داده‌های عظيم و تاثير آن بر ژئوپليتيك كشورها

بین الملل-مهدی پورحسنی: داده هاي عظيم (بيگ ديتا ) به مجموعه اي از داده ها گفته مي شود كه اندازه آن فراتر از حدي است كه بتوان با نرم افزارهاي معمولي آن را در زمان كم دريافت، دسته بندي، مديريت و پردازش نمود.

اين عبارت بيشتر براي اشاره به ذخيره سازي حجم انبوهي از داده ها كه توسط شركت هاي بزرگي مانند گوگل ذخيره سازي و تحليل مي شود به كار مي رود. در واقع مديريت داده شامل فعاليت هايي مانند جمع آوري، ذخيره سازي، جستجو، به اشتراك گذاري و تحليل اطلاعات است.

 حال اين سوال مطرح مي شود كه اين مفهوم يعني داده هاي عظيم چه نسبتي با رقابت هاي ژئوپليتيك كشورها در فضاي مجازي دارد؟

براي پاسخ اجمالي به اين پرسش بايد به اين نكته توجه نماييم كه يكي از عوامل مهم قدرت يك كشور درفضاي مجازي به ميزان پيوندي است كه دولت ملي قادر است بين جغرافياي سياسي خويش كه منحصر به مرزهاي سياسي فيزيكي است و زير ساخت هاي فيزيكي  فضاي مجازي ايجاد می کند.

در واقع هر چه زيرساخت هاي فضاي مجازي به عنوان فضاي مشاع بين المللي با جغرافياي يك كشور بيشتر پيوند برقرار کند آن كشور نسبت به ديگر كشورهاي جهان داراي قدرت بيشتري در فضاي مجازي و به تبع آن فضاي فيزيكي خواهد بود.

بازيگران گوناگون عرصه بين المللي اعم از افراد، گروه هاي فروملي، دولت هاي ملي  و بازيگران فراملي مانند شركت هاي چند مليتي و يا سازمان هاي بين المللي به محض ورود به دنياي مجازي و انجام اقداماتي مانند ايجاد وب سايت، حضور در شبكه هاي اجتماعي، ارسال ايميل و آپلود عكس و فيلم با استفاده از كامپيوترها، موبايل ها، تبلت ها و ديگر دستگاه هاي متصل به دنياي مجازي اطلاعاتي را در شركت هايي كه اين سرورها را در اختيار دارند ذخيره مي نمايند كه در بسياري از موارد تحت حاكميت كشور متبوع اين بازيگران نيست.

 با توجه به اينكه اطلاعات در جامعه اطلاعاتي نقش سوخت را در جامعه صنعتي ايجاد مي کند كشورها سعي دارند زير ساخت هاي لازم را براي جذب اطلاعات از فضاي مجازي به جغرافياي سياسي خويش فراهم نمايند.

يكي از ابعاد اين كار ايجاد زيرساخت هاي لازم براي موتورهاي جستجوي اينترنتي و سايت هاي مهم و پربازديد توسط شركت هاي تحت حاكميت دولت هاي گوناگون است.

براي مثال ايالات متحده آمريكا با دراختيار داشتن موتورهاي جستجوي گوگل، ياهو و بينگ، چين با موتورجستجوي «بايدو» و روسيه موتور جستجوي ياندكس البته با فاصله زيادي از يكديگر در رتبه هاي اول تا سوم جهاني با يكديگر به رقابت مي پردازند.

در حوزه كسب و كار مجازي شركت هاي گوگل، علي بابا، فيسبوك، آمازون، تنسنت هولدينگ، بايدو، اي بي، پراس لاين، ياهو و سالس فورس دات كام داراي بيشترين ارزش بازار در جهان هستند.

درست است كه بسياري از فعاليت هاي افراد در اين سايت ها به صورت تفريحي و يا تجاري است ولي اين فعاليت ها در چارچوب يك ساختار پيچيده اي از قانونگذاري، تداركات و مسائلي است كه از مرزهاي متعددي عبور مي نمايد و از سيم ها، كابل ها و سرورهايي عبور مي نمايد كه خارج از كنترل دولت هاي ملي است.

با توجه به نقش مركزي اطلاعات در رقابت هاي ژئوپليتيك جهاني در جامعه اطلاعاتي توزيع نامتعادل و نابرابر اطلاعات  فضاي مجازي در حوزه هاي جغرفيايي خاص باعث ايجاد نوعي عدم تقارن اطلاعات در جامعه اطلاعاتي شده است و اثرات تاثيرگذاري را در موقعيت ژئوپليتيك كشورها خواهد گذاشت و سوالات متعددي را پيش روي پژوهشگران خواهد گذاشت.

ازجمله اينكه عدم تعادل اطلاعاتي در جامعه جهاني چه تاثيري در رقابت كشورها در حوزه هاي اقتصادي و فرهنگي خواهد گذاشت؟ و كشورهاي جهان در قبال اين عدم تقارن چه استراتژي هايي را در پيش خواهند گرفت؟ و تاثير اين عدم تقارن ها در جامعه اطلاعاتي  بر منزلت استراتژيك كشورها در فضاي مجازي و ديگر ابعاد قدرت ملي كشور ها چگونه خواهد بود؟