به صورت منسجم به تعزیه بپردازیم

داود فتحعلی بیگی پژوهشگر تعزیه در نشست بررسی تعزیه در فرهنگ عاشورا گفت: برای اهل مطالعه و ذوق و هنر امر بدیهی و آشناست که تعزیه سهم بسزایی در ترویج فرهنگ عاشورا داشته است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، این پژوهشگر حوزه تعزیه با بیان این‌که «تعزیه به ویژه در دوره‌ای که رسانه‌های امروزه وجود نداشتند بسیار تاثیرگذار بودند» افزود: این تعزیه خوان‌ها بودند که با اجرای شبیه‌خوانی مردم را هم با تاریخ صدر اسلام و هم فرهنگ عاشورا و هم آموزه‌های دینی آشنا می‌کردند.

وی با اشاره به این‌که «نزدیک 500 عنوان مجلس شبیه‌خوانی وجود دارد که حتی 100 مورد آن نیز به چاپ نرسیده است» گفت: بسیاری از نسخه‌های مجالس شبیه‌خوانی در خانه‌ها خاک می‌خورد و لازم است متولیان فرهنگی کشور چاره‌اندیشی کنند. در کجای دنیا سراغ دارید که در پیشینه نمایشی خودشان بیش از 500 عنوان نمایش داشته باشند و این قدر نسبت به آن بی‌توجه باشند.

وی با بیان این‌که «در طی این سال‌ها برخی از متون تعزیه خوانی با عنوان دفتر تعزیه به چاپ رسیده است» اظهار کرد: تا امروز 13 دفتر چاپ شده است که متاسفانه به خاطر تغییر مدیریت‌ها چاپ این دفترها به تعویق افتاده است. ما اگر سالی یک دفتر را هم چاپ می‌کردیم الان حدود 25 دفتر می‌شد. اما این گونه نشده به این دلیل که ما سازمان مشخصی برای این کار نداریم.

این پژوهشگر حوزه تعزیه تاکید کرد: امروزه تعزیه خوان‌های پیشکسوت ما 40 تا 50 نمایش تعزیه را بیشتر بلد نیستند و کسانی چون زنده یاد هاشم فیاض که 200 نمایش را بلد بود یک به یک از دست می‌روند. چون تعزیه خوانده نمی‌شود. اگر جایی و تشکیلاتی موظف باشند که کارش فقط پرداختن به تعزیه باشد این مشکلات حل می‌شود.

به گزارش ایسنا فتحعلی بیگی با اشاره به این‌که «کسانی که در زمینه‌های تعزیه کار کرده‌اند از روی ذوق و علاقه‌مندی شخصی بوده است» گفت: اگر مردم به برکت آیین‌های عزاداری به تعزیه توجه نمی‌کردند الان رو به انقراض بود.

وی با بیان این‌که «تاریخ نمایش تعزیه حداقل به 300 سال پیش برمی‌گردد» گفت: در کجای دنیا به هنری با این سابقه بی‌توجهی می‌کنند.

وی با اشاره به این‌که «مضامین تعزیه تنها مربوط به امام حسین(ع) نیست» گفت: قلمرو قصص مضامین شبیه خوانی از حدیث عالم زر تا قیامت شروع می‌شود. از زمان خلقت تا قیامت. اگرچه اول مضامین شبیه‌خوانی واقعه کربلا بوده و برای هرکدام از شهیدان کربلا تعزیه می‌ساختند اما تفصیل و گسترش آن تنها به کربلا خاتمه پیدا نکرد.

فتحعلی بیگی در ادامه گفت: رفته رفته به حوادث و زندگانی ائمه قبل از عاشورا پرداخته شد و زندگانی پیامبر اسلام(ص) و دیگر پیامبران الهی مورد توجه قرار گرفت. تعزیه حتی حوادث معاصر را نیز در خود جای داد. به طور مثال در عصر ناصری قتل امیرکبیر و ناصرالدین شاه نیز به این گونه نمایش‌ها راه پیدا کرد.

وی با بیان این‌که «اهمیت موضوع در این است که از همان سال‌های دور تنوع در قصص مضامین تعزیه وجود داشت» گفت: ما فکر می‌کردیم تحولات و تنوعات قصص و مضامین از دوره قاجاریه باشد اما ما اسنادی پیدا کردیم که نشان می‌داد این موضوع به دوره زندیه برمی‌گردد چه بسا این تنوع به دوران صفویه هم برگردد اما سندی در دست نداریم.

به گزارش ایسنا محمدحسین ناصربخت پژوهشگر تعزیه در بخش دیگری از این نشست با اشاره به این‌که «هنر تعزیه در بسیاری از هنرهای ما تاثیرگذار بوده است» گفت: نتیجه تفکر ایرانی از کهن تا روزگار ما در تعزیه تجلی شده است. این هنری است که توسط مردم پدید آمده و مورد حمایت آن‌ها قرار گرفت.

وی با بیان این‌که «از گذشته‌های بسیار دور برای این‌که بتوانند تفکرات‌شان را به دیگران مفهوم کنند به تمثیل روی می‌آوردند» گفت: در تعزیه هم ما با تمثیل روبرو هستیم.

ناصربخت با اشاره به این‌که «تعزیه یک هنر نمایشی و ترکیبی است و از سایر ویژگی‌های هنرهای مختلف استفاده می‌کند» افزود: تعزیه هنری دراماتیک و تاثیرگذار است. تاثیرات موسیقی، نگارگری و ادبیات ایرانی را می‌توان در این هنر دید. ایرانی‌ها از تجربه‌ای که در گذشته داشتند استفاده کردند و تعزیه را بوجود آوردند.

وی تاکید کرد: اگر تعزیه را مورد شناسایی قرار دهید فرهنگ ایرانی را مورد شناسایی قرار داده‌اید. بسیاری از هنرهای ما در تعزیه ثبت و ضبط شد. موسیقی ایرانی در دوره‌هایی که اجازه حضور در صدر جامعه را نداشت توسط تعزیه حفظ شد.

وی با اشاره به این‌که «اولین جایی که ادبیات نمایشی ما مکتوب شده است در تعزیه است» خاطرنشان کرد: بسیار طول کشید تا ادبیات نمایشی اروپایی در عصر ناصری به ایران بیاید. اما پیش از آن ادبیات نمایشی ما در تعزیه مکتوب شده بود. در دوره‌هایی تحول تعزیه بخشی از تجارب نمایش‌های دیگر ما هم توسط شبیه خوانی حفظ شد؛ بنابراین پرداختن و توجه به متون شبیه‌خوانی اهمیت دارد و می‌توان در آن برخی تفکرات، تخیلات و نگاه‌های تنیده شده در میان عوام و قصه‌های ایران و ... را یافت.

این پژوهشگر حوزه تعزیه با بیان این‌که «برای پرداختن به تعزیه نیازمند تشکیلات منسجم هستیم» گفت: اگرچه کارهای شخصی صورت گرفته است اکنون که تعزیه جزء میراث فرهنگی ایران در یونسکو ثبت شده است نیاز است که بیشتر و منسجم‌تر به آن بپردازیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این‌که «تعزیه امروزه نیاز به خواهان دارد» گفت: نیاز است که تعزیه امروز متناسب با فهم امروز انجام شود. این هنر هنوز هم خواهان دارد و تماشاگران آن بیشتر از هر نمایش دیگری است.

انتهای پیام