از داعش بترسید نه ایران

خبرگزاری اسوشیتد پرس دیروز گزارش داد که شاخه ای در داعش در حال تلاش برای تولید تسلیحات شیمیایی است. استفاده از این تسلیحات در حملات تروریستی می تواند تلفاتی ده ها برابر بیشتر در کشورهای هدف داشته باشد. تسلیحات شیمیایی به سختی در رده تسلیحات کشتار جمعی قرار می گیرد؛ به ویژه هنگامی که با اثرات مرگبار تسلیحات اتمی و یا بمب های هیدروژنی مقایسه شود. به همین دلیل است که دارا بودن تسلیحات شیمیایی از سوی یک کشور زمانی که قدرت بازدارندگی کافی برای انتقام وجود داشته باشد، خطر فوری از سوی سایر کشورها به حساب نمی آید. بدون در نظر گرفتن این مسئله، تسلیحات شیمیایی موجب افزایش شمار قربانیان حملات احتمالی می شود و زمانی که بحث درباره گروه های تروریستی و نه کشورها باشد، تلفات برجای مانده از یک حمله شیمیایی، بلحاظ جراحات روانی احساس یک شکست، ناامنی و وقوع فاجعه انسانی را در جامعه هدف در برابر حملات تروریستی تحریک می کند. به همین دلیل وجود پتانسیل یک حمله شیمیایی توسط داعش، سطح خطر را به میزان قابل توجهی نسبت به هر خطر کوتاه مدت دیگری در جهان ارتقا می دهد. برای آن دسته از افرادی در اروپا و آمریکا که با تکیه بر عادت های کهنه و چشم اندازهای کوتاه مدت به آینده می نگرند،این نشانه ها کافی نیست. لیندسی گراهام نامزد جمهوری خواه در انتخابات آمریکا هم صدا با سایر محافظه کاران در گفتگو با NBC ادعا کرده که ایران خطر بزرگتری برای غرب نسبت به داعش است. هنری کیسینجر در گفتگو با NPR در تایید این دیدگاه می گوید:« مرزهای 1919 در حال فروپاشی است و در نتیجه آن، ایران به سطح قدرتمندتری از نقطه نظر استراتژیک رسیده است. من ایران را مشکل بزرگتری نسبت به داعش می دانم. داعش مرکب از جوانان ماجراجو با ایدئولوژی تهاجمی است اما آنها مجبورند سرزمین های بیشتر و بیشتری را برای آنکه به واقعیت استراتژیک و دائمی تبدیل شوند، فتح کنند.فکر می کنم منازعه با داعش- به رغم اهمیت اش- قابل مدیریت تر از رویارویی با ایران است».

آیا ایران خطر بزرگتری برای غرب نسبت به داعش است؟ قصد ندارم پاسخ به این پرسش را از زاویه نگاه یک ایرانی که می داند جمهوری اسلامی ایران هرگز به هیچ کشوری تجاوز نکرده و به عنوان کشور صلح دوست به رغم همه شعارها، حتی چنین نقشه ای را در سر ندارد، جستجو کنم. با لحاظ کردن این فرض متداول در جهان غرب که ایران به منزله قدرتی تجدید نظر طلب، قصد منازعه دائمی با غرب و سرنگونی نظام جهانی را بواسطه پیگیری آرمان های انقلابی دارد، پاسخ به این سوال جذابیت های منحصر به فردی خواهد داشت. رئالیست های غربی یادآوری می کنند که ایران در قامت یک کشور که دارای توان نظامی و اقتصادی کافی برای به خطر انداختن منافع غرب و به ویژه ایالات متحده آمریکاست، نمی تواند با گروه های تروریستی مانند که داعش با بودجه محدود و مشروط و قابلیت های ناچیز نظامی که تروریسم را به تنها ابزار آن تبدیل کرده مقایسه شود. ایران با نزدیک به 80 میلیون جمعیت و یک موجودیت دائمی سرزمینی، کنترل قابل توجه به منابع و گذرگاه های انرژی، ایدئولوژی سازمان یافته و بازوهای اجرایی در سرتاسر آسیای غربی و مدیترانه، تنها کشوری است که نه تنها توانایی چیرگی یافتن بر خلیج فارس و به خطر انداختن آزادی جریان انرژی را به دنیای صنعتی دارد بلکه بوضوح دارای چنین انگیزه ای نیز هست. برخلاف ایران، داعش یک گروه نه چندان منسجم با چالش های داخلی، سرزمین های تثبیت نشده و بدون مشروعیت سیاسی است که بر هیچ منبع انرژی قابل توجهی مسلط نیست و در محاصره دشمنانش به سختی می تواند موقعیت خود را برای مدتی کوتاه تحکیم کند. داعش همچنان به کمک های اقتصادی خارجی وابسته است و تاکنون نشان داده که با روش های قرون وسطایی، قادر به اداره کارآمد سرزمین ، جلب حمایت و مشروعیت داخلی، تولید ثروت و قدرت کافی برای به چالش گرفتن منافع غرب نیست. به همین دلیل، ایالات متحده و متحدان اروپایی اش، نباید داعش را جایگزین جمهوری اسلامی ایران در براورد پیرامون اولویت خطری کنند که هر کدام از آنها متوجه غرب می کنند. این مقایسه ها در نگاه اول درست به نظر می رسد اما افرادی که دارای بینشی تیزبینانه تر باشند، نادرست بودن آن را بسرعت درخواهند یافت.

با لحاظ این نکات، داعش خطر بزرگتری برای غرب است تا ایران. جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری بود که نسبت به خطرات فزاینده داعش و سایر گروه های تروریستی در منطقه هشدار داد و تا به امروز ده ها نفر از سربازانش را در این نبرد از دست داده است. اگرچه ایران در این مبارزه قصد دفاع از غرب را نداشته اما اکنون برهمگان روشن شده است که بدون اقدامات دفاعی ایران در سوریه و عراق، داعش می توانست حملاتی ده ها بار بزرگتر را در اروپا و ایالات متحده انجام دهد. محدودیت های داعش در به راه انداختن جنگ های کلاسیک به معنای دست کشیدن آنها از جنگ های تروریستی به عنوان ابزاری مشروع، تحسین شده و موفقیت آمیز نیست و در این مقیاس، داعش خطری همیشگی برای غرب است؛ با انگیزه ای به مراتب قوی تر و بادوام تر از ایران و هر کشوری دیگری برای نابودی غرب.