چرا فرنجیه از سوی حریری پیشنهاد شده است؟

فرضیه انتخاب رییس جمهور توافقی در لبنان مستند و متکی به حل و فصل اموری است که هر یک از آنها متلازم با دیگری است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از لبنان این همان چیزی است که چندی پیش سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان تحت عنوان حل و فصل همه امور از جمله ریاست جمهوری اعلام کرده بود.قانون انتخابات پارلمانی،عزل و نصب ها در فرماندهی ارتش لبنان،تعیین نخست وزیر اینده،تعیین وزراء در وزارتخانه های کلیدی،سلاح مقاومت اسلامی و سیاست لبنان در قبال بحران سوریه از جمله امور مهم و سرنوشت سازی است که در کنار حل و فصل پرونده ریاست جمهوری قرار دارد.

حساسیت ها و سوال ها پیرامون کاندیداتوری فرنجیه از سوی حریری

از روز نخست بحران انتخاب رییس جمهور اینده لبنان،از سوی کلیسای مارونی(به عنوان مرجع دینی) چهار نفر در سبد انتخاب قرار گرفتند که عبارت بودند از میشل عون"از جریان آزاد ملی ورییس بزرگترین فراکسیون نمایندگان مسیحی" در پارلمان،امین جمیل "از حزب کتائب"،سلیمان فرنجیه "رییس جریان المرده" و سمیر جعجع "رییس نیروهای لبنانی".

پس از طرح اسم سلیمان فرنجیه پیام های مختلفی از سوی برخی طرف های بین المللی و به شکل خاص فرانسه و آمریکا به طرف های لبنانی و به شکل خاص مسیحیان ارسال شده که از فرصت به دست آمده سریعا استفاده کنند تا معضل سیاسسی لبنان حل شود.نفس اصرار این طرف ها باعث پیچیده تر شدن انتخاب رییس جمهور لبنان شده است.حتی "آمانویل بون"سفیر فرانسه در لبنان نیز در همین خصوص با میشل عون دیدار و گفتگو کرده است. با بررسی شخصیت سلیمان فرنجیه و مواضع وی در قبال تحولات لبنان،سوریه و اسرائیل علامت استفهام زیادی برای این اصرار بین المللی پیش آمده است.

احمد حریری دبیرکل حزب المستقبل لبنان در موضعی عجیب گفته است اگر طرح سعد حریری برای انتخاب رییس جمهور لبنان در این مرحله(آتش سرد) عملی نشود آنگاه رییس جمهور با خون انتخاب می شود که اشاره وی به بروز جنگ داخلی در لبنان است.

چگونگی طرح کاندیداتوری سلیمان فرنجیه برای ریاست جمهوری لبنان باعث ایجاد حساسیت های زیادی در افکار عمومی و جریان های سیاسی شده است:

1- با آن که سعد حریری به شکل رسمی حمایت از کاندیداتوری سلیمان فرنجیه را اعلام نکرد اما همه چیز به دیدار وی با فرنجیه در پاریس بازمی گردد.شخصیت های نزدیک حریری در حزب المستقبل از این موضوع زیاد سخن گفته و طرح حریری را راهی برای برون رفت از بحران سیاسی لبنان مطرح کردند.سوال اینجا این بود که چرا باید حریری طراح چنین برنامه ای باشد در حالی که انتخاب یا کاندیداتوری رییس جمهور آتی باید از سوی مسیحیان و براساس ظرفیت ها و پایگاه اجتماعی احزاب مسیحی باشد؟

2- سوال این بود که چرا حریری فردی را از بین کاندیداهای چهارگانه انتخاب کرده است که بیشترین و مستحکم ترین روابط را با نظام سوریه و شخص بشار اسد رییس جمهور این کشور دارد؟

3- بنابر اعلام رسانه های لبنانی طرح حریری دربردارنده حمایت های خارجی از جمله فرانسه و آمریکا بود.از همین رو تحلیل ها حکایت از آن داشت که این انتخاب،انتخابی خارجی است و ربطی به موازنه های سیاسی در داخل کشور ندارد.اینجا این سوال به میان می اید که اگر طرح حریری با هماهنگی سعودی،فرانسه و امریکا صورت گرفته است آنگاه حزب الله و جریان 8 مارس چگونه می توانند با این طرح کنار آیند؟

4- همه متفق بودند که طرح حریری در راستای تحکیم برنامه های سیاست خارجی پادشاهی سعودی است از همین رو همه به دنبال پاسخی مناسب برای همان سوال مذکور بودند که چرا سعودی در پشت طرحی است که خروجی ان انتخاب رییس جمهوری با قوی ترین روابط با نظام سوریه است؟

5- و سوال مهمتر این بود که آیا این طرح که از سوی سعد حریری کلید خورده است به منظور ایجاد تفرقه و جدایی در صفوف 8 مارس است،جریانی که کاندیدای رسمی اش میشل عون بوده است؟

رییس پارلمان لبنان نبیه بری در سایه تحولات اخیر و همچون ده ها بار گذشته تاریخ شانزدهم ماه میلادی جاری را برای جلسه پارلمان جهت انتخاب رییس جمهور بار دیگر تعیین کرد.علی القاعده اگر اجماع و قطعیتی برای انتخاب سلیمان فرنجیه وجود می داشت این جلسه باید برگزار شود اما مواضع سیاسی طرف های لبنانی تا کنون به اجماع سیاسی نرسیده است و به رغم خوش بینی های اولیه اما بار دیگر تردید در حل و فصل پرونده انتخاب رییس جمهور بر فضای سیاسی لبنان حاکم شده است.

حزب الله لبنان موضعی مطالعه شده و منطقی از ابتدای طرح اسم سلیمان فرنجیه اتخاذ کرد.حزب الله با تاکید بر آن که کاندیدای حزب و جریان 8 مارس همچنان میشل عون است تاکید نمود که اگر عون و فرنجیه به هر توافقی برسند از آن حمایت می کند و لو آن که این توافق ضامن کاندیداتوری فرنجیه برای ریاست جمهوری باشد.

مخالفت ها از درون 14 مارس؛سمیر جعجع مخالف کاندیداتوری سلیمان فرنجیه

ویژگی های شخصی و مواضع سلیمان فرنجیه در قبال مقاومت اسلامی،حزب الله و نظام سوریه و بشار اسد دستاویزی بود تا رقبای وی در بین کاندیداهای چهارگانه کلیسای مارونی برای تشکیک در صلاحیت های وی برای ریاست جمهوری لبنان استفاده کنند. سمیر جعجع با توجه به روابط ویژه اش با سعودی در این بین از امین جمیل پیشی گرفت و انتخاب فرنجیه برای ریاست جمهوری لبنان را شکستی برای سیاست خارجی سعودی و پیروزی برای ایران،سوریه و حزب الله قلمداد کرد و از همین بهانه بنای مخالفت با سعد حریری را گذارد.اما آیا سعودی نمی داند و نمی دانسته که سلیمان فرنجیه هم پیمان مقاومت اسلامی و حزب الله است؟و نمی دانسته که وی از روابط ویژه ای با بشار اسد برخوردار است؟در همین نقطه بار دیگر این سوال بدون پاسخ به میان می آید که پس چرا سعودی به ظاهر از انتخاب حریری حمایت کرده است؟هدف واقعی سعودی از چنین برنامه ای چه بوده است؟چرا بدون مشورت با کاندیدایشان(سمیر جعجع) نام سلیمان فرنجیه را طرح کرده اند؟

سمیر جعجع برای مخالفت با کاندیداتوری فرنجیه حتی تا آنجا پیش رفت که طرح گفتگو با میشل عون و احتمال حمایت از کاندیداتوری وی در مقابل فرنجیه نیز به میان آمد اما باز هم سوال اینجا است که در حالی که نیروهای لبنانی تحت ریاست جعجع مورد حمایت مالی و سیاسی و رسانه ای سعودی است پس چرا سمیر جعجع در برابر انتخاب سعودی و حمایت این پادشاهی از طرح حریری ایستاده است و مواضعی مخالف در برابر فرنجیه را اتخاذ کرده است؟

مقایسه حزب الله و حزب المستقبل در موضوع ریاست جمهوری فرنجیه

امروز بسیاری از کارشناسان سیاسی لبنان می گویند هنگامی که سلیمان فرنجیه برای دیدار با حریری راهی پاریس شد پیش از آن با حزب الله موضوع را در میان گذاشته است.حتی پس از طرح موضوع به شکل رسمی تر باز هم فرنجیه اعلام کرده است که در کاندیداتوری اش هم چنان بر التزام به ائتلافش با حزب الله و جریان ازاد ملی لبنان و حتی تقدم کاندیداتوری میشل عون در ریاست جمهوری بر خودش ملتزم است.

اما در مقابل سمیرجعجع و حزب نیروهای لبنانی معتقدند که سعد حریری بدون هرگونه پیش مشورتی با فرنجیه در پاریس به گفتگو نشسته و بدون هرگونه مشورتی با کاندیدای 14 مارس باب انتخابات ریاست جمهوری را با جریان المرده باز کرده اند و این به منزله عبور از سمیر جعجع بدون هرگونه مشورتی است و این می تواند پایه های 14 مارس و ائتلاف های بینا بین با احزاب و سازمان های عضورا متزلزل کند.به همین دلیل این اعتقاد راسخ وجود دارد که اگر حریری اهداف اعلام نشده ای از کاندیداتوری فرنجیه را دنبال می کند(از جمله بروز اختلاف در ائتلاف 8 مارس) اما این موضع وی ترکش هایی را نیز در بین 14 مارس و به شکل خاص گروه سمیر جعجع ایجاد می کند.

در این مقایسه قدرت و منطق سید حسن نصرالله و حزب الله بر منطق سعد حریری و حزب المستقبل کاملا می چربد چه آن که حزب الله به رغم روابط تاریخی و بسیار مستحکم با فرنجیه و جریان المرده(که بر روابط با میشل عون و جریان آزاد ملی لبنان تقدمی چند ساله دارد) اما بدون آنکه فرنجیه را کاندیدای خود معرفی کند تاکید نموده است که کاندیدای اول حزب الله و جریان 8 مارس همچنان میشل عون است و هرگونه تغییری در این امر منوط به گفتگوی فرنجیه با میشل عون و توافقات حاصله از آن خواهد بود.

از نگاه این گروه از کارشناسان تغییر موضع سمیر جعجع در قبال کاندیداتوری میشل عون به عنوان پیش فرضی در رویارویی با فرنجیه از همین کانال خارج شده است که به منزله مقابله با حرکت انفرادی سعد حریری بوده است و این خود یکی از نشانه های دو دستگی در بین 14 مارس است.

برخی از منابع رسانه ای لبنانی در همین بین اعلام کردند که حزب الله از موضع قدرت سه شرط مهم یعنی تغییر قانون انتخابات پارلمانی به قانون نسبی(قانونی که حزب المستقبل را از اکثریت در پارلمان می اندازد)،عقب نشینی دولت لبنان از اعطای بودجه به دادگاه بین المللی ترور رفیق حریری و بازشدن پرونده دخالت حزب المستقبل در درگیری های داخلی سوریه را به عنوان پیش شرط های معادله بازگشت سعد حریری به عنوان نخست وزیر اینده لبنان(پس از حل موضوع ریاست جمهوری) به میان اورده است گرچه حزب الله هیچ موضع رسمی در قبال این اخبار اتخاذ نکرده است. به عقیده کارشناسان لبنانی این موضع احتمالی حزب الله یعنی این که حریری و المستقبل هر نیت پشت پرده ای از طرح اسم فرنجیه داشته اند اما در مقابل،واکنش هایی دریافت کرده اند که نشان می دهد اهرم های قوی تری در جبهه مقابل یعنی در بین 8 مارس برای رویارویی با نیت های مشکوک از طرح ریاست جمهوری فرنجیه در اختیار دارند.

موضع کاسب کارانه ولید جنبلاط

جریان سیاسی تحت ریاست ولید جنبلاط با یازده نماینده در پارلمان لبنان در سال های اخیر برگه برنده 14 یا 8 مارس بوده است.هرگاه وی به یکی از طرف ها تمایل پیدا کرده همان طرف دارای اکثریت اراء در پارلمان شده است و توانسته دیدگاه های خود را در هیئت دولت تحکیم بخشد.جنبلاط در خارج از کاندیداهای چهارگانه کلیسای مارونی "هنری حلو" نماینده مسیحی پارلمان لبنان را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری طرح کرده بود.اگر نمایندگان فراکسیون وابسته به جنبلاط در پارلمان آرای خود را به هر یک از کاندیداهای 8 یا 14 مارس بدهند آن فرد حتما در پارلمان رای آورده و رییس جمهور می شود.از همین رو ولید جنبلاط با اتخاذ سیاست مستقل و سپس حامی فرنجیه در صدد کسب مکاسب سیاسی و مالی و وزارتخانه ای برآمده است.وی با آن که به دلیل عدم مشاوره قبلی حریری با وی در خصوص ریاست جمهوری فرنجیه انتقاداتی را متوجه وی ساخته است اما در تلاش برآمده با گفتگو با فرنجیه در صورت انتخاب وی به عنوان رییس جمهور توافقاتی را انجام و مکاسبی را حاصل کند.

جنبلاط تحت عنوان حل و فصل بحران سیاسی کشور از طرح حریری حمایت کرده است اما به دلیل حساسیت موضوع و واکنش های شدید نسبت به وی حاضر نشده است از قدرت فراکسیونی خود در پارلمان به نفع فرنجیه استفاده کند و از این منظر چک سفیدی به حریری نداده است و موضوع را به اجماع مسیحی در خصوص کاندیداتوری فرنجیه موکول کرده است.

امین جمیل؛عدم حضور در معادلات حل و فصل ریاست جمهوری

با آنکه جمیل به شکل رسمی از ناراحتی خود در خصوص عدم حضورش در معادلات ریاست جمهوری سخن نگفته اما روشن است رییس جمهور پیشین لبنان به شدت از این وضع ناراحت است.سامی الجمیل فرزند امین که در انتخابات اخیر حزب کتائب ریاست این حزب را به عهده گرفته است پیشتر اعلام کرد که اگر مواضع فرنجیه در قبال برخی امور اساسی روشن شود حاضر است موضوع کاندیداتوری وی را در برنامه خود قرار دهند. این موضوعات اختصاص به مواضع سلیمان فرنجیه در قبال سوریه و بشار اسد،سیاست خارجی لبنان در قبال سوریه(خویشتن داری) و سلاح مقاومت اسلامی و حاکمیت دولت بر هر گونه حالت های جنگ و صلح دارد.وی اعلام کرده است اگر دیدگاه های فرنجیه در قبال این مسائل از مواضع شخصی به مواضع نظام حاکم بر لبنان تغییر کند آنگاه می شود از وی در خصوص ریاست جمهوری سخن گفت.

امین جمیل نیز اعلام کرده است که هرگونه تصمیمی در خصوص ریاست جمهوری لبنان باید ابتدا در خانه مسیحی به عنوان عهده دار اصلی مسند ریاست جمهوری مورد بحث و توافق قرار گیرد و در همین رابطه بر دیدگاه کلیسای مارونی تاکید دارد. با این همه وی امیدوار است معادلات آنگونه به هم خورد که در نهایت وی به عنوان کاندیدای توافقی برای ریاست جمهوری لبنان انتخاب شود.

یک بام و دو هوای ریاست جمهوری و نخست وزیری لبنان

از نخستین روزهای طرح اسم فرنجیه از سوی سعد حریری و حزب متبوعش یک سوال بسیار جالب و مهم مطرح شد.

سعد حریری به عنوان یکی از ارکان 14 مارس از میان جریان های سیاسی اهل سنت، این حق را به خود داده است تا از میان جریان 8 مارس یک مسیحی را کاندیدای ریاست جمهوری کند.اگر این حق از آن 8 مارس است چرا حریری این انتخاب را انجام دهد و چرا این امر به جریان 8 مارس و رهبرانش سپرده نمی شود تا آنها خود یکی را انتخاب کنند؟

بر فرض سلیمان فرنجیه به پیشنهاد حریری کاندیدا شده و رییس جمهور لبنان شود حال آیا این حق برای 8 مارس باقی هست که از میان نیروهای سیاسی اهل سنت 14 مارس یکی را برای پست نخست وزیری لبنان پیشنهاد کنند و او هم رای بیاورد و از سوی حریری و تیمش وتو نشود؟

هیچکس تا کنون نتوانسته به این سوال پاسخ دهد حتی نیروهای وابسته به حریری هم نمی توانند وارد این معادله شوند چه آن که از روزی که نام فرنجیه مطرح شده این گونه اعلام شده است که حریری برای اعلام کاندیداتوری فرنجیه در پارلمان و اعلام حمایت 14 مارس به بیروت باز می گردد با این گمانه زنی که وی به شکل قطعی نخست وزیر لبنان خواهد شد.این فرضیه همان یک بام و دو هوای ریاست جمهوری و نخست وزیری لبنان است که از پیشنهادها و برنامه های حریری بیرون آمده و از قضا طرفداران طرح حریری معتقدند اگر به ندای او لبیک گفته نشود آنگاه انتخاب رییس جمهور اینده لبنان با خون انجام می شود!

در سایه پیشنهاد حریری تغییری در نقشه سیاسی پارلمانی لبنان ایجاد نمی شود

اگر طرح انتخاب سلیمان فرنجیه بدون ایجاد تغییر در مواضع اختلافی در خصوص قانون انتخابات پارلمانی عملی شود آنگاه می توان گفت بحران سیاسی لبنان همچنان در پشت پرده ها مخفی می شود و مجددا در برهه ای دیگر رخ نمایی می کند. براساس قانون انتخاباتی قدیم لبنان(قانون مشهور به ستین)ترکیب فراکسیون های پارلمانی بی هیچ تغییری در انتخاباتی جدید حفظ می شود و رای دهندگان مسیر واقعی و عادلانه انتخاب در پارلمان را نمی یابند و جریان حزب المستقبل همچنان اکثریت پارلمانی در بین 14 مارس را حفظ می کند در حالی که با تصویب و اجرای قانون مورد نظر 8 مارس که مبتنی بر قانون نسبی است آنگاه بی هیچ شک و تردیدی المستقبل قدرت خویش در پارلمان را از دست می دهد و فراکسیون منسوب به ولید جنبلاط نیز حداکثر 5 نماینده را از آن خود می کند در حالی که اکنون این فراکسیون یازده نماینده را در خود جای داده است.

قانون نسبی،نقش کاسبکارانه جریان ولید جنبلاط را از سکه می اندازد و جریان های سیاسی مردمی آنگاه جایگاه واقعی خود را در پارلمان به دست می آورند و نمای واقعی نقشه سیاسی لبنان در پارلمان ظهور پیدا می کند.روشن است که اگر سلیمان فرنجیه در قالب طرح حریری به کاخ ریاست جمهوری راه یابد جلوی تصویب و اجرای قانون نسبی برای انتخابات پارلمانی لبنان عملا گرفته می شود.به همین دلیل است که سید حسن نصرالله پیشتر از حل و فصل تمامی موضوعات خلافی از جمله ریاست جمهوری سخن گفته بود.

چرا حریری از اعلام رسمی حمایت از فرنجیه تا کنون سر باز زده است؟

نبیل نقولا نماینده پارلمان و عضو جریان آزاد ملی لبنان وابسته به میشل عون معتقد است که کاندیداتوری فرنجیه جدی نیست و الا حریری این موضوع را به شکل رسمی اعلام می کرد و آن را در لفافه نمی گذارد.وی معتقد است حریری دست به یک مانور سیاسی زده است و یا آن که در صدد اختلاف بین ما برآمده است.به اعتقاد وی اگر همه دنبال عدالت هستند پیش از هر چیز باید به قانون نسبی برای انتخابات آتی رای دهند تا لبنانی ها در انتخابات خود با عدالت سیاسی روبرو شوند اما روشن است که حریری خواستار چنین موضوعی نیست زیرا اجرای این قانون عدالتمند راه وصول به اکثریت پارلمانی برای حریری را سد می کند و وی اکنون تلاش می کند به هر وسیله ای و از جمله زور سیاسی جایگاهش را در پارلمان حفظ کند.

استدلال نبیل نقولا به دور از واقعیت جاری در لبنان نیست.شاید به همین دلیل است که کاندیداتوری فرنجیه را به میان کشیده اند زیرا در سایه حفظ قوانین و خط و نشان های سیاسی و بده و بستان های وزرایی(در قالب تعیین سهم گروه ها از پست های هیئت دولت) هیچ تغییری در دولت و نظام سیاسی لبنان ایجاد نمی شود و فقط رییس جمهوری به ظاهر از 8 مارس به قدرت می رسد تا دیگران از تغییرات و از جمله تغییر قانون انتخاباتی سخنی به میان نبرند.

با این حال جریان ملی آزاد لبنان معتقد است حریری چیزی را بیان کرده که دست پخت خارج نشینان است و اشاره آنها به سعودی است.نبیل نقولا معتقد است که قابل قبول نیست که دولتی که همه برگ هایش در یمن و سوریه سوخته است این بار در لبنان دست به انتخابی بزند که موجب سوخته شدن برگ هایش در لبنان شود زیرا همه می دانند که سلیمان فرنجیه در باره سوریه چه اندیشه ای دارد. استدلال نقولا از آن رو است تا نشان دهد موضوع فرنجیه بیشتر یک مانور سیاسی بیش نیست زیرا معقول نیست که سعودی با روی کار آمدن سلیمان فرنجیه در لبنان موافقت کند.

میشل عون نیز چندی پیش اعلام کرد که هیچ اعلام رسمی در خصوص فرنجیه از سوی حریری وصول نشده است و وی به شکل رسمی در جریان چنین توافقی بین فرنجیه و حریری قرار نگرفته است.وی معتقد است گروه کوچک حاکمیت طلب(اشاره به حزب المستقبل) در تلاش است با جلوگیری از تصویب قانون انتخاباتی جدید همچنان احتکار سلطه و قدرت را در کشور به دست داشته باشد.وی با پذیرش مبنای ریاست جمهوری برای 8 مارس و نخست وزیری برای 14 مارس تاکید کرد که این در صورتی عملی و منصفانه است که هر کدام از این دو جریان خود نسبت به انتخاب اقدام کنند نه آن که دیگری برای آنها تصمیم بگیرد.