چرا نویسندگان تیتر یک نمی‌شوند؟

عبدالحسین آذرنگ می‌گوید: مهم‌ترین آسیب رسانه‌ها بر کتاب این است که خوانندگان کتاب را از خواندن و پیامدهای آن دور کنند. بی‌حوصلگی، بی‌رغبتی، بی‌میلی و بی‌انگیزگی در زندگی روزمره نیز از قدرت تاثیر و نفوذ کتاب می‌کاهد.

این چهره پیشکسوت حوزه نشر در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات و نشر ایسنا، درباره تاثیر رسانه بر کتاب گفت: کتاب در رسانه‌ها همان جایگاهی را دارد که استحقاقش را دارد و باید داشته باشد؛ در واقع جایگاهی که با توان، امکانات، مخاطبان و کاربردهایش می‌تواند کسب و حفظ کند، جایگاهی که در رقابت با رسانه‌های دیگر، به‌ویژه رسانه‌های جذاب و پرمخاطب در حال افول است.

آذرنگ درباره تاثیر رسانه‌ها بر توجه به کتاب اظهار کرد: همه رسانه‌ها به اشکال مختلف بر هم تاثیر می‌گذارند. باید دید که این تاثیر به سبب رقابت‌های مثبت است یا منفی. ولی باید در نظر داشت که هر رسانه‌ای مخاطبان و علاقه‌مندان خودش را دارد، بنابراین می‌تواند بر نظر مردم تاثیر بگذارد.

این نویسنده و پژوهشگر مهم‌ترین آسیب رسانه‌ها بر کتاب را دور کردن خوانندگان دانست و بیان کرد: مهم‌ترین آسیب آن است که رسانه‌ها خوانندگان کتاب را، چه کتاب کاغذی و چه غیرکاغذی، از خواندن و پیامدهای خواندن دور کنند؛ یا در آن‌ها برای خواندن رغبت برنیانگیزند. ممکن است نقش خود را پررنگ کنند و نگذارند نقش حقیقی رسانه‌های دیگر درست شناخته شود. البته باید دید که رسانه‌ها در اختیار چه کسانی هستند و کسانی که اختیار رسانه‌ها را در دست دارند، چه سیاست‌ها و هدف‌هایی را دنبال می‌کنند. اگر هماهنگی و هم‌نوایی میان رسانه‌ها به هم بخورد، ممکن است آسیب‌ها زیان‌بار باشد.

این عضو شورای علمی دانشنامه ایران درباره مهم‌ترین آسیب نپرداختن رسانه‌ها به کتاب گفت: موضوع اصلی این است که جایگاه بحق این رسانه درست شناخته شود. اگر رسانه‌ای در جای خود قرار نگیرد، باید عرصه را به رسانه‌های دیگر بسپارد. کتاب چیز مقدسی نیست که ابدالآباد عیناً باید به همان صورت پیشین حفظ شود. رسانه کتاب هم همپای تحولات دست‌خوش تغییر می‌شود. اما کاری که کتاب در بسیاری از زمینه‌ها می‌تواند انجام دهد - به ویژه آن‌جا که تامل، تعمق، تفکر و درگیری‌های عمیق احساسی و عاطفی لازم است - از رسانه‌های دیگر ساخته نیست.

او همچنین افزود: این حق و کارکرد کتاب را باید حفظ و از آن دفاع کرد. هم‌اکنون که رسانه‌های بسیاری به میدان آمده‌اند و با هم رقابت می‌کنند، به خوبی می‌توان دید که کتاب - تاکید می‌کنم؛ چه کتاب کاغذی و چه کتاب غیرکاغذی - کارکردهای ویژه‌ای که از عهده رسانه‌های دیگر ساخته نیست، دارد. همین کارکردهای ویژه را باید درست شناخت و تقویت کرد.

آذرنگ درباره این‌که چرا مسائل مربوط به کتاب و نویسندگان تیتر یک روزنامه‌ها نمی‌شوند و در صدر اخبار نمی‌نشینند گفت: یک علت خاص ندارد؛ چندین و چند علت برای این اتفاق می‌توان نام برد. دلایل آن را اگر بخواهید، باید سراغ علت‌هایی برویم که کتاب و نشر را روز به روز با دشواری‌های بیشتری روبه‌رو می‌کند و آن را به حاشیه می‌راند. به این علت‌ها باید توجه کنیم که مدام کتاب را پس می‌زنند و از متن زندگی و جامعه دور می‌کنند.

این پژوهشگر درباره تاثیر اقتصاد و سطح علمی جامعه بر فروش کتاب تشریح کرد: یکی از جنبه‌های آسیب‌رسان، جنبه‌های اقتصادی و پایین آمدن قدرت خرید مردم است که در نتیجه کتاب و کالاهای فرهنگی از سبد خرید خانوارها حذف می‌شود. افت آموزشی و پژوهشی و نازل شدن سطح دانشگاه‌ها و دانش‌پژوهی و دانشجویی هم بر کتاب تاثیر می‌گذارد. ناتوانی نظام آموزشی در آشنا کردن دانش‌آموزان از نخستین سال‌ها با کتاب، راه‌های استفاده از کتاب، مشکل انتخاب آموزشگران، آموزشگرانی که خودشان هم نمی‌توانند کتاب را به متن زندگی ببرند، تا چه رسد به این‌که به شاگردان‌شان آموزش بدهند، همه از مشکلات اساسی محسوب می‌شوند.

آذرنگ در پایان اضافه کرد: کمبود وقت و فراغت در زندگی پرازدحام شهری، بی‌حوصلگی، بی‌رغبتی، بی‌میلی و بی‌انگیزگی در زندگی روزمره نیز بسیار موثر است. کافی نبودن کتابخانه‌های عمومی متناسب با گروه‌های سنی، کافی نبودن خدمات آن‌ها و کم‌توانی در جذب مخاطب، مشکل ناشران، پخش‌گران و کتابفروشان که نمی‌توانند کتاب‌ها را به همه اعماق و سطوح و نقاط جامعه برسانند و بسیاری عوامل دیگر از قدرت تاثیر و نفوذ کتاب می‌کاهد.

انتهای پیام