اهمیت «هلمند» برای طالبان افغانستان/بقا در گرو کشت مواد مخدر

گروه بین الملل: چندی پیش «رسول يار»، فرماندار ولایت هلمند نامه‌ای سرگشاده به رئيس جمهور افغانستان نوشت و آن را در صفحه فیس بوک خود منتشر کرد. وی در اين نامه از «اشرف غنی» درخواست کمک کرد و گفت که از چند روز گذشته درگيری شديد بین نيرو های امنيتی کشور افغانستان و گروه طالبان در بخش «سنگين» و «گرشک» جريان دارد.

براساس گزارش ها تا کنون ۹۰ نفر از نيروهای امنيتی افغانستان کشته شده اند. در کنار قربانی شدن نيروهای امنيتی این کشور، ده ها تن غير نظامی نيز کشته شده اند. اين در حالی است که بر اساس گزارش ها، بخش های «ديشو»، «باغران» و «واشير» در کنترل کامل گروه طالبان قرار دارد.

روز ۲۱ دسامبر( ۳۰ آذر) نیز  بخش سنگین ایالت هلمند به سیطره کامل طالبان درآمد و در صورت تداوم این وضعیت احتمال تکرار رويداد «قندوز» را در این ولایت افزايش می دهد. بنابراين، بايد پرسيد که آيا گروه طالبان موفق به سقوط  کامل ولايت هلمند خواهد شد؟ آيا نهادهای امنيتی کشور افغانستان و نخبگان سياسی در رأس قدرت اين فرصت را به گروه طالبان خواهد داد؟

 باید دانست که هلمند یکی از ولایت های جنوبی و ناامن افغانستان است. اين ولايت مرکز قاچاقچیان مواد مخدر و مهم ترين پايگاه گروه های تروریستی است. وجود قاچاقچیان داخلی و بين المللی در اين ولايت باعث شده است که اين ولايت مهمترين مکان برای تأمين نيازمندی های گروه طالبان و ديگر گروه های تروریستی قرار گيرد.

زيرا، گروه طالبان از فروش مواد مخدر در اين ولايت سود می برد. به همين خاطر، گروه طالبان در سال های گذشته حداکثر سعی و تلاش خود را کردند تا نفوذ خود را در اين ولايت گسترش دهد. در مقابل اما، جامعه جهانی و دولت افغانستان نتوانستند گروه طالبان را در اين ولايت ضعيف سازد. بنابراين، ولايت هلمند از اين جهت برای گروه طالبان اهميت استراتژيک دارد.

روند صلح و نزديکی افغانستان و پاکستان نیز اهميت ولايت هلمند را برای گروه طالبان بيشتر کرده است. زيرا، نزديکی افغانستان به پاکستان و فشارهای بين المللی بر حکومت پاکستان مبنی بر کمک و حمايت از روند صلح در افغانستان ممکن موجب کاهش کمک سازمان های اطلاعاتی نظامی پاکستان به گروه طالبان گردد.

از اين جهت، گروه طالبان برای ادامه حيات سازمان و گروه خود نيازمند منابع مالی جديد است. از آنجايی که در شرايط کنونی، کمک های بيرونی سخت و دشوار شده است به احتمال زياد گروه طالبان به دنبال منابع مالی داخلی است. کشت و قاچاق مواد مخدر مهم ترين منبع مالی اين گروه می تواند باشد. زيرا، اين گروه در دوران حاکميت خود کشت مواد مخدر را مجاز اعلام کرده بود و از کشاورزان مالیات دريافت می کرد.

پس از فروپاشی دولت طالبان اين گروه در بخش هایی که نفوذ داشته اند همچنان از کشاورزان مالیات دريافت می کردند. بر اساس گزارش های نهادهای بين المللی اين گروه سالانه ميليون ها دلار سود داشته است و سود حاصل از کشت و قاچاق مواد مخدر در واقع بخشی از نيازمندی های جنگی گروه طالبان را تأمين می کرده است.

اين مسائل نشان دهنده این امر است که گروه طالبان بر بخش هایی از ولایت هایی که در آن عوايد داشته باشد، حملات خود را افزايش مي دهد تا در آينده بتواند نيازمندی های خود را از سود داخلی به دست آورد. فراموش نکنيم که گروه طالبان اگر چه به دو شاخه تقسيم شده است اما هر دو شاخه استراتژی واحدی را برای تصاحب و افزايش عوايد خود دنبال می کند. در اين مسئله هر دو گروه اشتراک نظر دارند. ممکن است حمله آن ها به شکل جداگانه صورت گيرد اما آنچه اهميت دارد اين است که هر دو گروه به بخش ها و ولايت هایی که کشت و قاچاق مواد مخدر صورت می گيرد، برنامه هایی برای حمله و گسترش نفوذ خود دارد.

به اعتقاد برخی کارشناسان بوروکراسی ساختار دولت وحدت ملی افغانستان نیز کمک بزرگی به گروه طالبان می کند. چنانچه، رسول يار، فرماندار ولایت هلمند در نامه سرگشاده خود به رئيس جمهور افغانستان نوشته است که اطلاعات از مجرای اداری و رسمی آن طور که بايد به رئيس جمهور این کشور نمی رسد. اين کاغذ بازی ها و سانسور شدن گزارش ها در کاخ  رياست جمهوری افغانستان موجب می شود که اشرف غنی نتواند تصميم درست بر اساس رويداد ها و رخداد ها بگيرد. تصميم يا با تأخير زياد گرفته می شود و يا اينکه اصل رويداد از طريق سانسور تحريف می شود و اهميت و ضرورت رويداد تا حدودی از ميان برداشته می شود.

بنابراين، اهميت بخش ها و ولايت هایی که در آن کشت و قاچاق مواد مخدر يک امر عادی است، برای گروه طالبان از لحاظ استراتژيک و درجهت تأمين نيازمندی های مالیشان بسیار زیاد است. از طرف ديگر، به خاطر فشارهای کشورهایی همانند ايالات متحده آمريکا و چين بر پاکستان مبنی بر حمايت از روند صلح در افغانستان احتمال کاهش کمک های پاکستان به گروه طالبان می رود و همين مسئله گروه طالبان را وادار می سازد تا به دنبال منابع داخلی باشد.

از طرف ديگر و نوع کنش کاخ رياست جمهوری افغانستان و سانسور کردن گزارش ها موجب می شود که گروه طالبان موفق شود که برخی از بخشهای های ولايت هلمند را تحت کنترل خود در آورد. بنابراين، بعيد نيست که رويداد ولايت قندوز يک بار ديگر در ولايت هلمند تکرار شود و این ولایت به طورکامل به دست گروه طالبان بيفتد.