخواهد انتقام شهادت او را از اسرائیل بگیرد و عملیات گسترده ای علیه اهداف این رژیم انجام دهد چه بسا این امر منجر به آغاز یک جنگ منطقه ای شود. ترور زهران علوش نیز می تواند روند سیاسی آغاز شده در وین را که نقشه راه حل سیاسی بحران سوریه در آن ترسیم شد و قطعنامه 2254 شورای امنیت نیز پایه های آن را مستحکم کرد، مختل کند.

ارتش عربی سوریه در بیانیه ای رسمی ترور زهران علوش را بر عهده گرفت و اخبار منتشر شده قبلی درباره اینکه جنگنده های روسیه این عملیات را انجام داده اند، نقض شد. به عقیده ما فرقی بین این دو جبهه در حال حاضر نیست. روسیه و سوریه در یک جبهه هستند. ترور زهران علوش که جرأت حمله به سفارت روسیه در دمشق را به خود داد منافع بسیاری برای مسکو دارد.

اگر این ترور را در راستای حوادث و تحولات سوریه بدانیم، می توانیم بگوییم که این عملیات به نفع نظام سوریه تمام خواهد شد و این دستاورد به دستاوردهای دیگر نظام سوریه مانند توافق برای خروج تقریبا 5000 نفر از عناصر داعش و گروههای مسلح و خانواده های آنها از اردوگاه یرموک و الحجر الأسود و سایر اماکن واقع در جنوب دمشق و موفقیت دیپلماسی روسیه به رهبری سرگئی لاوروف در دور کردن هرگونه اشاره به سرنوشت بشار اسد در قطعنامه شورای امنیت درباره این کشور اضافه می شود.

مهمترین نکات ترور زهران علوش

مهمترین نکات ترور زهران علوش در چهار مورد اصلی خلاصه می شود که عبارتند از:

1. این ترور بیانگر خلاء امنیتی بزرگ معارضان مسلح سوریه و جیش الإسلام است درست مانند خلأ امنیتی دیگری که به پاکسازی حدود 50 نفر از عناصر "احرار الشام" در عملیاتی مشابه در نزدیکی حلب در سال گذشته منجر شد.

2.چنین عملیاتی قوی، یک پیام قوی برای معارضان سوری دیگر و رهبران آنها در داخل و خارج دارد که تاکید می کند آنها اهداف آینده عملیات مشابه هستند.

3. این ترور تلاش برای ضربه زدن به نشست معارضان سوریه در ریاض است که چند روز قبل برگزار شد و یک هیئت عالی مذاکرات از آن بر آمد. در واقع این ترور یک ضربه دیگر به مقامات عربستان به شمار می رود زیرا ترور یکی از برجسته ترین نیروهای آن در سوریه به شمار می رود و این عملیات به آنچه بدتر است توسعه خواهد یافت.

4.نظام سوریه از مرحله دفاعی که طی سالهای گذشته از آغاز بحران در این کشور در پیش گرفته بود به مرحله هجومی در داخل رو آورده است و هر چند بعید نیست که این شیوه هجومی بعد از اینکه امنیت میزان زیادی از جبهه داخلی سوریه از طریق دخالت نظامی روسیه برقرار شده است، به خارج نیز منتقل شود.

آنچه این نکات را تایید می کند اعلام سرکرده جدید جیش الإسلام مبنی بر خروج این گروه از هیئت عالی مذاکرات برآمده از کنفرانس ریاض و تهدیدش به واکنش شدید به این ترور است. خروج جیش الإسلام از هیئت عالی مذاکرات کنفرانس ریاض به طور کلی یا جزئی به معنای فروپاشی این هیئت و کنفرانسی ریاض، بر هم خوردن قواعد بازی و چه بسا بازگشت به خانه اول یعنی مرحله ما قبل برگزاری نشست معارضان در عربستان است.

پیامدهای ترور زهران علوش برای جیش الإسلام

سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که پیامدهای ترور زهران علوش برای جیش الإسلام و آینده آن چیست؟ آیا این عملیات خطر این گروه را برای دمشق که مدام آن را بمباران کرده و در دل ساکنان آن رعب و وحشت افکنده کم خواهد کرد؟

در این زمینه چند نظریه مطرح است: بر اساس نظریه اول تاثیر ترور زهران علوش بر جیش الإسلام محدود خواهد بود زیرا سه ساعت بعد از این عملیات، سرکرده جدید این گروه انتخاب شد و این بیانگر عدم وجود درگیری های داخلی در آن است. نظریه دوم بر عکس این است که می گوید جیش الإسلام در زهران علوش و زهران علوش در جیش الإسلام خلاصه می شود. بنابراین وضعیت جیش الإسلام مانند بسیاری از گروهها و ارتشها خواهد بود که بعد از کشته شدن سرکرده ها و فرماندهان خود تضعیف یا فروپاشیدند. از سوی دیگر جیش الإسلام مانند داعش و جبهه النصره یک ایدئولوژی قوی ندارد که یک انسجام قوی بین عناصر آن ایجاد شود.عقیده جیش الإسلام فقط در مبارزه با نظام سوریه تا سرنگونی آن خلاصه می شود. بنابراین احتمال تقسیم‌بندی و شکاف در صفوف جیش‌الإسلام و دیگر گروههای معارض طی هفته‌ها یا ماههای آینده بعید نیست.

شدت گرفتن حملات خمپاره ای تروریستها طی روزهای آینده

هنوز زمان برای پیش‌بینی نوع واکنش انتقامی جیش الإسلام به ترور سرکرده خود و یا بیان اینکه آیا این ترور دمشق را امن‌تر خواهد کرد زود است اما آنچه می‌توان گفت این است که حملات موشکی و خمپاره‌ای طی روزهای آینده با تحریک مستقیم عربستان برای انتقام گیری از نظام سوریه -که با ترور ستون فقرات جنگ غیر مستقیم عربستان ضربات دیپلماتیک و نظامی شدیدی به آن وارد ساخته - شدت خواهد یافت.

بعید نیست که عربستان حمایت های نظامی منحصر به فرد خود از این گروه و گروههای دیگر را بیشتر کند. مثلا موشکها و توپهای پیشرفته ضد تانک و چه بسا هواپیما در اختیار آنها قرار دهد. اما هرگونه تصمیم در این خصوص،ریاض را در رویارویی مستقیم با روسیه قرار خواهد داد.؟

جشنها و تبادل تبریک‌ها که بعد از این ترور در برخی از مناطق سوریه شاهد آن بودیم در سایه سکوت معارضان و ناراحتی آنها، حجم دستاوردی که با ترور زهران علوش برای نظام سوریه حاصل شده را نشان می دهد.

ترور زهران علوش ضربه سنگینی به معارضان سوریه وارد خواهد ساخت و پیامدهای این ترور به نفع مقامات دمشق از نظر تقویت اعتماد به نظام و از بین بردن دشمن خود در شرایطی بسیار حساس و مهم تمام خواهد شد.

زهران علوش سرکرده جیش‌الاسلام بود که در یک حمله دقیق هوایی ارتش این کشور به هلاکت رسید. جیش الاسلام از خطرناک‌ترین گروه‌های تروریستی تکفیری مورد حمایت رژیم عربستان در سوریه است، گروهی که در حومه دمشق به ارتکاب جنایت می‌پردازد و در مناطق دیگری از این کشور نیز دست به فعالیتهای تروریستی می زند.

5252