امام حسین(ع) با عمر بن‌ سعد دست داد یا نداد؟/ اسناد روح الله حسینیان را بخوانید

به گزارش خبرآنلاين، حجت الاسلام پناهيان نخستين واعظي بود که در هفته گذشته به اين موضوع پرداخت و بي آنکه به اصل اين موضوع اشاره کند گفت که «خدا دستان حضرت عباس را پذيرف چون حاضر نشد با شمر دست بدهد». پس از او حجت الاسلام نقويان، از دست دادن امام حسين با عمر سعد سخن گفت و اسناد تاريخي آن را ارائه داد.

در جديدترين موضع گيري در اين زمينه پايگاه اطلاع رساني مرکز اسناد انقلاب اسلامی يادداشتي از حجت‌الاسلام روح‌الله حسینیان منتشر کرده که به بررسی اين موضوع پرداخته است. مشروح اين يادداشت را در زیر می‌خوانید:

در منابع اسلامی مطلبی به نام مذاکره امام حسین(ع) با عمر بن سعد به معنای امروزی نیامده است، بلکه در منابع "دعوت" آمده است. ابن اعثم کوفی نقل می‌کند که امام حسین(ع) ابن سعد را خواست شبانه بین دو اردو ملاقات کردند و امام حسین(ع) به ابن سعد نهیب زد: "وای بر تو" یا به عبارتی «ویحک» که کلمه ترحم و دلسوزی در مقابل «ویل» است و فرمودند: «ای پسر سعد آیا از خداوندی که بازگشت تو به سوی اوست نمی‌ترسی که می‌خواهی با من بجنگی؟ در حالی که می‌دانی من پسر کیستم. اینان را رها کن و به من بپیوند من تو را به درگاه خداوند نزدیک می‌کنم». ابن سعد بهانه آورد و امام بهانه‌های او را جواب دادند، ولی ابن سعد بازگشت و امام حسین(ع) او را نفرین کرد. (ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج 2، ص 147).

طبری هم همین ملاقات را نقل می‌کند و اضافه می‌کند که بعد از این ملاقات شایعاتی شد، از جمله این‌که امام حسین(ع) پیشنهاد کرد یا اجازه بدهید به جایی که آمده‌ام بروم یا به یکی از مرزها بروم یا دست در دست یزید بگذارم. اما طبری برای رد این شایعات بلافاصله از عقبة‌بن‌سمان یکی از بازماندگان کربلا نقل می‌کند که من از مدینه یا کربلا و شهادت امام حسین (ع) با او بودم، «به‌الله قسم که این چیزهایی که مردم می‌گویند و گمان می‌کنند درخواست نکرد.» (طبری، ج 3، ص 312)

در ارشاد شیخ مفید هم این ملاقات نقل شده، ولی هیچ چیز از متن ملاقات را ذکر نکرده، بلکه نامه عمر بن سعد به عبیدالله را آورده که به احتمال زیاد عمر بن سعد به دنبال ترک مخاصمه بوده است (شیخ مفید، ارشاد، ج 2، ص 87)

در هیچ‌ یک از منابع سخنی از دست دادن ذکر نشده، بلکه برعکس سخنی از دست ندادن است که کنایه از بیعت نکردن یا تسلیم نشدن است. قیس‌بن‌اشعث به امام پیشنهاد سازش با ابن زیاد را داد. امام در پاسخ فرمودند: «به خدا قسم هرگز دست ذلیلانه به شما نخواهم داد و مانند بردگان فرار هم نخواهم کرد» (شیخ مفید، همان، ص 97)

روز نهم که پیام ابن زیاد به ابن سعد رسید که یا جنگ یا تسلیم حسین، ابن سعد پیام ابن زیاد را تسلیم امام حسین (ع) کرد. حضرت در پاسخ فرمودند: «آیا حکم پسر زنازاده را گردن بنهم. به خداوند سوگند که چنین نخواهم کرد. مرگ از تسلیم شدن برای من راحت‌تر و شیرین‌تر است.» (ابن قتیبه دینوری، الامام والسیاسه، ج 2، ص 11)

روز عاشورا هم حضرت آن خطبه بالابلند را رو در روی سپاه ابن زیاد خواند که یک جمله‌ آن این بود:‌ «الا انّ دعی بن دعی قد رکزنی بین السلیة و الذّله و هیهات مناالذله» (ابن شعبه حرانی، تحف‌العقول، ص 244)

2727