کولایی: اقدام نظامی روسیه در سوریه نقطه عطف تحولات منطقه بود

یک استاد دانشگاه تهران گفت: حفظ امنیت روسیه را می‌توان از جمله مهم‌ترین دلایل حضور نظامی این کشور در سوریه دانست.

به گزارش خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، الهه کولایی مدیر گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران به همراه اکبر ولیزاده معاون پژوهشی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در نشست عصر روز سه‌شنبه دیپلماسی خاورمیانه روسیه به بررسی زوایای مختلف حضور روسیه در سوریه و اهمیت خاورمیانه برای روسیه پرداختند.

کولایی در رابطه با این‌که چرا دولت روسیه در سوریه دست به اقدام نظامی زده است؟ گفت: به عقیده من برای بررسی این موضوع باید با زاویه‌ای امنیتی به حضور روسیه در سوریه نگاه کنیم و اقدام نظامی این کشور در سوریه را نقطه عطف این تحولات بدانیم. در حال حاضر با موجی از گرایش جوانان روس به گروه‌های تکفیری و افراطی روبرو هستیم. برای مثال چندی پیش یک دانشجوی دانشگاه مسکو به دلیل آن‌چه گفته می‌شد جذب نیروهای تندرو شده است از ترکیه به روسیه بازگردانده شد.

وی با بیان این‌که «روس‌ها برای تامین امنیت خود به سمت ابزار نظامی روی آورده‌اند» خاطرنشان کرد: استفاده از ابزار نظامی رویکردی پایدار و تکراری برای روس‌ها بوده است و استفاده از این ابزار نظامی در سوریه عجیب نبود به ویژه پس از یازدهم سپتامبر که روسیه همکاری خود را برای مقابله با گروه‌های تروریستی با اروپا و آمریکا آغاز کرد شاهد استفاده از چنین ابزارهایی بودیم.

وی گفت: از نظر من خاورمیانه برای روسیه در اولویت‌های سیاست خارجی قرار دارد. از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که یکی از مهم‌ترین تهدیدها علیه روسیه مساله بنیادگرایی اسلامی و جریان‌های رادیکال است؛ چراکه سلفی‌گری در روسیه باعث ناامنی شده است البته آن‌ها به ایران هم گرایش دارند؛ چراکه ایران می‌تواند نمونه‌ای از اسلام را به جوانان روس معرفی کند که به دور از سلفی‌گری باشد.

این استاد دانشگاه با اشاره به ناراحتی روس‌ها از ادعای آمریکایی‌ها برای آن‌چه آن‌ها برقراری دموکراسی در کشورهای مختلف می‌دانند، افزود: دموکراسی‌سازی توسط آمریکایی‌ها حتی دولت روسیه را هم شامل می‌شود و آن‌ها به عناوین مختلف و وضع تحریم‌های گوناگون تلاش می‌کنند دولت سوریه را به سمت آن‌چه خود دموکراسی می‌دانند بکشانند و یکی دیگر از دلایل نارضایتی روس‌ها و احتمال حضور آن‌ها در سوریه جدا از ناامنی آن‌ها و نگرانی از گسترش سلفی‌گری می‌تواند همین امر باشد که آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند تا طرح دموکراسی‌سازی را در روسیه نیز پیاده کنند؛ بنابراین وقتی به مسائل و سیاست خارجی روسیه نگاه می‌کنیم حتما باید عامل آمریکا را نیز در نظر داشته باشیم؛ چراکه این دو کشور طی سال‌های گذشته در تقابل با یکدیگر بوده‌اند به ویژه در همین پروژه دموکراسی‌سازی. این‌که آمریکایی‌ها با وضع تحریم‌ها و نپذیرفتن روسیه در حوزه اوراسیا باعث افزایش ناراحتی و نگرانی‌های دولت این کشور شده‌اند.

به گزارش ایسنا ولیزاده نیز در بخش دیگری از این نشست در رابطه با دلایل حضور روسیه در سوریه گفت: روسیه 20 میلیون مسلمان دارد و قطعا بی‌ثباتی در منطقه در این کشور نیز اثر می‌گذارد. روسیه در خاورمیانه دو بال غربی و شرقی داشت و یک حوزه مرکزی. امروز بال غربی آن یعنی لیبی و بال شرقی روسیه یعنی عراق به دلیل ناامنی‌های این کشورها شکسته است. از سوی دیگر سوریه نیز که حوزه مرکزی این کشور بود نیز درگیر تنش و درگیری است. به همین دلیل نیز روس‌ها توجه بیشتری به سوریه دارند. از سوی دیگر امنیت مهم‌ترین کارویژه‌ای است که روس‌ها در سوریه برای خود تعریف کرده است.

معاون پژوهشی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان این‌که «در طرح‌های بالادستی روسیه، سوریه پنجمین اولویت این کشور است» خاطرنشان کرد: روس‌ها نسبت به امنیت سوریه نگاه ویژه ای دارند اما به طور کلی نگاه استراتژیکی به خاورمیانه ندارند به ویژه در حوزه اقتصادی که تعامل آن‌ها با خاورمیانه بسیار ناچیز است تا حدی که روابط آن‌ها با سوریه 800 میلیارد دلار و با خاورمیانه به جز ترکیه 12 میلیارد دلار است. این در حالی است که روابط اقتصادی آن‌ها فقط با آلمان بیش از 200 میلیارد دلار بوده است و این نشان می‌دهد که اهمیت سوریه برای روس‌ها به مسایل اقتصادی بازنمی‌گردد.

وی ادامه داد: حتی خاورمیانه برای روس‌ها در حوزه نظامی و تسلیحاتی نیز از اهمیت چندانی برخوردار نیست؛ چراکه بالاترین فروش تسلیحاتی روس‌ها در خاورمیانه 10 میلیارد دلار و حدود 17 درصد از فروش آن‌ها است؛ بنابراین می‌توان مهم‌ترین وجه توجه روسیه به خاورمیانه را بحث امنیتی دانست و این‌که آن‌ها به منطقه برای متوازن کردن روابط با آمریکا نگاه می‌کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که «احتمال روس ها برای منحرف کردن حواس آمریکا از خودشان به تحولات سوریه ورود پیدا کرده باشند» گفت: برخی کارشناسان بر این باورند که روسیه دنبال تمرکززدایی آمریکا از خود است ولی دیدگاه دیگری وجود دارد و آن این است که روس‌ها تلاش می‌کنند از خاورمیانه برای اصلاح تصویر خود در جهان اسلام استفاده کنند؛ چراکه از زمان شوروی به آن‌ها به عنوان دشمنان اسلام نگاه شده است و امروز می‌خواهند تغییر چهره بدهند.

وی در پایان با تاکید بر این‌که «روس‌ها در قبال تحولات خاورمیانه سیاست‌های مدون و قابل اتکایی ندارند» افزود: پس از سقوط شوروی شاهد بودیم که روس‌ها همواره کندترین واکنش‌ها را نسبت به تحولات خاورمیانه داشتند و به عقیده من از جمله دلایل این‌که روس‌ها در سوریه دست به اقدام نظامی زده‌اند می‌تواند این باشد که آن‌ها می‌خواهند با حمایت از حامیان اسد به نوعی قدرت را در این کشور در مقابل غرب به دست بگیرند؛ چراکه روسیه در مقابل غرب تنها یک حرف برای گفتن دارد یا این‌که روسیه می‌خواهد با حضور در سوریه مخالفان را پای مذاکره بکشاند و پیش‌شرط هایی که توسط مخالفان مطرح شده است را حذف کند.

انتهای پیام